Гьарли-марси журналист

Урегалрив-верхIелрив дус гьа­лаб ца дила юлдашли набзи иб­сири: «Мурад, хIела «Молодежь Да­гестана» газетализир дурадулхъути ха­бурти лебтанилра халаси иштяхIличил ду­чIули сари. ХIуни илдазирад ца жузлис да­арицад гIяхIтигъунти декIардара. Ну­шани хIела жуз ДР-ла пачалихъла пре­мияличи гьалабирхьехIе. Нуни хIед кумекбирис, чIянкIли пре­мия­лис гибти арцлизирад хIуни наб 30 азир къуруш гес чебиркур».

«ХIябцIали азир къуруш хIед селис гIягI­нити?» – хьарикIулра ну. «ХIуни гиб­ти 30 азирличи дила базла пенсияра че­би­хьили, дила дудешла узи Сулайбан Ра­ба­дановла наз­муртала жуз дурайисра», — жаваб чарбатур илини. «ДР-ла пачалихъла премия, нуни балуливан, 500 азир къуруш бируси саби, илдазирад нуни хIед, хIябцIали ахIенну, 50 азир лугасну, къайгъибара наб ил бикахъес», — викIулра ну, юлдашла гъай масхарала дугьбази халдарили.
Ишди дугьби хIя­сиб­ли, чичила сайрал ну гъайикIуси багьуртира ахъиб бургар. Нуни гьанушибси даргала писатель, поэт ва журналист, «Замана» газетала вахъхIила корреспондент МяхIяммад Таинович Ра­ба­данов сай. Дибгашанти илис ТагIе Мя­хIяммад бикIар. Цугли шел дус гьалав, 2017 ибил дусла сентябрьла 4-личив, ил ахи­ратлизи арякьунсири.
МяхIяммад мицIирли левай нуни дила цалра жуз дурахIеира, ил багьандан Мя­хIям­мадлис 30 азир къурушра дедес бет­хIеур. Чедибра буриливан, Мя­хIям­мад­ла ил­ди дугьби нуни масхарала дугьбази халдарира.
МяхIяммад Рабадановли биалли, Су­лай­бан Рабадановла лерилра урус мезличи шурдатурти назмурти сунези кадер­хахъурси жуз дураиб. Илди урус мез­личи шурдатурти Советский Союзла заманала гIяхIтигъунти тилмажуни сабри: Я.Коз­ловс­кий, С.Сущевский, М.Лаптев, М.Грунин, Л.Ду­баев ва цархIилти. «Сири» («Колыбель») бихьиб МяхIяммадли ил жузлис. Бархьли бурасли, нуни гьаннара иргъули ахIенра, сен жузлис «Сири» бихьибсирил. Биалра, ца-чумал дев ил жузличила дурисра.
Жуз «Сири» («Колыбель») «Лотос» изда­тельстволизиб дураибсири. Илала тираж 250 экземпляр сабри. Жузлизирти сурату­ни МяхIяммадла халал узи Рабаданна са­ри: МяхIяммадли илди «Аул Дибгаши» би­кIуси жузлизирад касибти сари. Жузлизи ка­дерхахъес гьалар, лерилра назмурти ну­ни делчIунтири, наб гьалар – нушачир кор­респондентли рузуси Наида Гъуруеванира.
МяхIяммадли ил жуз сунела пенсияла арц дедили дураибсири. Бурес чебиркур: Сулайбан Рабаданов мицIирли левалхIели дураибти илала жузазибад цалра, МяхIям­мадли дураибсиван, балкьаурси ва жагаси хIебири. Ил анцIбукьла черкад ихти­лат­ди­кIухIели, нуни МяхIяммадлизи ибсири: «Илцад харжани дарили, хIуни дураибси Сулайбанна жуз бахъли бучIа или пикри бургар хIела. Гьанна жузи дучIути чи леба? НазмуртикIун иткъира дебали камли дучIулигу». Дила гъай МяхIяммадлис хIейгидизурли виъниличи ну бусягIят шакикира. «ВебкIес гьалаб Сулайбанни набзи тиладибарибсири сунела литературалашалси давла дугIли хIебатахъес, — викIар ил. — ГIурра дураэс гIягIнили сари наб Сулайбанна жузи».
Сай МяхIяммадли муртрил набзи буриб­сири, Сулайбанна 20-личирра им­цIа­ли жуз дураэсцад кахIедяхъили калунти назмурти лер или. Нуни гIур селра бурес хIейубра ва дурути тамандарира. МяхIяммадли сунени дураибси Сулайбан Рабадановла жуз арцлис хIебициб: илини илди лерилра сунени балутас пешкешдариб.
