«Шила культура – шагьарлис»

Р.ХIямзатовла уличилси Дагъиста Миллатла библиотекала хIянчизартачил ва бучIантачил Дахадаевла районна культурала отделла ва лерилрара-сера шимала библиотекабала хIянчизарти гьунибаиб. Гьунибаъни «Шила культура – шагьарлис» бикIуси жилиуб хIядурбарибсири.

Районна культурала отделла хIянчизарти чула шимала халкьла, хасти палтарли бегIбиубли, бизити берклуми хIядурдарили, дам-дядличил, жикьиличил культурала байрам дураберкIес пикрибарили бакIилри.

Миллатла библиотекала хIянчизарти илдас дяхI шалали гьунибаиб.

Дахадаевла районна библиотекабала лебилрара-сера хIянчизарти чула санигIятлис марти, уркIи кабихьили бузути, халкьла урга багьудлумала гье делгIути саби. БиштIаси алапаличи, шимазирти къиянти шуртIрачи хIерхIеили, илдани чула гьарил бархIила бузери даимбарили саби.

Шилизиб библиотека бузули лебни, ил жузачил гIеббуцили биъни багьа бурес хIейруси дурхъадеш саби.

Чили-биалра бурес асубирар, се бируси библиотека, лерилра вегIлис хIяжатти баянти Интернетлизир лер. Бурес рирус, санигIят хIясибли наб гьарил бархIи жузи хIяжатдиркули сари, илди Интернетлизир даргес вирули ахIен, яра жуз баргибхIели, чумал бяхI делчIахъес гьаладирхьули сари, гIур гIяхIцад дурхъаси багьалис, жуз электронный тяхIярли кабяхъяхъес маслигIятбирули саби. Интернет нушаб итира дургIели ахIен, челябкьлализиб, Интернетли матъал сегъуналра багьуди хIелугнира хIекьдеш саби.

СССР-лизирад нушачи даибти, белчIес дигусилис матъал жуз касес вирути библиотекаби лерни халаси сархибдеш саби. ХIера, ил сархибдеш ахIерабирути шимала библиотекабала хIянчизарти гапличи ва баркаллаличи лайикьли саби. Челябкьлализиб, чула шилизиб библиотека лебни, халкьли гьатIира ахъли кьиматлабирниличи рирхулра.

Илала дурабадра, шимазиб хIербирути культурала ва библиотекабала хIянчизартани, чула санигIятла бузерила дурарад, шимала жамигIятунала гIямрулизирра жигарла бутIакьяндеш дирули сари, халкьла челгьути палтар, дузахъути гIядатуни, шимала гIямрула аслу-мина ахIерадирули сари.

Гьунибаъниличиб наб дебали гIяхIбизур культурала хIянчизартани лебилра чула шимачи хасти палтарли бегIбиубли биъни. Кубачила шила библиотекала заведующая Айзанат Иммаевас ил шайчиб гьамадлири. Кубачилантани чула минала гIядатла палтар ишбархIира челгьули сари, илди бурес агарли жагатира сари. КIишала шила библиотекала заведующая ПатIимат ГIялибековара, тяп чула шилизибти гьести гIямрула хьунул адамтиван регIбиублири. Дебали жагали ахIерадарилри, Меусишала хьунул адамтала гьар-урла байрамла палтар ва арцла ваяхI библиотекала заведующаби Зарема ва Земфира Юсуповахъалани.

Бусурман динничи дебали чекабизурти Маккала ва Мадинала Саудунала ГIярабияла хьунул адамталайчи мешути цIудара декIни дихутири СирхIяла хьунул адамтани. Дила нешлира, кьани бицIили кIунби лерли диалра, мурталра декIа чебуршусири. СирхIяла дека чебушилри Урагъила библиотекала заведующая ПатIимат Кьурбановани. УргIерила библиотекала заведующая Хадижат ЯхIъяевани цIуба арцла къурушмачилси гьалабла хIева чегьурлири, ва гьалабла дурхъаси кIана чебушилри. ЦIудара декIаличила хьарбаибхIели, набчил барх леб, чебушес хьулхIерухъунра рикIулри.

ЦархIилти гьунибаънила бутIакьянчибани, лерилрара-сера хасти даргала хIевни чегьурли, жагати кIунби бекIличи чедяхъилри.

АхIерадарилри дахадаевлантани чула миллатла делхъра, дядлара, дамлара, жикьилара макьамтира. Булхъес ва далайбикIес лебилрара-сера культурала хIянчизарти гIяхIти устни сабри.

