Тухтурлис — деза

2014 ибил дусла бехI­би­хьуд­ли­зиб «Молодежь Дагестана» газе­тализиб дурабухъунсири ди­ла ца мягI­на­чебси масъала ахъ­­буцибси макьала. Илис гIергъи гIурра – гьар базли 2-3 хIясибли. Ца дила юлдаш журналистли бусягIят бел­гибариб нуни лукIутала жура-жанр. «Документальный рас­сказуни сари хIуни лукIути», — викIар ил. — Ну­ша­чиб илкьяйда лукIути камли саби». Илини дурибтани уркIи­­чевварибси нуни чедиб гьанбушибси газе­тализир лерилра 100 макьала дураира.

Ит дила сунечивад газетализи лукIес вехIихьибси белкI­лис (документальный рас­­сказлис) «ГIяхIси адамличила очеркуни» бикIусири. Ил­ди очеркуни нуни дебали гIя­хIил валуси дила гъамси юлдаш, гьарли-марли гIяхIси адам ва пергер тухтур уркухъан ХIясбулла МяхIям­ма­дович­ли­чила сарри делкIунти (Нуни иличила гIурра макьалаби дел­кIунти сари). ХIясбулла Мя­хIям­­ма­довичли гьачамцун ахIенри ну бебкIализивад вер­­­­ца­хъибсира. Ил сайри, зягIип­­­бикалли, дила лебилра хъа­либарглис къуллукъбируси тух­турра.
«Рассказуни» детаэс гьалар нуни дила юлдашличила гьанбикуни бекIлизир гъу­дур­дикIахъули, дилкьахъули дахъ­хIи дихIутири, ахирра, таманти макьалаби детаурли, илди кьаламлиурад хапли тетрадьла бяхIлизи дурадикибтири.
Илала гIергъи гIурра дел­кIун­ра нуни тухтуртачила гIяхI­цад макьалаби урус­ла ва даргала мезли. Ил­дала лугIилизир – Дагъистайзив бахъли валуси хабарла хирург ахъушан ХIя­напи МяхIяммадовличила, иш­бар­хIира Татарстанна Ниж­не-Камскла районна дахъал шалубар больницала бекI тухтурли узуси кьярбачIимахьилан ХIя­би­булла БяхIям­маевич­личила, Мя­хIячкъа­ла шагьарла цаибил больницала поликлиникализив хIулбала тухтурли узуси Расул Расуловичличила. Нуни Дагъиста цархIилти миллатунала адамти-тухтуртачилара делкIунра макьалаби.
Тухтуртачила имцIали лукIули вири нушала газетала вахъхIила хIянчизар, ириъ нушачивад муртлисалра арякьунси даргала поэт ва писатель, журналист МяхIяммад Рабадановра. Илала бахъал юлдашуни-тухтурти бирути­ри. Рахли нушазивад чи-биалра баралра загIипикалри, МяхIяммад викIи: «Дила валуси гIяхIна тухтур левси сайну, гьари нуни иличи бусягIят зянкъдирхъис». Халаси пахрубири илини сунени балути тухтуртачи.
ХIуша лебтанилра бални­ хIясибли, ахIерти газета бу­чIан­ти, тухтурличила бел­кIунси макьалализир чедаахъес гIягIнити сари илала санигIятлашалти багьудлуми, зягIипсиличил бархбас бузахъес устадеш ва сай лебтасалра мурталра кумекбирес хIядурли виъни. Нуни бални хIясибли, илдигъунти лишантачилси адам виэс гIягIниси сай гьарли-марси тухтур.
Ишди бурхIназив ну дила юлдаш кIарахъала «ХIя­кьи­кьат» газетала корреспондент Пай­зула Пайзулаевла кумек­личивли цагьатIи илгъуна тухтурличил тянишвиуб­ра. ГIя­пабаркь, МяхIяммад Ра­ба­­­­дановлайчи мешути хасия­туни лер Пайзулалара (Мя­хIяммадлири ну Пайзулачил тянишварибсира). Дебали гIяхIти юлдашуни-тухтурти леб илалара. Бахъал тухтуртачил гIягIнити суалти арзес вируси адам сай дила юлдаш Пайзула. Камси гьалав набра гIягIнивикиб илини валуси ца гIяхIси тухтур. Дила мурад барнилис баркалла биаб чус кIилисалра.