УрхIличила сунени жузи лукIес ва урхIла жузи дурайэс халати устадешра иштяхIра дири дила юлдашла. Гьачам набзира илди хIянчи дарахъес ил хьулухъунсири. БархIехъ ил набчи зянкъикIули сай, къалабали «Лотос» издательстволизи ваши или. ИтхIели ну чинавалра узули ахIенри. Къалабали вашули, 15 минутла ухIнав ваира «Лотос» издательство мерлабиубси юртлизи. «Гьари, ваши, — викIар МяхIяммад, — хIу нуни ца ицIариланничил тяниширури». «ТIаш-тIаш, — викIулра ну илизи, — дила тяништи ицIариланти иткъира лебну, илди наб биур. Селис гIягIнити наб, ухънаваибхIели, сагати тянишдеш?» «Ягъари, ИцIарила шиличила жуз белкIадли, хIед гIяхIти арц лугули сари», — буриб МяхIяммадли. «Ну ИцIарила шилизи гIямрулизив цайна виасли вякьунси, секьяйда ицIарилантачила жуз белкIес вирусира? Нушала районна бекIли вируси МяхIяммад ГIябдуллаевичли ну ИцIарила шила БархIила байрамличи укибсири. Вирусра нуни ил шадлихъличила хабар белкIес. Жуз биалли…», — аргъахъира нуни.
ИцIарила шилизибад ва ил-алавти диштIати махьурбазибад 163 адам Че­бяхIси ВатIа дергълизи букибти саби. Ил­да­зибад мицIирли чарбухъунти 30-40-цун сабри. Секьяйда вирусири нуни (дурашай) илдачила белкIес? Чи-биалра ца ицIарилан айхъур чула шиличила белкIес ди­гуси викIули, ну издательстволизивад ду­раухъунсири.
Сунела дудешла дарган мезли белкIун­си жуз урус мезличи шурбатахъес вакIибси ца чумланра варгибсири наб МяхIяммадли. Иличира ну разихIейкира: туснакълизир деркIибти дусмачила чумлан адамла бел­кIани наб гIяхIхIедизур.
Сай МяхIяммадлис биалли, илдигъунти жузи лукIес дигахъи. Илини делкIунти сари ишди удир гьандушибти жузира: «Адамти ва замана», «Гьарун нушачил сай», «Умусназибси уркIи», «Адабличил акIубси», «Миллат мицIирбарибси», «МяхIяммад СалихIовла кьисмат ва яхI». Илдала къяяназиб бурес вирар сунела халал узи Рабаданни ва Ражаб МяхIяммадовли белкIунси, Мя­хIяммадли учибяхъибси ва дураибси, «Аул Дибгаши» бикIуси жузра. Илини учибяхъибси саби Каримат БяхIяндовала «Миллат мицIирбарибси» бикIуси жузра. Дигахъи дила юлдашлис урхIли делкIунти типографиялизи дедесли хIядурдирес.
Илала сунела назмуртала ва очеркунала жузира дурадухъунти сари. ХIера, ишди: «Гъаршла хатI», «Амин, Адам, Амин», «Неш-ванзала вакилти».
Гьачам МяхIяммад ишди дугьбачил набчи дугьаизурсири: «Ну жагIял нушала районна КьярбачIимахьилизи аркьусира. Ил шила культурала Юртлис даргала урибси далайчи Алжанбек ГIялисултIановла у бедлугули сабину, ну илав виэс гIягIнисира». «КьярбачIимахьилизиб дуцIрумлизибра дяхIи кабиркули бирар, зягIипси хIу вяргIес асубирарну, мякьяд», — тиладиухъунра ну. «Юх, юх, ну ила укьес гIягIнили са­би. Алжанбек Сулайбанна гъамси юлдаш вирусири, нунира ил гIяхIил валусири», — разихIейкиб ил нуни дурутачи. Мя­хIям­мадлис Кьяр­ба­чIи­махьилизиб дуги бер­кIес чебуркъуб. ЧарухъунхIели, буриб илини набзи: «ДяхIира кабикиб, нура дебали вяр­гIи­ра».
2017 ибил дусла сентябрьла 4-личиб, хIила гъяж дебали ахъбиъниличибли, М.Ра­бадановла гIямрула гьуни къяббердиб…
Даргала бучIантани МяхIяммад Рабаданов гIяхIил валусири. Ил акIубсири 1956 ибил дусла январьла 5-личив Дахадаевла районна Дибгашила шилизив. Урга даражала багьуди касибси ил Москвализибси Пачалихъла культурала институтлизи учIес керхур. 1978 ибил дуслизиб ил таманаибси МяхIяммад Дагъистаннизи чарухъун ва 1981 ибил дус бикайчи, ДР-ла культурала Министерстволизив узули калун.
1981 ибил дусличивад сунела гIямрула бегIлара гIергъити бурхIначи бикайчи «Ленинна байрахъ» (гьанна «Замана») газетализив узиб, гьаланачив — тилмажли, гIур – отделла редакторли, жавабла сек­ретарьли, корреспондентли. МяхIяммад Рабаданов РФ-ла журналистунала Союзла член сайри (1984 ибил дус). 1999 ибил дуслизив ил ДР-ла культурала хIянчизарла уличи лайикьикиб. Илини касибти сари журналистикала ва литературала премияби. Амма гIурра тикрарбирулра нуни: ЧевяхIсини сунес бедибси пагьму хIясибли, ил журналист сайри. Гьарли-марси журналист!