Интернет ва социальный сетани

Гьаннала замана ба­хъалгъунти адам­­тала гIямру те­ле­фонтазир ва Интер­нет­ли­зир детурхули сари. ГIя­лим­та­ни халаси хIянчи бариб ва хIя­лумцI­лаби ду­радер­кIи­ли багьур — дунъя­личиб 3 мил­лиард адамли Ин­тер­нет­ли­зирти социальный се­тани ду­за­хъули сари. Им­цIа­ливан адам­та­ни дуза­хъути сайтани сари Инс­таграм, Вконтакте, Фейс­бук, Ватсап. Ца бархIила бухI­наб нушани бегIла камси 3 сягIят илди сайтунас харж­ди­рулра. Се саби нушани илаб бируси? Кагъурти лу­кIул­­ра, гьал­магъ рурсбас лайк ка­бал­тул­ра, цалис цали су­ратуни дур­хьул­­ра.

Илцад замана адамтани Интернетлис харжбирули биалли, аргъес гIягIнили саби сегъуна асарбирулил нушачи. Пикриухъалли, сегъуна пайда леба илди сайтуназибад?! Илдани зарал бирулив яра?
Илдазирад нушани кайсути гIяхI­де­шу­ни сари:
— цаличи цали баянти дурхьес, дурсрачила, дунъяличир детарути анцIбукьуначила;
— чинаб ва сегъуна хIянчи лебал, багьудлуми касес сегъуна университет гIяхIсил багьес вирули сай;
— Интернетли саби пагьмучебти адамти гьалабяхI башахъес кумекбируси;
— вегIла узи-рузи, бегIти, гьалмагъуни цархIил шагьарлизиб ва улкализиб биалли, Ин­тернетли халаси кумекбирули­ саби ил­ди цахIнабикахъес, ца­ла цализи тIама ба­кьахъес ва уркIи бурахъес.
Ил сияхI гIуррара даимбарес вирар. Дила пикрили, социальный сетьла бекI­ли­­биубси пикри илди нуни гьандушибти гIяхI­дешуни, адамлис багаладиахъес пик­ри­барибсири.
Амма гIяхIдешличил барх, те­лефонни ва Интернетли ха­ласи заралра бирули саби адамтас. Гьала-гьала адамти цаличибад ца гьарахъбиркули саби, ватсаплизиб яра инстаграмлизиб «велхIунрив» бикIуси «стикер» — суратличилси белкI бархьаили, гъай тамандирули сари. Чила-биалра мекъ яра бебкIа биалли, телефонтазир ца-кIел гIяхIти гъай дурили буули саби.
Илала дурабад, кIиэсил — адамтала арадешлис зарал саби. Дуги-хIери хIеили телефонтазир сарра, адамти мурталра кабиили саби, хIулбас, къакъла чIалалис, бекIлис халаси гуж саби ил.
Халаси зарал бирули са­би те­лефонни биштIати дурхI­нас­ра, сенахIенну илдала жагьси кьаркьала жявли бумсули, чусра хабарагарли нервабала ибкьдешлизи биркули саби. Илдала мурталра бекI, хъяб изули сари, дугели кьанни кабилхьули саби, бусягIят гIясибирули саби. БелчIуди уббалтули ва азбарлабти гьалмагъуни хъумуртули саби. ИмцIати илдала гьалмагъуни Интернетлизиб саби, илдачил барх онлайн-хIязли биркьули саби. ХIязли цIакьси иштяхI ал­кIахъули саби биштIатала, ил­­ди авал-шел сягIят телефон­тачил башес бехIбирхьули са­би, ил багьандан бегIтачил къал­­­макъар алкIули сари. Ил тя­­хIярли бурсибиубдеш акIуб­ли, телефон агарли хIер­биэс би­­рули ахIен.
Дила пикри хIясибли, Интернетли адамла гIямру лебталалра гьала дуракайсули сари. Гьарил барибси секIал, асибти палтар-кьяш, тIалхIяна, хурег нушани гьалмагъунази ва подписчикунази чедаахъес или Интернетлизир гьаладирхьулра. Лебилра сетьлизибтани, цархIил шагьарлизи кабиили, итил адамла гIямру чедиули сари, сегъуна хIева, дабри, шанг тебал ва чинаб асилил балули саби.
Политикаличила се­гъу­на-биалра багьахъни чебаиб­хIе­ли, нушани бусягIят марсилизи халбирулра, децIлизи диркулра ва лебилра тухумтас, унрубас бархьиулра, илра бархьси анцIбукь сабил яра «фейк» — къалпси баян сабил иличи пикрилра хIедухъи.
Интернетла дахъал гIяхI­де­шуни лер, сагати секIал дагьес, багьудлуми имцIадарес кумекбирули саби. Амма нушани нушаб зарал бирулра, пайдаагарти сетанази дархили.
Гьаннала заманара гIялим­та­ни гьар журала сагадешуни пикридирули сари, адамла иштяхIдухъахъес или жура-жу­рала рангани дузахъули сари. Пикриухъалли, сегъуна биэсара дунъя 30-50 дус дикили гIергъи? Бетихъуру Интернет ва иличибси иштяхI? МажахIят. Ил гьатIира гьалабяхI аркьян, сагати секIал тIинтIдиру, гIуррара тамашадизести сетани пикридиру. Амма адамтас зараллати ва пайдалати сайтани декIардирес бурсибиэс чебиркур.