Ишди бурхIназир ЧебяхIси ВатIа дергълизиб Чедибдеш сархибхIейчирадли 80 дус диркнила хIурматлис телевидениела лерилрара-сера каналтазир дявтачила кинофильмаби чедиахъулри. Мухтарла телевизорлизиб чIянкIли «Чедибдешла бархIи» ибси каналцун сабри чебиахъуси. ЦархIилти каналти сенрил чедиахъули ахIенри. Мухтарли сабаб селизибрилра белгибарес кьасхIебариб. СенахIенну ил каналлизир дебали мягIничерти декIар-декIарти дявила темабала фильмаби сарри чедиахъути. ИмцIаливан СССР-ла замана касибти фильмабири Мухтарлис гIяхIдилзути.
Майличир гибти акьути бурхIназив ил илди фильмабачи хIерикIухIели, сайра дергъла майдайчивсиван билзулри. Дуги-хIерила духIнар тикрардикIахъули, чедиахъути дявила анцIбукьуни илис тамай хIулбала гьалар кадиркутиван билзулри. Илкьяйдали къяйкла ва кIухла тIамри, улхутала ва бирхъутала цIумъала дугели кайхьунхIелира илала аргъайзир къайдиркули ахIенри. Чичил-биалра ихтилатикIухIелира сунес тамашадизуртигъунти анцIбукьуначила гьанбуршули, нушала бургъантала гъабзадешличила ва фашистунала уряхIти баркьудлумачила гъайикIулри. Итди дусмала фильмабачила пикрумани ишхIелла манзиллизир кадиркути дявила анцIбукьуначи виахъулри.
— Агь, вегIебш, фашистунани нушала улкаличи дакIахъибти кахти балагь-кьадар наслубани хъумуртули ахIенгу, итдицад бахъал гIяхIгъубзнани сархибси чедибдешла гIяхIдешличибли даршуси манзиллизиб хIербирути халкьлис чис се хIебиулира. Сен гIядатла адамтас дявила къияндешуни чедакIахъибти фашизмала гIела-гьаладиклумани. Илди нажасунала къур итхIели тамай агарбарес хIяжатлиригу. Нушала улкалискIун чичилра къалмакъар-къавгъа дигути ахIен. Сен даршули хIербиахъес адамтас диргалабулхъутира Америкала биаб, цархIилти улкнала биаб цацабехIти мехIе агарти вегIбекIуни? Нушала улкакIун чисалра удибикибси ахIен ва улкаланти чилилра мукIурбакIахъес биубти ахIен. Фашизмала балагь-кьадарлизирадли нушала бургъантани азаддатахъурти Европала улкни дархли нушачи къаршили кадизурлигу. Чинаба бархьдеш…, Мухтарла уркIи сеннира паргъатбирули ахIенри ва ишхIелла дургъби адикьуртачи гьимили вицIили, гумайлизи дуравхъун. Гумайлабтази саламра бедили, ил сунела паргъатагардеш дигIянбарес хIейрули, кабиибтала гьалав къунзухъун.
— Се бетаурли, Мухтар, гьалаксаурсигъунаригу. Чинав калунри, се бетаурли? – викIар Мухтарла унра.
— Дергълизив калунра, — викIар сунесра хабарагарли фильмабалара ишхIелла дявила анцIбукьуналара асарлиувси ил, кабиибтачи ласирхъули.
— Се? Украинализив калунрив? — тамашавиуб Мухтарла дудешла узикьар МяхIяммад.
— Юх, итди дявтазив… — Мухтар хапли лехIкахъиб ва декIси гьанкIлизивадли чеваргъибсиван, кабиибтачи тамашали хIеризур, — сейкIулра гъари ну? ИтхIели диахъубти харабдешуни камли дурги, ишхIелла манзиллизибра фашизмала агъула чIичIай бекI ахъбуцилигу.
— Илкьяйда викIен гьатIи, — МяхIяммадли Мухтарлис кайахъес мер бариб ва чебатур, — кайи, се бетаурлил баянбара.
— Дила телевизорлизиб чIянкIли «Чедибдешла бархIи» бикIуси каналцун чебиахъули саби. Иларти фильмабала асарлиувси дила бекIлизир итди кахти дусмала кIух-ала къайдиркули ахIен. Дявтачила гIур гьачамалра гьанхIебикахъесцад итхIели халкьанани кахти балагь-кьадар чекасибтиригу. Чис хIяжатти ишхIелла манзиллизир дявила анцIбукьуни? Чи сейкIалра, ну пикрумазив чичилрал ургъулра. Сеннира паргъатиэс вирули ахIенра. Жагьил жайранти дявила авлахъличиб къирбирантачи гьимили вицIилра. Се бирусил ва сейкIусил хIебалули, мехIурвирусигъунара…, — Мухтарли някъби закличидяхI ахъдуциб ва ахъли тIамадариб, — Ва, дила дурхъаси Аллагь, хIуни тIашаэс вирудгу илди дявила анцIбукьуни. Тилади саби, берцахъа нушала уршби! Лебил гIялам халкьра илкьяйда булгулигу, кьабулдарагу хIунилра нушала балгни…
ПатIимат Кьурбанова