Азирти адамтала гIямру дерцахъиб

1941 ибил дусла сентябрьла 8-личиб фашистунани Шлиссенбург буцибхIели, Ленинградла блокада (шагьар душмантани алавбуцили, бархбас къябаибаъни) бехIбихьибсири. Ил ЧебяхIси ВатIа дергъла манзилла тарихла бяхIяназиб дебали декIси ва цазаманализиб игитси анцIбукь сабри.
Ленинград багьанданси дявилизиб Гитлерли ил шагьар буц­ни политикала, дявила ва экономикалашал халаси кьад­ри­ла анцIбукьлизи халбирусири. Нушала бургъантани гъаб­задеш да­кIу­дирулри. Неш-ванза, культуралашал ва про­мыш­лен­ность­лашал мягIничебси шагьар батахъницунра ахIи, илабти ба­хъал халкьра мяхIкамбарес хIяжатлири. Илди бахъ язихъбариб гуш­дешли, бугIярдешли ва чедирад фашистунани лайдикIути бом­ба­бани.

Гьар бархIи гIямрулара бебкIалара ургабси къияндешличи хIерхIеили, адамти заводуназиб станокунала мякьлаб ибкьли бузулри. Мурул адамти дергълизи арбукибхIели, илдала мер буцили хьунул адамтани, бухънабани ва дурхIнани фронтлис ярагъ хIядурдирулри ва дявила техника сагадирахъулри. Гьар мерличиб гашазибад ва бугIярдешлизибад улхути камли ахIенри.
Сентябрьла гехIличиб душмантала гIяскуртани лебилра Ленинград алавбуцибсири. Шагьарличил машинабала кумекличилси улкаличилси бархбас чIянкIли Ладога шарала мер-мусаличибадли сабри калунси. Блокадала гьаларти бурхIназирал шагьарлизирти берк-бержла складуни бомбабаладарибтири.
ХIянчизарти шагьарлизибадли арбикес бехIбихьибтири 1941 ибил дусла июльличибадли. ЦархIилти шагьарланти августличибадли арбикескабиибтири. Амма августличиб душ­мантани ленинградлантас бегIла гIергъиси гьунира гIекIибсири. ИлхIейчирадли сарри Ленинградлизи берк-бержла продуктуни Ладога шараличирадли ва самолетунала кумекличил диахъути.
Гьаваличирад самолетуни дашести имкантира камхIели, Ладогацун сабри ленинградлантас гIямрула гьунили бетаурси.
Блокада бехIбихьибхIели, шагьарлизиб 2,5 миллион адам лебтири. Шагьарла дуба-карчIализиб биалли, 340 азир. Берк-бержла масъала бархIиличи-бархIи къиянбикIулри, бубкIути бахъбикIулри. 1941 ибил дуслизиб янира жявли бакIибсири ва дебали кьяркьсири. Шарара миъли буцибсири.
ИлхIели шараличибадли автомобильтала гьуни барес пикрибарни, гIяхIси бетаур. Амма миъ букIули лебалли ил гьунира урехиласили уббулхъулри. Биалра «ГIямрула гьуни» ибси уличилси машинабала дявила-автомобильтала 101 ва 102-ибти номертала гьуни 1941 ибил дусла ноябрьла 22-личиб тамай бузесаибсири. Ил бархIи берк-бержла продуктуни хес Ленинградлизирадли 60 дехла машина дурадухъунтири.
«ГIямрула гьуни» пайдалабирули калунсири 1943 ибил дусла мартличи бикайчи. ИлхIели Ленинградлизи нушала гIяскурти духIнадерхуртири, шагьарлизи башутани гьундури дузесаибтири.
Чумра адамла гIямру кьяраиб ил кахси балагьли, амма Гитлерла хурани нушала улкала багьадурти мукIурбакIахъес хIебиуб. Илдигъунти игитуни сабхIелира, нушала бургъантани лебилра советский халкьла кумекличил ЧебяхIси Чедибдеш сархибсира.
ГIямрула гьунила бекIлибиубси лишанни бетаурсири ГАЗ-АА автомобиль. Илис «полуторка» ирулира бирусири. Илинира ЗиС-5 автомобильлира сарри имцIаливан духби дихути. Илдани Ленинградлизи берк-бержла продуктуни дихутири, илабадли адамти арбикутири.
«ГIямрула гьунила» мер-мусаличиб дергъ таманбиубли гIергъи, халати памятникуни ва гьанбиркахънила тIулри далкьаахъуртири.