Дагъистан чеахъбируси

Ишдусла июль баз бикайчи, РФ-ла уриб­си художник Рабаданов Зулкьар­най Рабадановичла «ГIя­­шура» бикIуси су­ра­­тунала выставка, Да­­гъистанна худож­ни­кунала выставкабала заллизиб, гьалабихьили бирар.

Выставка, сунела бунагь-хатIа урдуц, хъумхIертуси гIямрула рархкьяс хасбарибси саби. ГIяшура, дахъал дусмазир, художник узахъес иштяхI алкIахъуси, илис дурхъаси хьунул адам сарри.
ГIяшурани, гьарли-марси дубурлан хьунул адамла бегIлара гIяхIти къиликъуни сунези хьурадарили, художникла хьуна­ у ахъли бихусири. Илини гьачамалра, сунела гьар бархIила къаршикарли сабси, су­ра­тикI­нила санигIятлизивад мурул кев­хIе­сиб.
Художник 1936 ибил дуслизив Бутрила шилизив акIубсири. 13 дусла гIямруличив, д­убурла шилизивад МяхIячкъалала бон­дарный заводлизи узес вакIиб. Бар­хIе­хъу­назив, бахъ суратикIес дигахънили, Д.Ка­паницынна студиялизи суратикIес ва­шусири. Илав Муэтдин Джамалли иличи пикри бяхIчиаиб.
1959 ибил дуслизиб художествола училище абхьибхIели, Зулкьарнай Рабаданов­ илала студент ветаур. Училище таманба­рили гIергъи, Дагъистанна культурала Министерстволи, Москвализиб белчIуди даимбарахъес вархьиб. Москвализибси Су­риковла уличилси художественный Ин­с­титутлизи учIес керхур. Шел дусли, урегал дус­ла курсани тамандариб. Илала «Ку­ба­чинская кузница» бикIуси дипломла хIян­чи ахъли кьиматлабариб. Халкьли сурат че­баили гIергъи, «савли машгьуриубли че­вар­гъиб».
Илис узахъес дахъал мераначир хIянчурби гьаладихьиб, сунени Дагъистан чеббикIиб. Лерилра гIямрура, сунела пагьмура ватIайс харждариб.
Дахъал дусмазив, З.Рабаданов Дагъис­танна художникунала фондлис бекIдеш ди­­рули, художникунала правлениела член­ни, парторгли узули калун. Амма илала­ бегI­лара халаси бузери, суратуни дирни саб­ри.
Зулкьарнай Рабаданов, дунъя саби леб­си­ван суратбирутала къяйлизивадси сай. ХIя­­кьикьат саби лебсиличибра имцIали лу­гIян­­барили чебиахъули сай. Илала суратуни кьи­матладирутани, имцIаливан Сезанничи мешули суратикIули сай или бурули саби. Алавчарси дунъя, сари акIахъубти секIайчи хъарихъули суратбирули сай. Се-биалра су­рат­барес багьандан ранг, кабиз, къалип, мурхьдеш пайдаладирули сай. Илдазирад, им­цIаливан ранг пайдалабирули сай.
Суратуназиб мурталра Дагъистан саби. Илини чисалра мутIигIхIей­рути шурми, кьяркьти мераначир делшунти шими, гьар бар­­хIила дубурлантала гIямру, — янила, хIебла, имцIаливан гIебшнила заманализир суратдарили сай.
Илдигъунти суратуни, художникунани дарили, Дагъистаннизир даршани лер. Ам­ма Зулкьарнай Рабадановла Дагъистан илда­зибад бусягIят декIарбарес вирули сай. Выставкаличи гьаладихьили 120 сурат лер – пейзажуни, портретуни, натюрмортуни.
Выставка ибхьухIели гъайрухъунси, «Музей заповедник Дагестанский аул»-ла директор Зумруд Сулайбановани, Зулкьарнай Рабаданов Москвализи институтлизи учIес кархухIели бетаурсиличила гьанбушиб: «Зулкьарнай Рабадановичли лерилра имтихIянти дедилри, амма бучIес каберхуртала сияхIлизиб сунела у хIебаргиб. ИлхIели, СССР-ла итхIелла культурала министр Е.Фурцевачи дугьаизур. Илини жагьси художникличил гьунираэс замана баргиб, бархьдеш кабизахъур ва Зулкьарнай Рабаданов МГАХИ-ла студент ветаур». З.Сулайбановани З.Рабадановличила гIуррара дахъал гапла гъай дуриб. Выставка ибхьухIели, ил сунела юлдашунани, балликьянабани алавуцилри.
