Бахълис багалавиубси

2025 ибил дусла февральла 14-личир ДР-ла прокуратурала урибси хIянчизар Кьурбан ХIяжиевич Булатов акIубхIейчирад 70 дус диркули сари. Сепайда, ишбархIи нушаб иличила убла заманализир гъайдикIес чевкъули саби. Сунела камти гIямрулизир Кьурбан Булатов ахIерси республикалис дахъал гIяхIдешуни дарес, сунела халкьлис багалавиэс бажардиикиб. 25 дусличибра имцIали замана шалгIеббухъи гIергъира нушани Кьурбан Булатовла шаласи сипат гьанбиркахъулра ва илала сархибдешуначила бурес дигулра.

Кь.Булатов 1999 ибил дусла мартла 31-личив кавшибсири. ХIянчиличивад бархIехъ хъули чарулхъуси илала машиналичи хIярхIуби чекьуртири. Кьурбан Булатовла хьунул ва авал дурхIя калун.

Кьурбан Булатов акIубси бархIи сабаэс гьалаб илала хьунул Миясатли сунела муруйчила гьанбиркахъули сари:

— Итди дусмазиб улкализиб урехиласи замана сабри. 26 дус гьалаб Дагъистан халкьани-ургабти къачагъунала пукьаличи шурбухъунсири, дурала улкнала хасти кабизунани Россияла Федерация пашбехъахъес ибси мурадличил бархьибти. Нушала республика къачагъунала ярагъладиубти кьукьнани бицIилри. БегIла гьалаб низам-кьяйда далтахъути органтала хIянчизарти ва Дагъиста жамигIят къачагъуначи къаршили дурабухъунтири. Дагъистайзир сагати тяхIяр-кьяйда, урхIла гIядатуни кадизахъес дигутала ва законти дузахъантала ургаб цIакьси дяви кабикибсири. Дила мурул, Кьурбан Булатов, республикализир низам-кьяйда кадилзахъутала ва ДР-ла Конституцияла белшни мяхIкамли калахъес гъазализи каберхуртала лугIилизивадси сайри. Илала пикруми-бетуцуни, чIумадеш, бархьдеш дигахъни цацабехIтас гIяхIдилзули ахIенри ва, чус гьуни байбяхъибтани ил кавшес пикрибариб…

Кьурбан Булатов акIубсири 1955 ибил дусла февральла 14-личив Лавашала районна ЦIудхъурла шилизив, Дагъиста багьудила урибси хIянчизар ХIяжи Булатовла хъалибарглизив. ХIяжи Булатовла ва илала хьунул ПатIиматла хъалибарглизиб шел дурхIя халабикIулри. Кьурбан кIиибил урши сайри. Илала нешли бурни хIясибли, Кьурбан цархIилти узбазивад бузери дигахъниличивли, жавабкардеш дихниличивли, сабурчевдешличивли декIарулхъусири.

«Кьурбан виштIахIейчивад серхурси, чеветаибси урши вири. Нешла халаси хIурмат бири. Нушала рурсби хIебири, ил багьандан Кьурбай нешлис хозяйстволизиб кумекбирусири, илкьяйдали биштIати узбазира бирахъусири», — гьанбушибсири илала дудешли.

Шила школа таманбарили гIергъи, 1973 ибил дуслизив Кь.Булатов В.И.Ленинна уличилси ДГУ-ла юридический факультетлизи керхурсири. Дус дикибхIели, М.В.Ломоносовла уличилси МГУ-лизи шурухъунсири ва лебтасалра гIибратли ветаурли, учIусири. Илала преподавательтала гъай хIясибли, Кьурбан багьудиличил ва ахъси культураличил цархIилти студентуназивад декIарулхъусири.

«Серхурси, кумекличи музаухъес хIядурси, гьамадли гьалмагъиркуси, сунечила сай гапхIейкIуси, уркIи гьаргси гIядатла дубурлан уршили студентуни саби-ургаб уржахъулри ва багьудлумазир гIяхIти хIясилти чедиахъулри», — бурули саби илала юлдашунани.

МГУ хIунтIена дипломличил хъараахъурли, ахIерси Дагъистайзи чарухъунсири, ил вузла юридический факультетла кафедрализив калахъес тиладибарниличи хIерхIеили.

