Нушаб гIибратли кавлан

ЧебяхIси ВатIа дергъла бутIа­кьян­чибала уми нушани сеналра хъумхIертехIе. Илдала гъабзадеш, асилдеш мурталра нушаб гIибратли кавлан. Бу­сягIятра илдала гьунартачила бурули чи­наб-биалра бакьасли, уркIи пах­рули бирцIур. Нушаб даршудеш сархес хала дудешу­нани дахъал къияндешуни дяхIяур­тири.
БусягIятла замана итди дусмала бикьруми дебали камли саби калунти, илди тIулбачиб бейгIесра вирар. Амма мицIирли агарли хьалли, гьарилличила гьанбикахъес, илдала гьунартачила бурес нушала дурхъаси чебла саби.
ЧебяхIси ВатIа дергълизир бутIакьян­деш дарибтири нушала Дагъиста асил урш­банира. Илдазибад бахъалгъунтани чу­ла гIямру дявила майдайчир кьурбандариб. ВатIан батахъес музабухъунти-ургаб даргантира камли ахIенри. Ну акIубси ГIяй­маумахьилизибадра гIяхIцад жагьилти арбякьунтири дергълизи. Илдала мурад сабри душманти нушала аслу-минала мер-мусаличи гъамхIебиахъни, пачалихъ фа­шист-гъармукабазибад азадбатни. Ил барес илдас имканра бакIиб: халаси Чедибдеш сархиб. Ил сархнилизи белгиси пай кабихьили, чула хъалибаргуначи ва даршути гIямруличи чарбухъунти гIяхIгъубзнала лу­гIи­лизив бегI гьалав гьанушес рирус нуша­ла шан МяхIям­мадов КьадигIямар ГIи­саевич. СенахIенну ил шилизибси школализив нуша диштIати дурхIначил чуйнара гьуниваибсири. ЧебяхIси ВатIа дергъла дусмазир сунес чIямдарес чедуркъубти къияндешуначила нушази хабурти дурутири. Ил нушала гьанбикуназив гьаннара мицIирли левалсиван гьанарули вирар: михъирличи даршибти ордентачил ЧебяхIси Чедибдешла БархIила байрамлис хасбарибси балбуцличив бучIантала гьалав саркъили гъайкайкIули, байрамла гIергъи – гьарилличил ихтилатбарес замана бургули.
Ишаб иличила къантI-къантIли гьанбушесра дигулра.
Германия нушала улкаличи чебу­хъун­хIели, 9 класс тамандарибси Кьа­ди­гIя­мар сай гIяхIъулали душмантачи къаршили ургъес арякьунсири. Ил гьалар-гьаларти бузразив Курганнизибси, танкисту­ни хIядур­би­руси школализив учIули, сер­жантла звание касибсири.
БегI гьалав «Т-34» танкличи Ниж­ний Тагиллизив кайибсири. Илабад бехI­би­хьиб­сири илала дявила гьуни. Ургъули калун Харьковла областьлизив, Украинала кIи­ибил фронтлизив. Кахси дергъ бе­таур Коршунь-Шевченкола мякьлаб, фашистунала халаси кьукья агарбирухIели. КьадигIямарла танк цIали бигуб. Сай аргъайзивад ухъун. Сагъвиубли гIергъи, илини танкличиб сунела дявила гьуни даимбариб. ДекIар-декIарти мераначиб бахъал фашистуни кабушиб, илдала гIяхIцад техника заядариб. Илини Украина азадбалтахънилизирра жигарла бутIакьяндеш дарибтири.
Чедибдешла БархIилис Кьа­ди­гIямар Вена шагьарлизив гьуниваиб.
ВатIайчи къиян бакIибхIели да­кIу­дарибти гъабзадешлис илини СССР-ла Верховный Главнокомандую­щийла шайзирад 12 Баркаллала кагъар касиб. 13 медальличи, «ВатIа дергъла кIиибил даражала» орденничи ва цархIилти шабагъатуначи лайикьикиб.
Хъули чарухъи гIергъи педучилище, педагогический институт тамандариб, чеалкIуси наслулис бяркъ ва багьудлуми дедлугули, 47 дус хIянчи бариб.
РСФСР-ла ва ДАССР-ла урибси учительла хIурматла умачи лайикьикиб. Кабизалачевси, халкьла диги, хала­си хIурмат сархибси коммунист сайри. Илини бучIахъули калунти лугIилашал бахъал дурхIнани гIямрула бархьси гьуни буциб. Илдани Кьади­гIямар ГIисаевич саби мицIирли лебалли хъумхIерту.
ГIямрула талихI илини дубурлан рурси Хамисличил баргибсири. Илдала 5 урши акIубтири. Лебилра багьудлумачи бегIбиахъес бегIти бажардибикиб. Илданира чула талихIла пукьни делшун. Сепайда, 38 дусла гIямруличив, кIел дурхIяра хьунулра гIелаб батурли, виштIасигъуна урши Ибрагьим гIямрулизивад арякьунсири.
ГIямрула гьунчир къаршидикибти къиян­дешунани, уршила дардли КьадигIямар ГIи­саевичла арадеш усалбикахъиб. Илра гIям­рулизивад жявли шалгIевухъун.
Итцадра кьяркьси дергъла балагь-бунагь чекасибси, душмайс мутIигIхIекIили, чедибдешличил хъули чарухъунси гIяхIгъабза нушала уркIбазив даимлис мицIирли кавлан.

Салимат ГIялиева