Жавабкардешличил бузути хIянчизарти

2024 ибил дуслизиб Дагъистан Республикала экономикала Министерство акIахъубхIейчирад 100 дус диркули сари. Иличил бархбасахъи, МяхIячкъалализиб хIядурбирули саби жуз, сунезира экономикала масъултазиб бузутачила белкIани ва суратуни кадяхъибси. Газетала бяхIлизибси суратра илди хIянчизартачила белкIра дирар ил жузлизир. Чучила гIяхIси гъай бурес ва белкIес лайикьти адамтира саби илди – чули бируси хIянчила сецад халаси кьадри лебсил аргъибти, жавабкардешличил бузес бурсибиубти, гьарил суал заманаличиб бекIбарес къайгъилизибти.

Ил шайчив сунела хIянчизартас гIибрат сай Ахъушала районна администрацияла экономикала отделла начальник Шамил Маллаев. Дахъал дусмазив ил къуллукъличив узули, сунечи хъарси суал кьанхIебиахъес кьасличил буркIули сай илини бузерила бархIицунра ахIи, хIяжатбикалли – отпускла яра акьути бурхIнала заманара.

Начальникли хъарбарибси чебетаахъили таманбарес къайгъиличил бузули саби ПатIимат Гъарибанова, ГIяли ГIябдулхIялимов ва МяхIяммад-Расул МяхIяммадов.

Экономикала отделличи хъархIебиркуси ва илала хIянчила шайчиб кавлуси цалра суал хIебургар викIаллира къяна бетхIерар, – ишар сари учидиркути лерилра лугIурбира баянтира. Ил багьандан районна гIямрулизирадти чумал суайс жавабти гахъес тиладибарира Ш.Ш. Маллаевлизи.

– Шамил ШяхIбанович, Ахъушала районна экономикала бекIлибиубси кьяли — шила хозяйство саби. Шила хозяйстволизибси агиличила се бурес вирара?

– Ишдусла январьла цалис гьаладихьибти баянти хIясибли районнизир дузули сари 24 — СПК, 2 — МУП, 70 — КФХ ва 15 азирцад адамла саби-бегIти хозяйствоби. Арбякьунси дуслизиб илдани касиб шила хозяйствола продукция 6 223,0 миллион къурушла кьадарлизиб, 2022 ибил дуслизибван ахIи.

Шила хозяйстволизиб бузутани пачалихъла программабазир бутIакьяндеш дирули сари ва ил сабабли кумекра кайсули саби: мицIираг адилкьнилис, духълумала гье дашахънилис, ванзурби шинни иркнила хIянчи дурадуркIнилис ва цархIилтира масъултала шайчир.

Районна бюджет 2023 ибил дуслизиб лебри ца миллигIярд 481 миллион 380 азир къурушла кьадарлизиб. Районна духIнарти доходуни адикиб 175 миллион 954 азир къурушличи, транспортличи налог — 50 миллион къурушличи. СПК-бани ва диштIати предприятиебани 2023 ибил дуслизир налогуназирад 28 миллион къурушличи гъамли дакIахъиб. Илди арц районна духIнар дурадуркIути, халкьлис манпагIятти хIянчилис харждарибти сари.

Шимала мер-мусаличиб хIербирути, шила хозяйстволизиб бузути адамтала гIямрула даража ахъбуцнилис, шимазибад адамти шагьуртази гечхIебиресли, хIянчила мерани акIахънилис кумекли бетаруси «Комплексное развитие сельских территорий» программализир районни бутIакьяндеш дирули сари.

– Районнизир халкьла гIямрула даража гIяхIбухъахъес дирути хIянчира камли ахIен. Илдачилара бурили дигахъира.

– Республикала Инвестицияла программа хIясибли дурадуркIули сари Усишала ва ТIантIала шимази шин леркнила шайчирти хIянчи; республикала экономикала Министерствола программа хIясибли, «Мерличирти сиптаби» ибси уличилси, МухIела шилизир мер-муса къулайси агиличи дуршнила шайчирра хIянчи детурхули сари. Илдигъунти хIянчи детурхули сари Кавкамахьилизирра, – Минстройла «Шагьарла къулайти шуртIри» программала дазурбазир.