Кьурбан Булатовлис адамти дебали дигахъутири, гьарилла хIурматбирусири, илдазиб гIяхIси къиликъ чебиэс бали, малхIямси девли адамла уркIи разибарес къайгъилизив вири. Ил къушум жагабируси адам вири, гьарилличил гьамадли гъай дурги. Иличил тяништани бурни хIясибли, Кь.Булатов бурибси гъай бетурхахъуси, кайзурси гъабза вирусири. Иличибли илини бахъла хIурматра сархибсири.

Кьурбан Булатовли сунела бузерила цаибти гунзри МяхIячкъалала Советский районна прокуратурализир кацIибтири. Следовательли узули, Кь.Булатовли сай багьудичевси хIянчизар виъни чебаахъибсири. Жагьси виалра, сунела санигIят мурхьли бяркъурси специалист сайри ил.

1980 ибил дуслизив Кьурбан Булатов ДР-ла прокуратурала аппаратлизи шурватурсири. Илини МВД-ла органтазиб следствиела ва дознаниела шайчибси отделла прокурорла къуллукъ бузахъули калунсири.

26 дусла гIямруличивси Кьурбан Булатовличи, жагьси специалист сайливан, Ленинский (гьанна Къарабудагъкентла) районна прокурорла къуллукъуни хъардарибтири.

Къарабудагъкентла районна прокурорлира узули, цазаманализив Москвализибси аспирантурализивра заочно учIусири. Узес ва учIес къиянни биалра, бузери дигахънила ва мурадличи виънила къиликъунани икьала бирулри. Иличи че, Кьурбан Булатовли жамигIятла гIямрулизирра жигарла бутIакьяндеш дирутири, партияла райкомла члендешличи керхурсири, районна халкьла депутатунала Советла депутатли викIибсири, кьанниван, тах шагьарлизи гечиубхIели, МяхIячкъала шагьарла Собраниела депутатли кIина викIибсири ва законти дурайънила шайчибси комитетла председательлира калунсири.

«Кьурбан ХIяжиевич мурхьти багьудлумачилси специалист сайри, бархьдешла ва чебетаибдешла лишанни вири. ГIямруличи разиси, илди дигахъуси, халкьлис багалавируси, секIал ункъли балуси руководитель вири ва гьачамалра закон буунси ахIенри. Нушаб, сунечил барх бузутас, дудешлара дири, халаси узилара. СанигIят ункъли бяркъурти хIянчизарти детаахъесцунра ахIи, адамдеш духIнарти адамтили калахъесра маслигIятикIи. КъантIли буралли, халаси хIярпличилси адам вири ил. Илини нушази касахъибти устадеш ишбархIира пайдаладирули, гьаладяхI дашулра. Кьурбан ХIяжиевич нушази мурталра викIусири: «Адамти ца ити башути ахIен прокуратурализи. Ишаб бархьдеш, кумек, насихIят баргес или хьулбикIути адамти саби башути». Ил адабдешла чихъти къиликъуначилси, вархьли вяшикIуси адам вири, нушанира иличибад гIибрат кайсусири. Илала агри нушаб халаси бетахъри саби», — бурули саби барх бузутани ва юлдашунани.

ДР-ла ва РФ-ла политикала машгьурси хIяракатчи Ильяс Умахановлира сунела узикьар Кьурбан Булатовличила гьанбушиб.

— Адамтас гIяхIдеш бихни, илдас багалавиъни Кьурба уркIили кьабулбарибси баркьуди сабри. Иличил дебали гьамадли бири.

1986 ибил дуслизив Кь.Булатов ДР-ла прокурорла законти алкIахънила тяхIяр-кьяйда низамличи дуршнила ва илди иргъахъниличила шайчивси халалгъуна кумекчили катурсири. 1988 ибил дуслизив биалли, кандидатла диссертация кабизахъурли гIергъи, ил юридический гIилмуртала кандидат ветаур ва республикала прокурорла халалгъуна кумекчила къуллукъуни дузахъи. 1990 ибил дусла октябрьличив Кь.Булатов социальный бяхIчибизла ва ихтиюрти дулънила баркьудлумазир законти дузахъниличи хIеруди бирнила шайчибси отделла начальникли катурсири. 1992 ибил дусла сентябрьличив тIабигIят мяхIкамбирнила ва предпринимательтала баркьудлумазир законти дузахъниличи хIеруди бирнила шайчибси отделла начальникли, 1994 ибил дуслизив биалли – законти ва ихтиюртала хIукмурти дузахъниличи хIеруди бирнила отделла начальникли.

