Ну риштIаси замана мурталра гьанбиркусири халатани бархьдеш ахIи къяна хIебуру или, илдани бурибси секIал чебетаахъили бирес, кумек яра гIякьлу бурахъес илдачи гъамирес гIягIнили саби или. Гьанна, ну халакараибхIели, ургIерти анцIбукьуни чедиулра.
ХIебалас заманали халати халкь барсбарилил, яра илди мурталра илдигъунтирил, яра нушани лебгIеб духутили чебиутирил. Гьачамцун ахIен хIясиббируси халаветаибсини — хьунул адам риаб, мурул адам виаб — барес хIяжатагарси секIал бирули яра бурули. Ну иличи дебали тамашарирулра.
Жагьилтани се баралра, илди разибикахъес вирули ахIен, амма саби секьяйда шикьбикIулил хIисаблизи кайсули ахIен. Челябкьуси наслули гIякьлу чизи хьарбиуси, халатира бекIлил илизибад бухъи биалли? Агара я сабур, я уркIецIи, я хIяя. Ца мисал гьанбуршис. Гьачам тукейзи аркьули, халаветаибси адамлис гIергъи рашулри. БяхIчили лябкьули чумал хьунул адамра лебри, илдас гIергъи — велосипедличив калхъули, 11-12 дус виубсигъуна дурхIяра. ХIера, илини къалабавикили, гьалабтачи хъячIхIейкес или, велосипед шурбатурли, хапли къаршили лявкьуси, наб гьалав вашуси мурул адамла кьяшлизи чегахъиб. Илала зигарикIуси куц чебаахъес хIушази, шайтIан чебиибси кьяйдали, илини виштIаси уцили тямхъярвариб, хъуцIарлизи бикахъиб. «Чина хIерикIусири абдал, дагьриагар хIяйван», — викIули, вахъхIи ургъули калун. Урши биалли, дебали урухиубли, кабикибси анцIбукьличи ва халасила баркьудиличи бекIлил хIяйранвиубли, тIашкайзурлири. ШалгIеббулхъутира мурул адамличи тамашали хIербикIулри. Илгъуна баркьуди цархIилли барили чебаибхIелира, гIякьлу буресила мерличиб, уршиличи вяв-чIярикIули чевхъун.
ГIуррара иличи мешути чумал анцIбукь къаршидикибти сари наб, халакабаибти адамти биштIативан шикьбикIути.
Гьаннала заманала цагьатIи мягIничебси ва аргъбаибси масъалаличила гьанхIебушес хIерирус: хала бегIти ва бегIти чула дурхIнас гелешмеш раргес къяйцIбикIни. Аргъес хIерируси — къяйцIбикIухIелира чус лайикьтачи сен хIерхIебикIути? Гьарил адам, дила пикрили, гьар секIайзив, хъали-цIа дурцнилизив виаб, хIянчилизив виаб сунела сай бекIвирес гIягIнили саби. БегIтас ахIен хьунул леркуси, бегIтас ахIен санигIят чеббиркIуси, хIянчи бируси. Гьариллис гIяхIбилзуси секIал бируси саби. Ил сархес багьандан къайгъибарес чебиркур, някъ хIяртбарили, бетаруси секIал лебси ахIенну. Бирхаудиличил вяшикIуси адам лебтасалра дигахъуси сай. Илдигъунти чинабалра бетхIейхъур ва илдала гьарил секIал ункъли детурхар.
Бирар гьаваначиб хIеркабирутира, кадиркути алавчарти анцIбукьунала сегъуналра авараагарти, кадизурти тяхIяр-кьяйдаличи кьабулкабиркути. Илдигъунтачи асарбарес дебали гьамадли бирар, ил багьандан илдала хъали-цIала гьуни илцад-декIар бухъянбилтIули хIебирар. ГIе, лерилра Аллагьла кьадурти сари или жалдяхъесра дирудая, амма адамлизирадра дигахъути сари дахъал секIал. Халатачи дугьабиз: ункъси бяркъра адамдешра лерти дурхIни чула-сабил гьарил секIайзиб бажардибиркур, чула гьуни буцахъили, башахъес имканти дедая. ХалабаибхIели дурхIни бегIтазибадли къяббердес гIягIнити саби. ЧIянкIли ил саби бегIтасра халабетаибти халкьлисра аргъес хIяжатси. Иличила аргъалли, лерилра секIал гьунчидиркур. Кумекбарая или дугьабизалли яра цархIил хIушала насихIят хIяжатси манзиллизиб хIушани декIар-декIарти тяхIурти гьаладихьес дирудая, чули декIарбиру. Амма наб гIяхIрилзули ахIен или дикIес сеналра асухIебирар, сунес сари илини гIямрула рархкья черриркIуси. Разили гIямру деркIили дигули диадалли, хIушала дурхIнани бурибсиличи кьабулдикес чевкъар, цархIил тяхIярли я дурхIнала, я бегIтала талихI хIебирар. Аргъая ил секIал.
Анжела Мутазова