«Дила Дагъистан – дила гьундури» программа хIясибли гIергъиси замана гIяхIцад хIянчурби детерхурти сари. Илди – ургар лер Бутрила, МухIела, Усишала, ЧебяхI МулебкIила, Балхъарла шимазирти кьакьурби къулайси агиличи дуршнила, илкьяйдали, Семгамахьила кьакьализирра, чебетаибси ремонтла хIянчи дурадеркIибтазибад бегIлара бухъянси.

Гьундури сагадарибти сари ХIинтIа – Бутри, АметеркIмахьи – ТIебекIмахьи ва Курки аркьутира.

–Республикала цархIилти Министерствобала программаби хIясибли сегъунти хIянчи детерхура?

– ДР-ла культурала Министерствола «ДР-ла культура гьалабяхI арбукни» программа хIясибли, Ахъушала шилизибси культурала КIялгIялизиб ва Бутрила шилизибси Россияла халкьла миллатла культурала Центрлизиб капитальный ремонт дураберкIиб. Туристунас хасбарибси юрт бирули саби Балхъарла шилизиб ДР-ла туризмала ва халкьла устадешла хIянчурбала шайчибси Министерстволи.

Республикала гIилмула ва багьудила Министерствола программала дазурбазир Ахъушала цаибил ва Зилмукьмахьила школабазирра  хIянчи детерхурти сари. БурхIимякьлизиб дурхIнала анхъ балкьаахъурси саби.

ДР-ла арадеш бихIнила Министерствола программа хIясибли хIянчи детурхули сари — Нахкила ва ХIямшимала шимазирти участковая больницабала, ТIебекIмахьила, Усишала, Цугнила шимазирти амбулаториябала юртаназир, илкьяйдали, Бутрила, ЧIигIнимахьила, ТIузламахьила, Хъулиямахьила, Дубримахьила, ГулебкIила, Урганила шимала ФАП-аназир.

– Районна харжаначилра дургар гIяхIцад объектуначир хIянчи детурхути?

– Районна бюджетлизирадти харжаначил хIянчи детерхур Ахъушала шилизибси М. ГIялимяхIовла уличилси, МухIела шилизибси М.ХIяжиевла уличилси, Дубримахьилизибси ва Гьебала шилизибси кьакьурбазир, Ахъушала Хала мижитлизи аркьуси гьунчир.

Къулайси агиличи душибти сари Ахъушала цаибил, ХIинтIала, Кавкамахьила, Урхьучимахьила, ТIантIала, Шинкьбалакъадала, ЧIигIнимахьила, Усишала шилизирти хIябалра школаби-алавти мер-муса, ЦIергибси спортзалла алавчарти мер-мусара.

Районна администрацияли гIердурцути сари багьудила, культурала ва спортла шайчир детурхути далдуцуни, декIар–декIарти конкурсуназиб, олимпиадабазиб гьалабикибти бучIанти ва илди хIядурбарибти педагогуни разибарес имкан бургули саби.

Районна бекIдешличи ГIябдулкаримов МяхIяч Кьадиевич вакIили гIергъи, нушаб лебтасалра ашкарливан, районнизир ва шимазир сагати объектуни имцIадиуб, лертира гIяхIси агиличи душиб, гьундури, кьакьурби, мер-муса сагадариб. Лерилра илди хIянчи детерхахъес имканбакIиб Ахъушала район республикала декIар-декIарти программабази каберхахънила гIяхIдешличибли.

Районна шимазир гIергъити дусмазир спортлизиб бузес дигутас имканти гьаргдиуб: спортла лерилра объектунала лугIи абикили саби 125-личи. Илди-ургар лер 17 спортзал, 67 – спортлизиб бузес дигутас гьаргти мерани, 28 — спортла хасти майдунти. Ил сабабли дурадуркIути спортла абзанира имцIадикIули сари. Дусла духIнар 40-йчирра имцIали спортла декIар-декIарти журабазир абзани детурхули сари ва илдазир 30 азирцад адамли бутIакьяндеш дирули сари.

Пикрила дайлаб бихIули саби СВО-ла бутIакьянчиби ва илдала хъалибаргуни, гъамти, гьаман дурадуркIули сари илдачил гьунибаъниби.

Шамил ШяхIбанович, экономикала отделла, цахIнабли районна администрацияла хIянчизартас ара-сагъти гIямрура, даршути бурхIнира, хIянчилизир дахъал сархибдешунира диаб!

– Баркалла!

П.Маллаева