Нуни сунечила белкIес ди­гуси тухтурли гIяхIли балу­ли увухъун тухтурти ХIяс­бул­ла Мя­хIям­мадович ва илала ур­ши МяхIяммад, ХIя­на­пи Мя­хIяммадович ва илала уршби Камил ва Шамил, сабира тух­турти. ХIянапи Мя­хIям­ма­до­вичличил ил 8 дус варх узули кали уили сай РКБ-ла реконструктивная хирургия­ла отделениелизив. ХIянчи хIя­сибли илала бархбас лебли уб­бухъун республикала диагностикала клиникала бекI тухтурла заместитель МяхIяммад ХIясбуллаевичличилра.
Илини дебали гIяхIли валули увухъун Калугала областьлизиб хабардерхурси, халаси хIурматла адам-дагъистанлан, урибси колхозла председатель бускран МяхIяммад СалихIовра-дила тухум ва юлдаш, хасти бархбасунала генерал Хасбулат Хасбулатовла узи.
1992 ибил дуслизиб Дагъиста медииниститут таманаибси хайдакьан урши Гебек ЖабрагIилович Ибрагьимов Калугализи учIес ва узес вархьибсири, ва илав ил къаршииркули кали сай хабарла колхозла председатель МяхIяммад СалихIовличил. «Берк-берж­ли­зиб МяхIяммадли халаси кумекбирули вири нушаб», — викIар ил набзи, нушани ихтилатлизив колхозла председатель гьанушибхIели.
ХIера, баягъи ил чебяхIси категорияла туртур, имцIати дила юлдашуни-тухтуртала юлдаш Гебек Ибрагьимовичличила саби дила ишбархIила макьалара. Камти гъай илала биографияличилара дурисра.
Гебек Ибрагьимов акIубси сай Хайдакьла районна Кьярталай бикIуси шилизив. Илала дудеш ил шилизивад сай, неш биалли – Дахадаевла районна ЧIишилила шилизирадси. 1979 ибил дуслизиб ГъярацIала урга даражала школа таманаили, Гебек МяхIячкъалала медколледжлизи учIес керхур. Колледж таманаили, 1982-1984-ибти дусмазив, Куйбышевлизив ВВС-ла штаблизив медбратли гIярмиялизиб къуллукъбирули калунси сай. 1985-1992-ибти дусмазив Гебек Ибрагьимов, МяхIячкъалализив къалабаси кумекличив узули, мединиститутлизив (гьанна медакадемия) бархIехъла отделениелизив учIули калунсири.
1992 ибил дуслизив, Дагъиста мединиститутлизиб касили чебяхIси даражала тухтурла санигIят, Гебек ЖабрагIилович Ибрагьимов Калугализи узес арякьун. Илаб интернатурара таманаиб.
2000 ибил дусличивад ве­хIи­хьили ишбархIиличи бикайчи, цалис гIергъи ца 18 дус, Гебек ЖабрагIилович Дагъис­та РКБ-ла цаибил номерла хи­рургияла отделениелизив узули сай. Илини кьикIа ка­ни­­­лизи, умхитIлизи, цархIил гъайли буралли, лерилра даргмахлизи операцияби дирути сари. Сунени деркIибти 57 дус­ла гIямрулизирад ил хайдакьан гIяхI­гъабза адамли 37 дус ме­ди­­цинализив узули, адамтала арадеш мяхIкамбирули кали сай! ГIе, гIяхIгъабза! Гъабзадеш ахIе­­ну гьатIи лерил гIямру цар­хIил­­­тала арадеш хIер­би­рули дуркI­­­ни?
Гебек ЖабрагIиловичла ур­жибси хъалибарглизиб авал урши халакабаили саби. Цал­­ра урши сайван тухтур вет­­­­хIеурхьар, спортлизи ахъиб­ти саби викIули, ил сунела дурхI­на­чи разилири. Се биру? Гьа­рилли вегIла кьисмат саби би­хуси. Арадеш габну чус лебта­салра.
Гебек ЖабрагIилович гIяхI­си ихтилатчира сай: дебали гьа­мадлири ил гIядатла адамличил лякьирикIесра. Наб дебали дигесири нешла шайчибад дила шилизибра илала тухумти биъни. Ну гьарли-марли вирхулра, Гебекличилти дила юлдашдеш гьатIира цIакьдикIниличи.