Шаласи сипат уркIбазиб калахъун

Кубачи ибси девли, Сулеркала къадалабад багьлали дурабухъи, ванаси юргъай усуси адамван, ши кIапIкабируси, зумаси хьанцIа дирихь гьанбиркахъу.

Ца гIяхIдеш, Кубачи, мурхьси мягIнала, гьаман сага-сагали бучIес чараагарси жузгъуна биъни. Кубачилантани «унц бедили асибси» дирихьли, гьар дигусилис ши чебиахъули хIебирар. Дирихь агархIелира, гьачамли, шила жагадеш чебаэсра аргъесра вируси ахIен.
Кубачила шила жагадешван, кубачилантала някъла устадешла дигIяндешра, гьанналис чебаили, кьимат кабатурли, аргъили таманбирули ахIен. Устнани гьар бархIи сагали алкIахъути жагадешунани халкь тамашабирахъес даимбиубли саби. Гьарил гIярбукIан устала някьишра, лебилра халкьла белкIла хатIван, цализирад итилла декIар­дул­хъути сари. Барили таманбиубси гIягIни­ахъала хIясиббирухIели, гIяхIтигъунти устнани, чидилла някъли барибсил балули ва белгибирули бирар. ГIярбукIла пагьмучебти устнала бамсриагарси бузерилизиб саби, илдала сархибдешунала дигIяндешра.
Кубачила пагьмучебти устнала умазибад цалабикибси субхIянна бакила ца духури сай Ильяс ХIяжимяхIяммадович ХIяжиламаммаевра.
БикIули бирар, «Рахли адам пагьмучевси виалли, ил гьарра шайчивад пагьмучевси сай». Ильяс ХIяжиламаммаевла пагьмура дахъал шалубарси саби. Илини виштIахIейчивад вехIихьили, дудешунала минала санигIят гьар шайчибад бяркъур. БегIлара мягIничебсилизи халбируси, дурубличил някьиш дирниличил къяйли, бируси гIягIниахъалала къалипра сунени пикрибирусири. Чедирад чедаэс жагати гIягIниахълуми, тIулкми, кулхми, урцIри, хъабни, гажинти, дахъал жура-журала матяхI къалиплизи дуцес, сагати акIахъес вирусири.
БегIлара халати устадеш, «гьабиччу устала» диэс гIягIнити диалра, някьиш дирес вехIихьес гьалабси хIянчира цалабяхъес, сунени пикрибарес вирули виаллицун, гьарли-марси художник ветарули вирар. Мургьилизирад, цIуба арцлизирад гIягIниахълуми далкьаахъес багьандан, дахъал журабала устадеш хIяжатдиркути сари, къалип бетаахъес, дурубличил някьишбарес, хьанцI картIес, ил лугIянбарес, гIур лямцIбикIанбарес, сагали дурубличил жагабарес. Узусилизирад гIяхIти устадеш тIалабдиру «луссан хъувалла» (филигрань) ва мина кабирхьуси хIянчилира.
Кубачив гIяхIси уста ветаэс ва сай вагьахъес багьандан, лерилра илди хIянчила устадеш дяркъес чараагарти сари. Илкьяйда сунела устадешла хатIличил декIа­рулхъули сай, халкь-ургаб устала ура, хIурматра сархили сай Ильяс ХIяжиламаммаевли.
Даимла гIярбукIла хIянчиличил бархли, илини уркIи кабирхьули сай филологиялизира. ДГУ-лизиб чебяхIси даражала багьуди касили, уркIи-уркIилавад филологияла гIилмулизив узес вехIирхьули сай, амма илизивси гIярбукIан чедииркули сай ва сунела бегIтала санигIятлис уркIира бузерира харждирули гIямру деркIили сай.
1979 ибил дуслизив, филологияла багьуди лебси, урибси уста, мерла промышленностьла Министерстволизи узахъес живарибсири. Илаб, 20 дус хIялалси хIянчи бариб. Лерилрара-сера Дагъистанна мер-мусаличи, Унцукульлизи, Балхъарлизи, Табасараннизи, Гоцатльлизи, цархIилти мераначи, някъла хIянчурбала предприятиебала бузери ахтардибарес, мурталра вашусири. Мераначир дуракайути гIягIниахълумала даража ахъбиахъести далдуцуни кадизахъуртири.
Халкьла някъла хIянчурбала отделлис гьуни чебиахъули ва бекI художникла къуллукъуни дузахъули калун. Илабси бузерили художник сайливан гьалавяхI вашахъес ва чеахъикIахъес имканти акIахъуб.ХIукуматла къуллукъла хIянчили халаси замана тIалаббирули биалра, Ильяс ХIяжимяхIяммадовичлис урибси художник ветаэс диргалахIебухъун. Илала някъла хIянчурби нушала ва дурала улкназир детерхурти выставкабачир халкьлизи чедаахъес гьаладихьибтири. Илини, сунела бекIдешлиуб, 1987 ибил дуслизиб Турцияла Измир бикIуси шагьарлизиб Дагъистанна халкьла някъла хIянчурбала выставка дураберкIибсири. Ильяс ХIяжиламаммаевла хIянчурби выставкабачир ахъли кьиматладирутири. Лерилра илала сархибдешуни пикрилизи касили, 1991 ибил дуслизиб ДАССР-ла искусствобала урибси хIянчизарла у бедибсири.
Ил мурталра ВатIайчи, халкьла някъла устадешличи уркIи изахъули вирусири. Халкьлизир устадеш калахъес, илди гьаладяхI ардукес, жагадешличил че­дирцIахъес пикриикIули ва узули, гIямру деркIиб илини.
ГIярбукIанти илис «министр Ильяс» бикIутири, иличибли бахълис гьуни чебиахъес устадеш лерни, халкьлис гIяхIси секIал гIеббурес багьуди лебни, халкь-ургаб хIурмат лебни марбирусири.
2014 ибил дусла майла 15-личив Ильяс ХIяжи­мяхIяммадович ХIяжиламаммаев даимси дунъялизи арякьун. БусягIятла замана халкьла някъла хIянчи бузахъути, устадешчебти адамтала уркIбазиб, сунела шаласи сипат, даимлис калахъун.