Урегалрив-верхIелрив дус гьалаб ца дила юлдашли набзи ибсири: «Мурад, хIела «Молодежь Дагестана» газетализир дурадулхъути хабурти лебтанилра халаси иштяхIличил дучIули сари. ХIуни илдазирад ца жузлис даарицад гIяхIтигъунти декIардара. Нушани хIела жуз ДР-ла пачалихъла премияличи гьалабирхьехIе. Нуни хIед кумекбирис, чIянкIли премиялис гибти арцлизирад хIуни наб 30 азир къуруш гес чебиркур».
«ХIябцIали азир къуруш хIед селис гIягIнити?» – хьарикIулра ну. «ХIуни гибти 30 азирличи дила базла пенсияра чебихьили, дила дудешла узи Сулайбан Рабадановла назмуртала жуз дурайисра», — жаваб чарбатур илини. «ДР-ла пачалихъла премия, нуни балуливан, 500 азир къуруш бируси саби, илдазирад нуни хIед, хIябцIали ахIенну, 50 азир лугасну, къайгъибара наб ил бикахъес», — викIулра ну, юлдашла гъай масхарала дугьбази халдарили.
Ишди дугьби хIясибли, чичила сайрал ну гъайикIуси багьуртира ахъиб бургар. Нуни гьанушибси даргала писатель, поэт ва журналист, «Замана» газетала вахъхIила корреспондент МяхIяммад Таинович Рабаданов сай. Дибгашанти илис ТагIе МяхIяммад бикIар. Цугли шел дус гьалав, 2017 ибил дусла сентябрьла 4-личив, ил ахиратлизи арякьунсири.
МяхIяммад мицIирли левай нуни дила цалра жуз дурахIеира, ил багьандан МяхIяммадлис 30 азир къурушра дедес бетхIеур. Чедибра буриливан, МяхIяммадла илди дугьби нуни масхарала дугьбази халдарира.
МяхIяммад Рабадановли биалли, Сулайбан Рабадановла лерилра урус мезличи шурдатурти назмурти сунези кадерхахъурси жуз дураиб. Илди урус мезличи шурдатурти Советский Союзла заманала гIяхIтигъунти тилмажуни сабри: Я.Козловский, С.Сущевский, М.Лаптев, М.Грунин, Л.Дубаев ва цархIилти. «Сири» («Колыбель») бихьиб МяхIяммадли ил жузлис. Бархьли бурасли, нуни гьаннара иргъули ахIенра, сен жузлис «Сири» бихьибсирил. Биалра, ца-чумал дев ил жузличила дурисра.
Жуз «Сири» («Колыбель») «Лотос» издательстволизиб дураибсири. Илала тираж 250 экземпляр сабри. Жузлизирти суратуни МяхIяммадла халал узи Рабаданна сари: МяхIяммадли илди «Аул Дибгаши» бикIуси жузлизирад касибти сари. Жузлизи кадерхахъес гьалар, лерилра назмурти нуни делчIунтири, наб гьалар – нушачир корреспондентли рузуси Наида Гъуруеванира.
МяхIяммадли ил жуз сунела пенсияла арц дедили дураибсири. Бурес чебиркур: Сулайбан Рабаданов мицIирли левалхIели дураибти илала жузазибад цалра, МяхIяммадли дураибсиван, балкьаурси ва жагаси хIебири. Ил анцIбукьла черкад ихтилатдикIухIели, нуни МяхIяммадлизи ибсири: «Илцад харжани дарили, хIуни дураибси Сулайбанна жуз бахъли бучIа или пикри бургар хIела. Гьанна жузи дучIути чи леба? НазмуртикIун иткъира дебали камли дучIулигу». Дила гъай МяхIяммадлис хIейгидизурли виъниличи ну бусягIят шакикира. «ВебкIес гьалаб Сулайбанни набзи тиладибарибсири сунела литературалашалси давла дугIли хIебатахъес, — викIар ил. — ГIурра дураэс гIягIнили сари наб Сулайбанна жузи».
Сай МяхIяммадли муртрил набзи бурибсири, Сулайбанна 20-личирра имцIали жуз дураэсцад кахIедяхъили калунти назмурти лер или. Нуни гIур селра бурес хIейубра ва дурути тамандарира. МяхIяммадли сунени дураибси Сулайбан Рабадановла жуз арцлис хIебициб: илини илди лерилра сунени балутас пешкешдариб.
