Гьайбатли ганзри­кIа­б­и

Гьарил миллатла нешла мезличил дарх саби-бегI­си ли­тература, культура ва та­рих дирути сари. Халкьла ча­ра­агарси чебла саби ил­дачила хъум­хIертни, ва илди чеалкIуси наслуличи даахъес багьандан гьаман ил­дачила ихтилатдикIес, лукIес, лерилра сур­сатуни илди мяхI­кам­дирниличи дяхI­­чиаэс че­бир­кур. Се бе­тарулив иш­­бар­­хIи, де­кIар-декIарти ба­гьахъ­ни­­ба­лашал ва тех­но­ло­гия­ба­ла­шал гьа­лабяхI ар­бя­кьунси ман­зил­ли­зиб? Жа­ваб леб­та­сал­ра гIя­чихъси саби…
Заманаличил дархли дашу­хIели, бекIлибиубси­личила – нуша чинарад дакIибтирал ва чина аркьутирал хъумартес асухIебирар. Даргала халкьла девла устнили сабти поэтунани ва писательтани нушаб гIелаб батурси мезла ва рухIлашалси хазна пикрибаралли, ил мекелли давлачебси биъни чебиулра. Илди-ургаб гьарли-марли, дунъяла литературализи чула уми мургьила хатIличил делкIес бажардибикибти, декIар-декIарти манзилтала писательти ва поэтуни леб: ГIямарла Батирай, Рабадан Нуров, ГIяхIмадхан Абу-Бакар, ХIябиб ГIялиев, Рашид Рашидов, Газим-Бег БяхIяндов, Амир Гъази, Сулайбан Рабаданов, МяхIяммад-Ра­сул Расулов, ГъазимяхIяммад Юсу­пов, Ильяс ХIясанов, МяхIяммад ХIя­ми­дов… ва цархIилтира.
ХIейгеси биалра, дусличи-дус дар­гала пагьмучебти писательти-поэ­ту­нала къяяни мискиндикIули сари. Ка­лунтира иш­бархIи тIул­ба­чиб бей­гIес вирар. Илдазирад ца сари даргантас гIяхIил тянишси, пагьмучерси поэт ва журналист ПатIимат Кьурбанова. Ил дахъал дусмазир «За­мана» газетализир куль­турала отделла редак­тор­ли рузули сари ва бу­чIан­ти сунела мягIналашал мурхьти, уркIилизи атIести наз­мур­тачил, дебали тамашади­зести, лебтасалра гIяхIдилзути макьа­лабачил разибирахъули са­ри. Дарганти-ур­гарра ПатIимат Кьур­банова халаси хIур­матличил пай­даларикIуси поэт ва жур­налист са­ри.
ПатIимат Кьурбанова бу­чIантас су­нела белкIани хIя­сибли, ­пагьмучерси журналистка сарливан тянишси са­ри. Ну школализир ручIуси замана, ди­ла рузини мурталра газетаби, журналти къулбасдирутири. «Замана» газета хIербирухIели, ПатIимат Кьурба­но­­вала белкIани, хабурти делчIес иш­­тяхI­дулхъи, сенахIенну илар гIям­ру­лизирад касибти мисалтачирли, адамла хIял-тIабигIятличила, баркьудлумачила, пикрумачила багьес вирулри. Писательти-поэтунаниван адамла гIямру сипатдарес мажахIят, гIур чилилра багьес. Илар белкIла устнани санигIятлашалти устадеш пайдаладарили, произведениебазибти игитунала хIял-тIабигIятла къиликъуни ва психологиялашалти дигIяндешуни гьаргдирули дирар. Гьарилла сунес дигуси литературала жанр бирусигу, илкьяйдали бахълисра ПатIиматли нушала гIямруличила делкIунти хабурти, назмурти гIяхIдилзули сари.
ПатIимат Кьурбановала гIямру­ли­чила ва творчестволичила макьалаби нушала газетализир чуйнара дурадухъунтири. Иш гьакIлизиб, дила белкIла мурад илала творчестволис кьимат кабатни ахIенну, ручIаннис кьяйдали, наб илизир гIяхIдилзути къиликъуначила бурни саби. Дар­ганти-ургав ПатIимат Кьурбановагъуна гIур цархIил адам хIергар или гьанбиркули саби, суненира арагIерли гIямру дигуси хIянчилис багъиш­ладарибси. Гьанбикесли саби, назмурти, макьалаби, очеркуни лукIули, ПатIиматли сунечила хъумуртули сари или, сенахIенну творчестволизиб бузути адамтани гIядатлибиубливан, бекIгьабли чули бирусилизи ахъили, чула арадешличи пикри бяхIчиаэсра хъумуртули бирар. Гьарли-марли, илдигъунти адамти дебали камли къаршибиркур. ПатIиматла назмурти дучIухIели, ил сари акIубси ВатIайчи, адамтачи, тIабигIятличи, мицIирагличи, гьарил мицIирси жайчи диги­ли рицIни чебаэсли саби.
ПатIимат Кьурбанова сари акIуб­си ДугIахъарла шила школализир ру­чIу­­хIейчирад назмурти лукIес рехI­рихьибсири. Сунела гьанбикуназиб бурули кьяйда, школала библиотекализиб хIебелчIунси цалра жуз батурси ахIенри ПатIиматли. Илцадра жузачи дигичерсири риштIахIейчирад ил. ПатIиматла бегIти шилизиб хIурмат сархибти, кабизалачебти адамти сабри. ПатIиматла дудеш шанти-ургав гъабзадешличил, адамдешличил, сунела гъайлис марси гIяхIгъабза дубурлан сайливан декIарулхъусири. Ил шилизиб къияндикибси адамличи кумекбарес музахIевхъи хIевъи. Тяп илдигъунтили халабаибтири ПатIиматла узбира. ПатIиматла дурхIядеш ургубализир, авлахъличир ардякьунтири. «БегIтачил арши-мурала хIянчилизи ихъули ва дуки дашули, нуша —дурхIнира дузутири», — гьанбиркахъули сари ПатIиматли.
