Гьарил миллатла нешла мезличил дарх саби-бегIси литература, культура ва тарих дирути сари. Халкьла чараагарси чебла саби илдачила хъумхIертни, ва илди чеалкIуси наслуличи даахъес багьандан гьаман илдачила ихтилатдикIес, лукIес, лерилра сурсатуни илди мяхIкамдирниличи дяхIчиаэс чебиркур. Се бетарулив ишбархIи, декIар-декIарти багьахънибалашал ва технологиябалашал гьалабяхI арбякьунси манзиллизиб? Жаваб лебтасалра гIячихъси саби…
Заманаличил дархли дашухIели, бекIлибиубсиличила – нуша чинарад дакIибтирал ва чина аркьутирал хъумартес асухIебирар. Даргала халкьла девла устнили сабти поэтунани ва писательтани нушаб гIелаб батурси мезла ва рухIлашалси хазна пикрибаралли, ил мекелли давлачебси биъни чебиулра. Илди-ургаб гьарли-марли, дунъяла литературализи чула уми мургьила хатIличил делкIес бажардибикибти, декIар-декIарти манзилтала писательти ва поэтуни леб: ГIямарла Батирай, Рабадан Нуров, ГIяхIмадхан Абу-Бакар, ХIябиб ГIялиев, Рашид Рашидов, Газим-Бег БяхIяндов, Амир Гъази, Сулайбан Рабаданов, МяхIяммад-Расул Расулов, ГъазимяхIяммад Юсупов, Ильяс ХIясанов, МяхIяммад ХIямидов… ва цархIилтира.
ХIейгеси биалра, дусличи-дус даргала пагьмучебти писательти-поэтунала къяяни мискиндикIули сари. Калунтира ишбархIи тIулбачиб бейгIес вирар. Илдазирад ца сари даргантас гIяхIил тянишси, пагьмучерси поэт ва журналист ПатIимат Кьурбанова. Ил дахъал дусмазир «Замана» газетализир культурала отделла редакторли рузули сари ва бучIанти сунела мягIналашал мурхьти, уркIилизи атIести назмуртачил, дебали тамашадизести, лебтасалра гIяхIдилзути макьалабачил разибирахъули сари. Дарганти-ургарра ПатIимат Кьурбанова халаси хIурматличил пайдаларикIуси поэт ва журналист сари.
ПатIимат Кьурбанова бучIантас сунела белкIани хIясибли, пагьмучерси журналистка сарливан тянишси сари. Ну школализир ручIуси замана, дила рузини мурталра газетаби, журналти къулбасдирутири. «Замана» газета хIербирухIели, ПатIимат Кьурбановала белкIани, хабурти делчIес иштяхIдулхъи, сенахIенну илар гIямрулизирад касибти мисалтачирли, адамла хIял-тIабигIятличила, баркьудлумачила, пикрумачила багьес вирулри. Писательти-поэтунаниван адамла гIямру сипатдарес мажахIят, гIур чилилра багьес. Илар белкIла устнани санигIятлашалти устадеш пайдаладарили, произведениебазибти игитунала хIял-тIабигIятла къиликъуни ва психологиялашалти дигIяндешуни гьаргдирули дирар. Гьарилла сунес дигуси литературала жанр бирусигу, илкьяйдали бахълисра ПатIиматли нушала гIямруличила делкIунти хабурти, назмурти гIяхIдилзули сари.
ПатIимат Кьурбановала гIямруличила ва творчестволичила макьалаби нушала газетализир чуйнара дурадухъунтири. Иш гьакIлизиб, дила белкIла мурад илала творчестволис кьимат кабатни ахIенну, ручIаннис кьяйдали, наб илизир гIяхIдилзути къиликъуначила бурни саби. Дарганти-ургав ПатIимат Кьурбановагъуна гIур цархIил адам хIергар или гьанбиркули саби, суненира арагIерли гIямру дигуси хIянчилис багъишладарибси. Гьанбикесли саби, назмурти, макьалаби, очеркуни лукIули, ПатIиматли сунечила хъумуртули сари или, сенахIенну творчестволизиб бузути адамтани гIядатлибиубливан, бекIгьабли чули бирусилизи ахъили, чула арадешличи пикри бяхIчиаэсра хъумуртули бирар. Гьарли-марли, илдигъунти адамти дебали камли къаршибиркур. ПатIиматла назмурти дучIухIели, ил сари акIубси ВатIайчи, адамтачи, тIабигIятличи, мицIирагличи, гьарил мицIирси жайчи дигили рицIни чебаэсли саби.
ПатIимат Кьурбанова сари акIубси ДугIахъарла шила школализир ручIухIейчирад назмурти лукIес рехIрихьибсири. Сунела гьанбикуназиб бурули кьяйда, школала библиотекализиб хIебелчIунси цалра жуз батурси ахIенри ПатIиматли. Илцадра жузачи дигичерсири риштIахIейчирад ил. ПатIиматла бегIти шилизиб хIурмат сархибти, кабизалачебти адамти сабри. ПатIиматла дудеш шанти-ургав гъабзадешличил, адамдешличил, сунела гъайлис марси гIяхIгъабза дубурлан сайливан декIарулхъусири. Ил шилизиб къияндикибси адамличи кумекбарес музахIевхъи хIевъи. Тяп илдигъунтили халабаибтири ПатIиматла узбира. ПатIиматла дурхIядеш ургубализир, авлахъличир ардякьунтири. «БегIтачил арши-мурала хIянчилизи ихъули ва дуки дашули, нуша —дурхIнира дузутири», — гьанбиркахъули сари ПатIиматли.