УрхIличила сунени жузи лукIес ва урхIла жузи дурайэс халати устадешра иштяхIра дири дила юлдашла. Гьачам набзира илди хIянчи дарахъес ил хьулухъунсири. БархIехъ ил набчи зянкъикIули сай, къалабали «Лотос» издательстволизи ваши или. ИтхIели ну чинавалра узули ахIенри. Къалабали вашули, 15 минутла ухIнав ваира «Лотос» издательство мерлабиубси юртлизи. «Гьари, ваши, — викIар МяхIяммад, — хIу нуни ца ицIариланничил тяниширури». «ТIаш-тIаш, — викIулра ну илизи, — дила тяништи ицIариланти иткъира лебну, илди наб биур. Селис гIягIнити наб, ухънаваибхIели, сагати тянишдеш?» «Ягъари, ИцIарила шиличила жуз белкIадли, хIед гIяхIти арц лугули сари», — буриб МяхIяммадли. «Ну ИцIарила шилизи гIямрулизив цайна виасли вякьунси, секьяйда ицIарилантачила жуз белкIес вирусира? Нушала районна бекIли вируси МяхIяммад ГIябдуллаевичли ну ИцIарила шила БархIила байрамличи укибсири. Вирусра нуни ил шадлихъличила хабар белкIес. Жуз биалли…», — аргъахъира нуни.
ИцIарила шилизибад ва ил-алавти диштIати махьурбазибад 163 адам ЧебяхIси ВатIа дергълизи букибти саби. Илдазибад мицIирли чарбухъунти 30-40-цун сабри. Секьяйда вирусири нуни (дурашай) илдачила белкIес? Чи-биалра ца ицIарилан айхъур чула шиличила белкIес дигуси викIули, ну издательстволизивад дураухъунсири.
Сунела дудешла дарган мезли белкIунси жуз урус мезличи шурбатахъес вакIибси ца чумланра варгибсири наб МяхIяммадли. Иличира ну разихIейкира: туснакълизир деркIибти дусмачила чумлан адамла белкIани наб гIяхIхIедизур.
Сай МяхIяммадлис биалли, илдигъунти жузи лукIес дигахъи. Илини делкIунти сари ишди удир гьандушибти жузира: «Адамти ва замана», «Гьарун нушачил сай», «Умусназибси уркIи», «Адабличил акIубси», «Миллат мицIирбарибси», «МяхIяммад СалихIовла кьисмат ва яхI». Илдала къяяназиб бурес вирар сунела халал узи Рабаданни ва Ражаб МяхIяммадовли белкIунси, МяхIяммадли учибяхъибси ва дураибси, «Аул Дибгаши» бикIуси жузра. Илини учибяхъибси саби Каримат БяхIяндовала «Миллат мицIирбарибси» бикIуси жузра. Дигахъи дила юлдашлис урхIли делкIунти типографиялизи дедесли хIядурдирес.
Илала сунела назмуртала ва очеркунала жузира дурадухъунти сари. ХIера, ишди: «Гъаршла хатI», «Амин, Адам, Амин», «Неш-ванзала вакилти».
Гьачам МяхIяммад ишди дугьбачил набчи дугьаизурсири: «Ну жагIял нушала районна КьярбачIимахьилизи аркьусира. Ил шила культурала Юртлис даргала урибси далайчи Алжанбек ГIялисултIановла у бедлугули сабину, ну илав виэс гIягIнисира». «КьярбачIимахьилизиб дуцIрумлизибра дяхIи кабиркули бирар, зягIипси хIу вяргIес асубирарну, мякьяд», — тиладиухъунра ну. «Юх, юх, ну ила укьес гIягIнили саби. Алжанбек Сулайбанна гъамси юлдаш вирусири, нунира ил гIяхIил валусири», — разихIейкиб ил нуни дурутачи. МяхIяммадлис КьярбачIимахьилизиб дуги беркIес чебуркъуб. ЧарухъунхIели, буриб илини набзи: «ДяхIира кабикиб, нура дебали вяргIира».
2017 ибил дусла сентябрьла 4-личиб, хIила гъяж дебали ахъбиъниличибли, М.Рабадановла гIямрула гьуни къяббердиб…
Даргала бучIантани МяхIяммад Рабаданов гIяхIил валусири. Ил акIубсири 1956 ибил дусла январьла 5-личив Дахадаевла районна Дибгашила шилизив. Урга даражала багьуди касибси ил Москвализибси Пачалихъла культурала институтлизи учIес керхур. 1978 ибил дуслизиб ил таманаибси МяхIяммад Дагъистаннизи чарухъун ва 1981 ибил дус бикайчи, ДР-ла культурала Министерстволизив узули калун.
1981 ибил дусличивад сунела гIямрула бегIлара гIергъити бурхIначи бикайчи «Ленинна байрахъ» (гьанна «Замана») газетализив узиб, гьаланачив — тилмажли, гIур – отделла редакторли, жавабла секретарьли, корреспондентли. МяхIяммад Рабаданов РФ-ла журналистунала Союзла член сайри (1984 ибил дус). 1999 ибил дуслизив ил ДР-ла культурала хIянчизарла уличи лайикьикиб. Илини касибти сари журналистикала ва литературала премияби. Амма гIурра тикрарбирулра нуни: ЧевяхIсини сунес бедибси пагьму хIясибли, ил журналист сайри. Гьарли-марси журналист!