Халкьла гIямрула шуртIри къулайдиъниличил барх, лебил дунъяра гIеладиклумази гIелабикиб, масани дахъдаъниличил дебали дахъал жярга-зекъра дакIудухъун.
Буралли, жярга-зекъличил дархдасунти масъулти сабабли диубли, дунъяла къакъ дуб-дубли мицIирси жан кахIелунси, бебкIибси ва бацIси ванзаличи шурбухъес асубирар. Гьар секIал халкьлизирад дигахъути сари…
Гьалабра халкьли саби хIербирути мер-муса нясдирниличила жярга-зекъ лайкадикIули тIабигIят палаткабирниличила чуйнара белкIунсири. Се гIяхIдеша лукIули хьалли, газетаби дучIути гьанна дебали камли биалли, нушани лукIути бекIлил хIедучIули диэсра асубирар. Гьар секIал гIяхIла шайчи дарсдарес вири или гьанбиркули саби, эгер халкьлизи гьанбикибси мерла нясдешуни лайхIедикIахъес багьандан, чехIеруди бирути адамти кабаталри. ХIукуматлира сецад-дигара гIягIниагарти хIянчурби пикридирули сари, амма умудеш бирнила шайчиб чехIеруди бируси цалра хIянчи агара. Илдигъунти адамти биалри, умудешла шуртIри акIахъесра гьамадли бири. ИлхIели низамагардеш дирутачи, жярга-зекъ лайдикIутачи гIякIа чебирхьес, илди буцес вири. Гъайлизибад сегъуналра гIяхIдеш алкIули ахIен, гьандиркути секIал гIямрулизир детурхахъусира агара. Шилизирти диаб, шагьарлизирти диаб лерил мер-муса жярга-зекъли дицIили сари ва илди умударесра чилалра пикри агара. Нясдешунала масъалаличила белкIи гIергъи шилизи рякьунхIели, ил шайчибси аги барсбиубал, илизибад гIяхIдеш бетаурал шила алав-гьалавти мераначи хIерризурра. Халкьли къадализи шурла чедирад жярга-зекъ лайдикIули дуилри. Шила халкьли шурила дубличи ардухили, лайдакIибти гIеладиклума бицIилри къадара. Илгъуна суратличи хIерикIесра бахъ гIядаблиригу. Къадалаб кабухъунси хIеркIра илкьяйдали жярга-зекъли бицIили, дегъбиубли бетихъуси агиличи бикилри. Заб-марка хIедарибси замана кьалли, хIеркIлизибад кавлуси чIяртIаси тугъцун саби. Школала бучIантани билхъаличи дурабухъи, чуйна-дигара умударибтири ши-алавти дуба-карчIа. Дугила замана калкьули дургар халкьли жярга-зекъла гавлагуни къадализи, цархIилван илдицад дахъал жярга-зекъ учидикес хIедирарну. Саби шинни бужути къуюлизи тубикIули саби адамти, илди шин чус держес чевкъниличила хъумуртули.
Гьаларван шилизи рякьунхIели, гIяхIла шайчир детаурти дарсдешунира хIясибдарира. Гьарил къатIлизир жярга-зекъ лайдикIахъес хасдарибти мерани лерри. Халкьли ил мерличи чула учидикибти гIеладиклуми кадирхьули сари. Амма гьатIира къулайли бири, эгер гьар къатIли жярга-зекъ лайдикIути тIакьни кадихьалри. Шила администрацияли жярга-зекъ лайдикIахъес адам катурлири. Ил адамли гьар сут бархIи лебил шила жярга-зекъ дучили, машиналичир шила дублабси майдайчи ардухили цIалиигулри. Гьайгьайрагу, къадала лайдикIесичиб или барни лайикьли саби.
Сепайда, мутIигIдеш агарти цацабехIтани илхIелира умудеш бихIес балули ахIен. Илдани чула жярга-зекъ бегIлара умуси мерла ардухили, лайдикIули сари. Ил багьандан шимазиб ва шагьуртазиб умудеш бихIути, чехIеруди бирути адамтас хIянчила мер акIахъубли, илаб бузахъалри, жярга-зекъ лайдикIнила шайчибси аги баралра ункъси даражаличи бикес асубири.
Халкь пикрибулхъули ахIен чула гIяйибличил иш дунъя жярга-зекъла урхьуличи шурбухъес асубирниличила, чеалкIуси наслулис умуси тIабигIят, дунъя чебаэс хIебиркниличила. Балули-балули халкьли саби хIербируси дунъя жяргадешла кахси балагь-мусибатлизи гIелабиркахъули саби.
Нуша-алавси бекIахъудила дунъя нушала бухIнабадси дунъялизибад, халкь-ургарти бархбасуназибад дигахъуси саби. Дунъяла тIабигIятлизир кадизурти низам-кьяйда, илала умудеш дулънилизир нуша, халкь сарра гIяйибла дегIти. Аллагьли халкьлис пешкешдарибти жагати лигIматуни, тIабигIятла цIакьани, дигIяндешуни мяхIкамдарни халкьла бекIлибиубси чебла саби, амма нушани иличила хъумуртулра. Саби-ургаб цабалги, уржили, даршули хIербиралри дунъяла халкь, тIабигIятлизирра нушала гIямрулизирра илдигъунти палакатдешуни кадиркути ахIенри. СенахIенну дунъяла къакъличиб хIербирути адамти бухIнабад умули биэс, цалис ца гIяхIдешуна биркьес, гьими-кьясдеш, хIясаддеш урдалтес гьуцIбикIалли, дунъяличирра низам-кьяйда кадилзан. Адамлис ЧевяхIсини бедибси бегIлара халаси дигIянси цIакь — ил гIякьлу, дагьри сари. Нушала пикруми, баркьудлуми гIяхIла шайчи дарсдарес диахIелли, нуша-алавси дунъяра чараагарли гIяхIла шайчи барсбирар. Даширая, гIяхIла шайчи барсбирехIену нуша-алавси дунъяра…