«ГIяхIялдеш ва малхIямдеш ахъси даражаличир сарри»

Ишди бурхIназир Москва­лизибадли Дубуртар Улкализи бакIибти туристуначил гьу­ни­раира ва илдачил ихтилатрикIули калунра. Илдас нушала республика ва дубурланти гIяхIбизни дигеси анцIбукьра саби.

Вера Воронова Москваличибадли 20 ки­лометрла гьарахъси мерличир хIер­ри­руси сари. Шереметьевола аэропортлизир гьанна 7 дус инспекторли рузули сари. Гьаларти дусмазир гьала-гьала бехIбихьудла классунала учительницали рузули калун. ГIур ЖКХ-лизир делопроизводительли рузусири, ил организация тIутIукабиубхIели, Шереметьево аэропортлизи ракIибсири. Илкьяйдали, пассажирти ахтардибирули, гьу­ниб­балтули, хабарагарти ва ба­лагь-кьадарла анцIбукьуни кахIедикахъес багьандан къай­гъи­лизи каризурли, россиялан­тала гIямру мяхI­кам­дир­ни­ла баркьудилизи ахъили сари ил.

Илини сунела хъалибарг халасилизи халбирули сари илаб мурул, кIел рурси ва шел дурхIяла дурхIя лебхIели. Илала мурул Валерий ВДНХ-лизив, выставкаби ду­ра­дур­кIули, узули сай. Халалгъуна рурси Алена школализир бекI бухгалтерли рузули сари. Виктория гостиницабала бизнесла директорла заместитель сари. Илдачибадли акIубти шелра урши ункъли бучIути саби ва илдани спортлизирра сархибдешуни дирахъу.

— Дагъистайзи бегI гьалар ракIибсира, — бурули сари илини. — Дила кIелра рурси чула кулпетуначил бакIибтири иша ва набзира сеннира хIерякьи марууд или илдани хъарбариб. Дила рурсби дебали разили чарбухъунтири Дагъистайзибадли ва илаб бахъ гIяхIти адамти сабину, илдачи рукьес кьасбара бикIи. Илабти адамтала гIяхIялдеш ва малхIямдеш ахъси даражаличирри или буриб илдани. Илди Каспийсклизи хьурабиублири ва Дербентлизи, МяхIячкъалализи, дубурла мер-мусаличи бякьири. Дила халалгъуна урши Иван декIдешуни ахъдурцнила шайчив спортла мастер сай. Илини мурталра декIар-декIарти абзаначир бутIакьяндеш диру ва гьаларти мерани дурцу.

Нуша иша дакIниличира дебали разилира. Нушаб бегIлара гIяхIдизурти дубурти сари. Илди хабарлизир дурутигъунтири. Иларгъунти жагадешуни нушани гьачамалра чинаралра чедаибти ахIен.

Гьанна чумал бархIи нуша нушала Мамедкъалализиб хIербирути Дахадаевла районнизибадти гIяхIлачирра. Нушачил варх Москвализив узули калунси Кьадила кулпетличирра нуша хIердирути. Илала гIямрула марси гьалмагъ Рукьиятлира нуша халаси разидешличил кьабулдарира.

Нуша Кьадила узи МяхIям­мадла анхълизи тIутIи далцIес дархли дякьунра. Нушаб ил хIянчи дебали гIяхIбизур ва машина бицIесцад берхIила цIедеш далцIунра. ТIу­тIира дахъ бизитиригу. Илдигъунти цIедеш нушани гьачамалра чедаибти ахIенри.
Нуша Дагъистайс баркалла дикIулра ва гьаннала гIергъира иш дурхъаси ванзаличи гIяхIладли дашес кьаслизирра.

— Наб Шумилина Ольга бикIар, —ри­кIар кIиэсил гIяхIял, — Верала унраличир хIер­рирусира. Илала хъалибаргличил гьан­­на дахъал дусмазир гьалмагъдикилра. Ну «Березовая роща» бикIуси пансионат­ли­­зир рузусира. Илар тянишдиубтири ну­ша Кьадичил.
Хъалибаргличила бурасли, дила 10 дус гьалав гIямрулизивадли арякьунси уршила ца 14 дус виубси урши левал кали. Рурсира лер дила 21 дус риубси Анна бикIуси. Ил сунела муруйчил Калининградлизир хIеррирули сари. Илала мурул бусягIятла замана СВО-лизив сай.

Дагъистайчила бурасли, иличила Кьадини хабурти дурутири ва иша дакIес дахъхIи хьул­дикIутири. ХIера, Верала гIяхI­деш­ли­чибли нушаб гьанна ишаб бамсриахъес им­кан акIубли саби. Нуша хасси турличил да­кIибтира ва бегI гьалар Дербентлизи дякьунра. ИлхIели дикIулра нушази КьадиникIун ахъти дубуртачила дири дурути баянти. Илди чинара, гьатIи? ГIур дубуртази дякьунхIели, чебаира илдала жагадешра, илабти адамтала кабизалачебдешра. Илдани нуша дахъ­хIи­ла тянишуниван кьабулдарира ва халаси хIур­матличил алавдуцира. Нуша тамашадиахъубра дагъистанлантала бизити берклуманира. Гьанна лерилра илдала умира гьандушес рирули ахIенра.

Нушачил барх бакIибти туристуни турли чебаахъибси манзил таманбиубхIели, арбякьун. Нушани биалли, Кьадизи багьахъурра хIечи чумал бархIилис гIяхIладли ляркьулра или. ИлхIели Кьадила разивиубдеш чебаадаллири. Гьайгьайрагу, илала хъалибаргличи ва лебилра гъамтачи, илдигъунти гIяхIти адамтачил къаршидикниличи нуша разилира. Илкьяйдали лебтасалра халаси баркалла багьахъесра дигулра. Гьар дуслизир иша дашес иштяхIдухъи сари гьанна нушала. СенахIенну ишабти адамтала баркь-бацли, гIяхIялдешли ва дигичебдешли нуша хIулдукIахъира.

— Ракова Светлана сарра ну, — рикIар хIябэсил гIяхIял. — Ну­ра ишди дила гьалмагъунала унра сарра. Нура «Березовая роща» бикIуси пансионатлизир бух­галтерли рузусира. Ди­ла ца урши сай левси Иван би­­кIуси. Гьанналис ил хъайчикайи­ли ахIен.
Дагъистайзи нура бегI гьа­лар сарра ракIибси. Дила унру­­бани жирарибхIели, иша ракIес имканбакIибси саби набра. Ишабси тIабигIятли адам хIяйранирахъули сай. Дубуртира лергIер жагати сари. Амма да­гъис­танланти чула гIяхIял­деш­личибли, адамтачи дигичебдешличибли ва мал­хIям­­деш­личибли цархIилти халкьаназибад дебали декIарбулхъули саби. Ишгъуна жагаси мерличи ракIили, гIяхIти адамтачил тянишриъниличи дебали разилира.

МалхIямти ва кабизалачебти илди гIяхIлачи разилири Кьадира Рукьиятрацунра ахIи, илдала лебилра гъамтира. Ил­кьяйдали чумал бархIила бухI­наб гьалмагъбикибти гIяхI­лазибад декIарбикесра гьамадли ахIенри илдас.