Жузала, журналтала мягIдан

Библиотека декIар-декIарти жузала, журналтала, газетабала мягIдан саби. Библиотекализир адамлис багьудлуми чедицIахъес имканбикIур. Гьарил шилизиб, шагьарлизиб, районнизиб бирар библиотека. Гьалабла замана бучIути биштIатала ва  халатала кIиэсил юртлизи халбирусири ил. Илаб хIебелчIи калунси жуз хIебири. Гьарил адамла белчIунси жузличил дархдасунти декIар-декIарти пикрумира алкIули дирар. Авторлис сунела жузлизиб се бурес дигулил гьарилли сунеласун иргъу.

Библиотекализив узусилара жузачи халати диги диэс гIягIнити сари. ХIера, илдигъунти дигила регIли уррухъун УбяхI МулебкIила шилизирадси МяхIяммадова ХIябсат Нугьрадиновна. ХIябсат вецIал класс делчIи гIергъи, камси замана бикибхIели, БахIмахьилизибси библиотекализи рузахъес жирарибсири. ГIе, ит замана ил ахIентира лебри школа белчIунти, амма ил сарерхурдешла, жамигIятла декIар-декIарти далдуцуначир жигарла бутIакьяндеш дирнила къиликъуначил цархIилтазирад декIаррулхъулри.

Ил 1976 дуслизир БахIмахьилизир рузес рехIрихьибсири. Илабси библиотекализир гьаланачир 1200-цад жуз лерри. ХIянчиличи кариибхIелира  дурадуркIути декIар-декIарти гьунибаънибачир ХIябсатли бутIакьяндеш дири. Концертунала бутIакьянчибачил, клубла хIянчизартачил рарх («агитбригада» бикIи итхIели) хъарухъунази рашусири. 21 дус илаб ХIябсатли ахъси даражаличиб хIянчи бариб. Илис 1992 дуслизиб заочно культпросвет училище таманбарес имканбакIиб. 1997 ибил дуслизир шилизибси библиотекализи рузес ракIиб.

ХIябсат МяхIяммадовала гъай хIясибли, итхIели библиотека мицIирли бири, жузи дучIути халкь бахъал бири. Хъулир хIянчи диалра, лерилра секIал дарили, жуз белчIесра замана бургусири. Адамти гьалаб сагати жузачи хIерли бири. Цали касибси жуз цархIиллира белчIес бажардилизиб бири. Дагъиста писательтала жузи биалли, лебтанилра чараагарли дучIутири. Илдазирад имцIаливан дигахъи ГI.Абу-Бакарла, М.МяхIяммадовла, И.ХIясановла, И.ХIусейновла, ХI.ГIялиевла жузи. «Варъала шурми», «Гьунила дублаб цIелда» ва цархIилти произведениеби шантани уркIиличир далутири викIалра, хатIа бетхIерар. ЦацабехIтас илкьяйдали  урус мезла, дурала улкнала писательтала, детективунала жузи дигахъутири.

ХIябсатлира хIебелчIи цалра жуз батурси ахIенри. УркIи гьаргли, дяхI шалали илини библиотекализир далдуцунира дурадуркIи, илдазир школала дурхIнанира мугIяллимтанира бутIакьяндеш дири. Илини дурадуркIути цацадехIти далдуцуначир набра бутIакьяндеш дарес кьадарбиуб.  Илкьяйдали ХIябсатли устадеш ахъдурцесра замана бурги.

Гьалабла халкьла белчIудила даража ахъли бири или гьанбиркули саби наб. Гьаннала замана адамтани илцад-дахъал жузи дучIули ахIен. Библиотекализи башес гIягIнидеш агара, телефоннизиб се-дигара баргес вирули сай. Рахли школализибад бархьалли саби бучIантани библиотекализи гьунира балуси. Амма, наб чIумали бурес дигулра техникала цалра гIягIниахъалали жузла мер бурцуси ахIен, илдани жузливан дархьти гIякьлуми хIедуру чисалра. Ил багьандан нушаб иличила жагьилтазира аргъахъес, зумали библиотекабази башахъес маслигIятбарес чебиркур.

«Жузачила буралли, гьаларла жузи дебали гIяхIти, аргъес гьамадти, мурхьси мягIналичилти дири. Гьанна дуракайути чилилра хIергъути, къиянти жузи сари. Илди дучIес халаталара бархли иштяхI агара», — сунела разиагардеш багьахъур ХIябсат МяхIяммадовани ишхIелла аги-кьяйдаличила. ГIурра илини гьанна халкь дебали барсбиъниличилара аргъахъиб, халкь-ургар диги ва разидеш камдиъниличилара.

БусягIятла замана ил библиотекализир рузули ахIен, амма сунела санигIятличи чекаризурли, 45 дус библиотекализиб хIянчи барниличи пашманриубли ахIен. Рузуси замана илини сунела бархкьябачил рарх декIар-декIарти мераначи — Бакулизи, Гъуниблизи, Голубые озерабази, илкьяйдали кинотеатртази, музейтази архIяби дурадеркIиб. Дебали жигарчерти ва рухIлашал давлачерти гIямру сари нушала ХIябсат МяхIяммадовала.

Илини дурутачи лехIирхъухIели, илала уркIи гьалабла заманализи гьуцIбикIули саби. СенахIенну илдани чедаибти разити анцIбукьуни, дарх ва уржили дурадуркIути гьунибаъниби, сяхIбатуни нушани чилилра чехIедаира. Гьанна телефонтачиван жузи касес гьалакбикIути халкь чебаэс дигули саби илис, амма се гIяхIдеша илгъуна имкан агара. ГIе, леб бучIутира, амма илди-ургабра дебали камли яра бекIлил агара даргала литературала жузи кайсути, илди дигахъути. Жуз – адамла гIякьлу, рухIла давла. Сен-биалра илала хIурмат беткахъахъес асухIебирар.

БелкI ахирличи биркахъули, ХIябсат МяхIяммадовас арати ва разити гIямру дулгехIе. Чеабиуси наслулис ил ва илала бузери гIибратли детарниличи рирхулра.

Анжела Мутазова