ХIурмат-хатирличил сунечи хъарти хIянчи дирни багьандан Кьурбан Булатов, РФ-ла ва ДР-ла генеральныйти прокурортала хIукмурти хIясибли, чуйнара шабагъатлаварибсири. Ил «РФ-ла прокуратурала хIурматла хIянчизар» ибси михъирличи биршуси лишанничира лайикьикибсири. Амма илала хIянчилис бедибси чихъси кьимат сабри, РФ-ла прокурорла ХIукму хIясибли, ил Дагъиста прокурорла заместительла къуллукъличи катни. Илини сунела лерилра гIямру законнис къуллукъличи кайзурли, харждариб.

Кьурбан Булатов мурадличи виуси, кьуватчевси, даим гьалавяхI вашуси адам сайри. ДР-ла прокурорла заместительла къуллукъ бузахъули, гIилмула баркьудира даимбариб. Илини 1998 ибил дуслизиб докторла диссертация кабизахъурсири ва юридический гIилмуртала докторла уличи лайикьикибсири. Прокурорла баркьуди чебетаибдешличил бузахъес ва цазаманализив пагьмучевси гIялимли виэс гьамадси секIал хIебиалра, Кь.Булатов илала хIекьлизив ункъли бажардииркулри. Сепайда, докторла диссертация кабизахъурли, 3 баз дикибхIейс душма хIярхIяли илала гIямрула бурхIни кадерхахъур.

— БусягIятра ну илала агриличи рирхес рирули ахIенра, — декIти гьигьани адалтули, бурули сари хьунул Миясатли. – Гьар бархIи бархIехъ Кьурба дугьби гьандиркахъулра. «ИшбархIи ца адамлис кумекбарира, Миясат. ХIебиалли, дила бархIи дугIли архIебякьун. Адамтас багалавиубли, илдала дяхIличиб разиси пишбяхъни чебиухIели, дила уркIи хIулбуркIули саби». Адамла гIямру деркIибти дусмачил ахIен умцути, илди умцути сари гIяхIбаркьла баркьудлумачил. ГIяхIти баркьудлуми хъумуртути ахIен! Ил 44 дусцун виалра иш дунъяличив хIериубси, сунела гIямрулизив бахъал халкьлис гIяхIдешуни дарес бажардиикибсири. Илала шаласи сипат сунела гъамтала, юлдашунала ва барх бузутала уркIбазиб даимлис кавлан.

Мура хIурматлис Миясатли 2003-ибил дуслизиб «Сердце в будущем живёт» бикIуси Кьурба гIямруличила фильм акIахъуб, 2005-ибил дуслизиб биалли – «Негасимый образ твой» бикIуси жуз дуракаиб. 2005-ибил дуслизиб, Кьурбан Булатов акIубхIейчирад 50 дус дикнилис хасбарили, Урусла драмала театрлизиб ил   гьаниркахънила вечер дураберкIибсири. Вечерличир Дагъиста халкьла поэт Фазу ГIялиеванира бутIакьяндеш дарибтири. Илини Кьурбан Булатов гьаниркахъули, бурибсири: «Илала уркIила гIяхIдешли, сай-алав гIяхIдешуницун дири парчдикIахъути. Иличил бархли Кьурбан ХIяжиевич гъабзадешчевси адамра вири. Нушала хала бегIтани жяв заманаличибадал мурул адамлизир гъабзадеш дирутири кьиматладирути.

Илини кьуват камти ва гьимбукIахъибти адамти гIеббурци, хъалибарг дебали дигахъи, илди къугъали абикьес къайгъилизив вири».

2024 ибил дусла мартла 31-личиб, Кьурбан Булатов алхунхIейчирад 25 дикнилис хасбарили, дарган мезличил «Аллагьла пагь» бикIуси далай дураибсири.

Кьурбан Булатов акIубхIейчирад 70 дус дикнилис хасбарили, илала хьунуй «Кьисматла савгъат» бикIуси назмуртала жуз дураили саби.

«Кьурба хIурматлис сецад далдуцуни дурадуркIаслира илди ва гIуррара имцIати иличи лайикьти сари», — рикIули сари Миясат.

Адам кавшес вирули хьалли, иличила гьанбикуни кьалли кадушес хIейрар…

Аминат ГIябдулманапова, Дагъиста халкьла поэт