Иличибли нушани чебиулра, Па­тIиматра гьалабла биштIати кьяй­дали, бузериличи дигичерли, бегI­та­чил рарх хIянчила рашули халараибси риъни. Гьарли-марси адам ветаэс багьандан къиян кабихьили узес хIяжатси саби, рухIлашалси бузери биаб ил, яра някъла хIянчи биаб. ХIера, сегъуна кьадри лебсирил адам бу­зериличи дигичевсили халавиахънила.
Шилизиб школа таманбарили гIергъи, литератураличирти дигили Па­тIимат Дагъиста пачалихъла университетла филологияла факультетлизи киб. Университетлизиб белчIуди хъараахъурли гIергъи шила школализир урус мезла ва литературала учительницали рузиб. ПатIимат илкьяйдали Дахадаевла районна «Шила гIямру» газетала редакциялизир корреспондентли, жавабла сек­­ретарьли ру­зу­ли калун. 15 дус­­цадхIи илаб хIян­чи барили, Па­тIимат 2003-ибил дуслизир «За­мана» газетали­зир рузес рехI­­ри­хьиб.
ПатIимат Кьур­­­­банова чумал жуз­ла автор сари. Илала «Черрерхи, Зайнаб» (2010) би­кIуси цаибси жузлизи повесть ва хабурти кадерхур. Илис гIер­гъи дурадухъун «Даимти жагьдеш» (2012), «УркIила тимхъ» (2014) бикIути жузира. ПатIи­мат­ла гIуррара дураэсти жузира камли ахIен. Сунес дигуси тяхIярли детерхаб илала мурадунира.
«Замана» газетала хъарихъ кьяйдали, ПатIимат се заманализиралра багалариэси, сабухъчерли рузуси хIянчизар сари. «Буралли, ПатIиматли сунези чили-биалра тиладибарибси замана, сегъуна-дигара темалис хасдарибти назмурти итмадан лукIули рирар, кабухъунси хIеркIван, гьайбатли ратрихьили. Илизиб пагьму лебнила лишан саби илра, пагьмучевси адамлицун вирар бусягIят сунечи хъарси хIянчи хъараахъес. Илини байрамлис диаб, чис-биалра багъишладарибти диаб, дергъла тема хIясибли диаб, камси заманала духIнар бухIнабуцлашал мягIначерти, кагибти назмурти лукIули рирар. ПатIиматла гIяхIцад назмурти лер, сарира ВатIайчи дигиличила, патриотизмалашалти, дигайличила, гIямруличила ва цархIилти темаби гьаргдирути. ПатIиматличи даргала халкьла гIяртистунира бархли дугьабилзули бирар чула далуйтас назмурти делкIахъес ибси тиладиличил. ПатIиматли гIяртистунала да­луй­тасра уркIилизи атIести, кьаркьа ва рухIла бамсри чебарбукести назмурти лукIули рирар. Илала назмуртачил зайдулхъути далуйти ванзара закраван декIардулхъули дирар ца­ца­бехIти гIяртистунани дучIути дацI­ти, мягI­наагарси бухIнабуцла далуй­та­зи­радли.
ПатIимат Кьурбанова са­бухъчерли рузни хIясиб­барили, ДР-ла Правительствола шайзирадра бара гьаларван ХIурматла Грамоталичил шабагъатларарибсири. Илала гIуррара грамотаби ва Баркаллала кагъурти камли ахIен. Дебали дигеси анцIбукьли бетаур ПатIимат Кьурбанова Дагъиста писательтала Союзла член ретаънира. ПатIиматла сархибдешуни ва гьарбизуни гьатIира имцIадиубли, илала пагьмуртани нуша чуйнара разидирниличи ташмишдеш алкIули ахIен.
ГIямрулизиб кам-хъяшси селра лебси ахIен, — илкьяйдали литературали­зибра, философиялизибра, диннизиб­ра… Писательти, поэтуни гьар даим цар­хIилтачила пикрибикIути, илдачи уркIи изути, дяхънушабигъунти адамти саби. Илди чула пасихIти дугьбала кумекличил зягIипси сагъвирнилисра, дургъби тIашиънилисра, дунъяличиб даршуси, яшавлашал гьарзаси, эркинси аги кабилзахънилисра сабабли бетарули саби. ПатIимат Кьурбановала творчестволира тяп илкьяйдали иш дунъяла аги гIяхIла шайчи барсбарес ибси жи бухIнабуцили саби. Халкьлис багаласи, пайдаласи хIянчи даимбарахъес ЧевяхIсили гIер­ру­цаби хIу, ПатIимат.
Ишди бурхIназиб нушала ПатIи­матла акIубси бархIи сабри. Иличил бархбасахъи, ПатIимат сари акIубси бархIиличил мубаракрирулра ва илис къаркъаван чIумаси арадеш, шалати ва талихIчерти гIямру дулгулра. Лерилра челукьути черардякьи, хIела гъамтани харирирули хIерриаби! Дарганти хIела белкIаначил разибирули, нуша-ургар ­Аллагьли каммарараби.

П.Сулайбанова