ГIяхIти адамти, хIялалти кьасани

Ну балбуцличи рякьун­ра Ахъу­шала хIябъибил урга дара­жа­ла шко­лализи. Рай­онна центр­лизиб ил школа бу­зес бехIбихьиб­хIей­чирад 35 дус дикили са­ри. Хала хIеркIла дублаб мерлабиубси, къугъати галгубани алавбуцибси школа­ли­чила, ил заманала бухIнаб гьачамалра тIя­гIямагарти гъай ахъдиубли хIебакьира.
Ахъушала хIябъибил школализиб сегъуналра балхIебикибдеш агнилис бикьридеш дирули сари руководительла устадешли, учительтала балгундешли, ишаб бучIути дурхIнала бегIтала жавабкардешли. Ил бархIира школализи гIяхIцад дурхIнала бегIти, халати узи-рузи бакIиб, директорлис, лебилра учительтас баркалла балахъули гъайбухъун.
УрчIемэсил белчIудила дус таманбирули саби школала директорла къуллукъличир ИмангIялиева Марина МяхIяммадовна рузес рехIрихьибхIейчирад. Гьалар ил Ахъушала кIиибил школализир учительницали рузули калунсири. Илала бегIтира педагогуни саби. Ца урши сунечил школализив информатикала учительли, халалгъуна урши – Нижний Новгородлизив бузули саби. Рурсили школализир гIяхIти кьиматуначил ручIули, 8-ибил класс таманбирули сари.
– ИшбархIи школала директорла хIянчи баресра гьамадли ахIен, хIедра дебали чекаризурли риэс гIягIнили бургар? – ира нуни Марина МяхIяммадовнази.
— Гьайгьай, директорла хIянчилис гьамадси саби викIес хIейрар, ил бузахъес багьандан, дила пикрили, учительла са­­нигIятличи цIакьти дигира, дурхIнала че­лябкь­лаличила даим пикриикIнира диэс гIягIнили дургар. Совещаниеличиб гIяйиб­­­хIе­баресли, цархIилтала гьалар уруз­­­хIе­риэсли набчи хъарти бекIдарес къайгъилизир рирус, – жаваб гиб М.Иман­гIя­­лие­ва­ни.
Школализибси ибгибдешли, учительтала балгундешли, балбуцличи барибси чебетаибси хIядурдешли, бахъал бучIантас ХIурматла Грамотаби, илдала лугIилизир республикала кьадрилара лернили директорла гъай мардирулри ва цахIнабли белчIудила – бяркъла хIянчиличила гIяхIси пикри алкIахъулри. Лебри ХIурматла Грамотабачи, Баркаллала кагъуртачи лайикьбикибти педагогунира.
Шадлихъ таманбиубли гIергъи районна газетала корреспондент Сабият ГIябдуллаевара нура районна музейлизи гьайдиубра. Музей мерлабиубли саби хIябъибил школала юртлизиб ва ишаб бузути дяхI шалати адамтачи гьархIедакIили, дебали гIяхIси адам – музейла директор чехIераили ардукьес лайикьлирив!
Зубалжат школала шадлихъ чебаэс дурарухъи къарширикиб, цакьадар тяйдили тIашти мурул адамти-ургав ГIяли-АсхIябра хIисабварира. Гъамдиубли, барх сурат касахъира, селизив узулил, селичила лукIулил ГI.-А.МяхIяммадовлизи хьарбаира.
— Бархьли бурасли, гIурличи ардухиб­тили детаурну лукIути, каникултала заманализир тамандарестира сагали дехI­дирхьутира учидикили лер, иншааллагь, илдазив узес кьас саби, — буриб илини.
— Арали ватаби, кьасани детерхахъес, — ира.
«Халаси пагьмула вегI адам сай ГIяли-АсхIяб, халахIерхурси, гIур чила леру илдицад устадеш — назмула жураличил абзурли романти лукIес, илхIелира цаибси дев гьарил тугълизиб ца хIярпличил бехIбирхьули!» — илкьяйдали гъайдикIули калунра музейлизи адацIибхIели.
Музей биалли чуйна ухIнаухъаллира — сагали чебаибхIеливан жагабилзули саби, даим сагати гIямзурби ва ваяхI им­цIадикIули сари. Иш гьакIлис имцIа­биуб­лири районнизирадси машгьурси хьунул адам Загьидат МяхIяммадовнала шабагъатунас декIарабарибси гIямзи; спортла шайчир сархибдешуни диахъубти жагьилтала суратуни ва илдачила белкIани.
Дагъистан Республикализиб бегI гьалаб музей акIахъубхIейчирад 100 дус ва Ахъушала районнизиб ДР-ла ГI.Тахо-Го­дила уличилси музейла филиал абхьиб­хIей­чирад 15 дус дикниличил бархбасахъи дурадеркIес пикридарибти далдуцуначила буриб Зубалжат ХIусейновнани. Илдазиб хасси мер бурцули саби шими-ургар, районти-ургар, миллатуни-ургар бархбасуни уржахънилис хасдарибтани.
— Районна музейлис Загьидат МяхIям­ма­до­вала у бихьес ибси хIукму кьабулбарибси саби гьалабван. Ил анцIбукьлис багъишлабарибси шадлихъ дураберкIес пикри лебси саби гъамси заманализиб, — буриб З.Мир­заевани.
— Лябкьуси жумягIлизир нуша — музейла хIянчизартира, нушачил барх культура­ла­ хIянчизартира Гъуниблизи ва гIурра чу­мал мерличи аркьутира. Нушачи музейла ва культурала хIянчизарти гIяхIладли ба­кIиб­тири, гьанна нуша чучи жидарилра. Республикализибадра музейла хIян­чи­зарти бакIес асубирар.
— Наб бурес дигуси ца пикри леб лерилра школабала чебкад—дурхIнани жузи камли дучIули яра бекIлил дучIули хIе­диъни. Компьютертани, телефонтани жузла мер буцес дирути ахIен. Советский заманала гIяхIси гIядат лебсири — каникултас делчIахъес жузи хъардирутири, гIур илди делчIуналра ахтардибирусири. Ил гIядат сагабарес сеналра гIягIнили саби школабазиб. Жузала кьадри беткахъахъес асу­хIе­бирар!
Нуша ихтилатдикIули лерли, музейлизиб бузути, башутас мурталра разили гьунибиути НасихIят ГIисаевани ва Па­тIимат МяхIяммадовани стол балкьаахъур.
— Касая, мяд бержая! — Зубалжатли бизили тIемдикIути секIал стакантази картIиб.
— Хала бегIтани дузахъути нукьунра, кIи­гьара, бухъмуйлизирад, хIяжланкIила декь­лизирад дирути хурегунира хъумкар­турлира нушани! Илди сагадарес багьандан пикрибарилра гьунибаъни ду­ра­бер­кIес — гьаларла берклуми дирантачил. Ил­дазирад ца сари, хIера, иш нушала НасихIят. Ишини нукьуйзибад барибси саби иш шиша бицIибси мяд. Ил Ахъушаб дебали бузахъуси беркала саби, суненира кьацIла мер булан бурцуси. Курегала нергъра дирахъехIе нушани НасихIятлизи гьунибаъниличи бакIибтас! — пишряхъиб Зубалжат ва имцIабариб:
— ХIушани газетализи белкIес дирудая, секьяйда хIядурдирутирил гьалабла адамтани берклуми, чузирра сегъунтилра зараллати секIал дарх агарли!

П.Маллаева