Илала асилси гIямрула ва бузерила гьуни ахъли кьиматлабарили саби. Ил РФ-ла урибси художник, Дагъистанна искусствобала урибси хIяракатчи, ХI.ЦIадасала уличилси премияличи лайикьикибси сай. Илини дарибти суратуни Дагъистанна, Москвала, Екатеринбургла, Иркутскла, Лондонна, Америкала, Иранна, Турцияла, Индияла, Венгрияла музейтазир лер.
З.Рабадановли 100-личирра имцIали, рес­публикала ва югла мер-мусаличир ду­ра­дуркIути выставкабачир бутIакьяндеш дариб. Ишди бурхIназиб бетурхуси сай-вегIси выс­тавка 4-эсил саби. Ил дебали жагаси са­би.
Дагъистаннизиб нуни чебиуси ил цаэсил выставка саби. Илгъуна жагадеш лебниличилара балуси ахIенри. Наб дебали гIяхIдизур иларти вавнала халуби, бусягIят чебаира ва багьурра ну халараибси «Кубачила шила базарла кьакьа», выставкабала заллизиб, хIулбала гьалаб лебсиван, гьарли-марси базарла кьакьа чебиули саби ил суратлизиб. Дебали гIяхIбизур художникли барибси нешла сурат. Неш нуни жагасили, сабурчерсили, гIякьлучерсили, дунъя дигахъусили, гьар секIайс Аллагьлизи рулгусили чераира. Сунела нешла суратлизиб, художникли лебилра нушала нешани суратбарили сай. ДурхIядеш гьандикахъиб хъалчличир, дуръахъути анкIила суратли, илкьяйда берхIила нуранаур дуръахъутири анкIи шинкьала духес гьалар. Наб тамашабизур «ПатIимат» бикIуси сурат. БекIличиб кьапIаличил, имцIали урусла «дворянкачи» мешуси рурси суратрарилри. Илис сен ПатIимат бикIуси, ил чи сари или хьарбаибхIели, — «дила юлдашла рурси сари, художник сари», — буриб Зулкьарнай Рабадановичли. Илкьяйдали бурес вирар, гьанна бусягIят лебсигъуна Дагъистан суратуназиб чебаэс вирули сай или. Жагати дубурла шими, акьудеш агарли бузути халкь, сабухъ бурчули, анкIи дуръахъули, хъали-цIала хIянчи дирули, базарличиб вачар-чакарлизиб, гIевдухьуназиб бузули. ГIяшурала суратличи хIерикIухIели аргъесли саби, сегъуна бягIуси къакъ лебрил Зулкьарнай Рабадановичла. Илала дяхIлизирти сабурра, яхIра, жагадешра гъайличил дурес хIейрар. Илгъуна исбагьила, гIядатла мурул виэсра хIейри. Илцадра жагаси гIямрула рархкья риахъес багьандан, Зулкьарнай Рабадановичлис чевяхIсили виэс чебсири.
Давлачерти сари даргала шими пагьмучебти адамтачил. Илдигъунтала цаибил къяйлизив Зулкьарнай Рабадановра гьанушес вирар. Илини сунела устадешчерти някъбачил акIахъубли, халкьлис чебаахъес гьалабихьили сай жагаси Дагъистан. Гьаннара Зулкьарнай Рабадановли акьудеш балули ахIен, ил гьар бархIи узули, сагати суратуни алкIахъули сари.
Илис гIуррара гьарбизуни, сунела мякьлабтала диги ва хIурмат, чIумаси арадеш ва гIяхIдеш диубли дигулра.
Даргантас, дагъистанлантас, жагадеш чебаэс дигадалли, Дагъистанна художникунала выставкабала заллизи, (дурхIнира барх букес вирар), дукьеная. Июль базличир, бузерила бурхIназир выставкала унза гьаргли дирар. Билетуни дирцути ахIен.