Иличибли нушани чебиулра, ПатIиматра гьалабла биштIати кьяйдали, бузериличи дигичерли, бегIтачил рарх хIянчила рашули халараибси риъни. Гьарли-марси адам ветаэс багьандан къиян кабихьили узес хIяжатси саби, рухIлашалси бузери биаб ил, яра някъла хIянчи биаб. ХIера, сегъуна кьадри лебсирил адам бузериличи дигичевсили халавиахънила.
Шилизиб школа таманбарили гIергъи, литератураличирти дигили ПатIимат Дагъиста пачалихъла университетла филологияла факультетлизи киб. Университетлизиб белчIуди хъараахъурли гIергъи шила школализир урус мезла ва литературала учительницали рузиб. ПатIимат илкьяйдали Дахадаевла районна «Шила гIямру» газетала редакциялизир корреспондентли, жавабла секретарьли рузули калун. 15 дусцадхIи илаб хIянчи барили, ПатIимат 2003-ибил дуслизир «Замана» газетализир рузес рехIрихьиб.
ПатIимат Кьурбанова чумал жузла автор сари. Илала «Черрерхи, Зайнаб» (2010) бикIуси цаибси жузлизи повесть ва хабурти кадерхур. Илис гIергъи дурадухъун «Даимти жагьдеш» (2012), «УркIила тимхъ» (2014) бикIути жузира. ПатIиматла гIуррара дураэсти жузира камли ахIен. Сунес дигуси тяхIярли детерхаб илала мурадунира.
«Замана» газетала хъарихъ кьяйдали, ПатIимат се заманализиралра багалариэси, сабухъчерли рузуси хIянчизар сари. «Буралли, ПатIиматли сунези чили-биалра тиладибарибси замана, сегъуна-дигара темалис хасдарибти назмурти итмадан лукIули рирар, кабухъунси хIеркIван, гьайбатли ратрихьили. Илизиб пагьму лебнила лишан саби илра, пагьмучевси адамлицун вирар бусягIят сунечи хъарси хIянчи хъараахъес. Илини байрамлис диаб, чис-биалра багъишладарибти диаб, дергъла тема хIясибли диаб, камси заманала духIнар бухIнабуцлашал мягIначерти, кагибти назмурти лукIули рирар. ПатIиматла гIяхIцад назмурти лер, сарира ВатIайчи дигиличила, патриотизмалашалти, дигайличила, гIямруличила ва цархIилти темаби гьаргдирути. ПатIиматличи даргала халкьла гIяртистунира бархли дугьабилзули бирар чула далуйтас назмурти делкIахъес ибси тиладиличил. ПатIиматли гIяртистунала далуйтасра уркIилизи атIести, кьаркьа ва рухIла бамсри чебарбукести назмурти лукIули рирар. Илала назмуртачил зайдулхъути далуйти ванзара закраван декIардулхъули дирар цацабехIти гIяртистунани дучIути дацIти, мягIнаагарси бухIнабуцла далуйтазирадли.
ПатIимат Кьурбанова сабухъчерли рузни хIясиббарили, ДР-ла Правительствола шайзирадра бара гьаларван ХIурматла Грамоталичил шабагъатларарибсири. Илала гIуррара грамотаби ва Баркаллала кагъурти камли ахIен. Дебали дигеси анцIбукьли бетаур ПатIимат Кьурбанова Дагъиста писательтала Союзла член ретаънира. ПатIиматла сархибдешуни ва гьарбизуни гьатIира имцIадиубли, илала пагьмуртани нуша чуйнара разидирниличи ташмишдеш алкIули ахIен.
ГIямрулизиб кам-хъяшси селра лебси ахIен, — илкьяйдали литературализибра, философиялизибра, диннизибра… Писательти, поэтуни гьар даим цархIилтачила пикрибикIути, илдачи уркIи изути, дяхънушабигъунти адамти саби. Илди чула пасихIти дугьбала кумекличил зягIипси сагъвирнилисра, дургъби тIашиънилисра, дунъяличиб даршуси, яшавлашал гьарзаси, эркинси аги кабилзахънилисра сабабли бетарули саби. ПатIимат Кьурбановала творчестволира тяп илкьяйдали иш дунъяла аги гIяхIла шайчи барсбарес ибси жи бухIнабуцили саби. Халкьлис багаласи, пайдаласи хIянчи даимбарахъес ЧевяхIсили гIерруцаби хIу, ПатIимат.
Ишди бурхIназиб нушала ПатIиматла акIубси бархIи сабри. Иличил бархбасахъи, ПатIимат сари акIубси бархIиличил мубаракрирулра ва илис къаркъаван чIумаси арадеш, шалати ва талихIчерти гIямру дулгулра. Лерилра челукьути черардякьи, хIела гъамтани харирирули хIерриаби! Дарганти хIела белкIаначил разибирули, нуша-ургар Аллагьли каммарараби.
П.Сулайбанова