Районнизиб, республикализиб, яра илала дураб Дагъиста балбуц бетурхухIели, даим бутIакьяндеш дирути, халкьла макьамти дирхъути устни ТIагьир ГIялиевличила ва Рабадан ШяхIбановличила, декIарли халаси макьала белкIес, чучила халкьлизи бурахъес илдала бузерира, пагьмура лайикьти сари.

Районна культурала гIямрулизиб сагадешван кьабулбарира рурсбани чедаахъибти Грузияла делхъ ва авъибил классла ручIан Алина МяхIяммадовани пианино бяхъни.

Культурала хIянчизартани бахъ жагали чебаахъиб, районна лерилрара-сера шимазиб бузахъуси, виштIаси сирилизи каркьнила гIядатра. Жагати гIянулбачил, бигьлумачил гIеббуцибси, жагаси сири гIелахъибси Зубарият ГIялиева жагьси, талихIчерси хала нешличи мешулири. Урши усахъес белчIунси лайлара гьаб-убла сабри. ДурхIя усахъес нешли бучIуси, илгъуна лайла лебни, нушала халкьла пагьмула давлачебдеш саби.

Гьалабван, тарихла профессор БяхIяммад ГIялиевличила макьала лукIухIели, даргала тарихла ца далилличил тянишриубсири. «Даргала бургъанти хIуребализи аркьухIели, беркес кьацI хъулибад барх кайсусири», — белкIи саби тарихлизи. Ил бархьси биънилис бикьридеш дирулри, жявхIейчирад кьярбачIимахьилантани гидгурачиб ва ниъличиб башунси бетIу нерхлизиб берцIили дирути, дахъхIи бизили кавлути, нерхла хинкIани, вецIал бархIи гьунчиб калалра бизидеш барсхIебируси дугIахъарлантала халаси чудуни, бетIу нерхли гIявабакили, уркухъан хьунул адамтани, буцIуси кIапIрарли. Лерилра илди хурегуни районна культурала хIянчизартани, хIядурдарили чучил дарх хилри.

Шими дацIдулхъули, халкь шагьуртази гечбирули, халкьли чула мезра, гIядатра, палтарра, бузерила устадешра хъумуртнила урехи акIубли саби гьаннала замана.

Дебали дигеси саби кубачилантани, хъярбукантани чула някъла устадеш хъумхIертурли ахIерабарни. Хьунул адамтани балаличил ва гьимирти думхули някъла хIянчи барес бални. Ил шайчир дахадаевлантани чула устадеш, халатани биштIатази гIерисахъули, ахIерадирули сари.

Гьунибаъни дебали чебетаахъили хIядурбарилри, балбуцличи бахъал бутIакьянчиби, районна библиотекабала ва культурала гIяхIцад хIянчизарти цалабикилри.

«Балбуц дураберкIес базцадхIи хIядурдикIули калунра. Библиотекализир 15 дус рузули риасра, илцадра халаси балбуц бегI гьалаб сабри набчи хъарбикибси. Ил наб, имтихIян бетаур.

Наб баркалла багьахъес дигулра районна бекI МяхIяммад Абубакаровичлис, культурала отделлис гьуни чебиахъуси Рабазан ХIясайниевичлис, илала заместитель Лаура Нодарьевнас балбуц дурабуркIухIели наб кумекбарнилис.

ДекIарли баркалла балахъулра дила уржибси, жавабкарси коллективлис, вайти аргъ-бархIиличи хIерхIеили гьарахъти шимазибад бакIнилис, ва жигарла бутIакьяндеш дарнилис. Илкьяйда баркалла балахъулра Арсен ХIясановли бекIдеш дируси районна культурала отделла хIянчизартас. Илданира нуша гьарил шайчирад гIердуцира», — буриб Дахадаевла районна лерилра библиотекабас бекIдеш дируси Залина ГIябдулхIямидовна МяхIяммадовани, Миллатла библиотекализиб дураберкIибси балбуцличила хьарбаибхIели.

«Дила игъбар саби, илгъуна уржибси коллективличил рузес кьадарбиъни. Илдас лебтасалра арадеш, гIяхIдеш, хъалибарглизиб талихI, гьарил юртлизиб баракат дулгулра», — рикIулри Залина ГIябдулхIямидовна.

Гьанналис 3300 дус гьалав Египетлис бекIдеш дируси хабарла пиргIяван (фараон) Рамзес 2-ибилли сунела библиотекала унзала чеди «РухIла дарман», или белкIунсири. Нушала шимала «РухIла дарман» библиотекабала хIянчизартала някъбазиб саби.

«Замана» газетала редакциялира, Дахадаевла районна культурала отделла ва библиотекабала хIянчизартас гьарил бархIи сархибдешуни, гьарбизуни, чIумаси арадеш, хъалибарглизир талихI-баракат дулгули саби.

Муъминат Хаттаева