Шагьарла парклизир къунзрикIули лерли, жагьси нешли сунела коляскализив усуси дурхIя сегъунарил пардавличил кIапIвариб. Амма илала малхIямти дяхI илизирадли гIячихъли чедиулри. Илцадра паргъатси гьанкIлизивси дурхIя-алав дучIути арцанти, азир рангли рурхIути вавни ва бекIла чедиб аязси зак сихIрула хабарлизирван дилзулри. Нушаб илцадра жагаси паргъатдеш биахъес багьандан нушала хала дудешуни игитсун бургъутири ва чула гIязиз жан кьурбандирули, чебяхIси Чедибдеш сархибсири.
Нушани чедаира даршудешла заклиур СССР-ла дахъал миллатунар халкьанани къугъали гIямру дуркIули. Сепайда, фашизмала гIела-гьаладиклуми кали дуили, илдигъунти гьайбатти гIямру агъуладарес кьаслизи кабизур илди нажасуни. ХIера, замана-заманаличир терроризмала уряхIти баркьудлуми дурадуркIниличиб тIашхIебизурли, илдани Украинализир дявила анцIбукьуни дехIдихьиб. Гьайгьай, улкала цархIилти нартаначил барх дубурла гIяхIгъубзнира ахIерси ВатIа хъархIерагардеш батахъес дурабухъун. Илдала лугIилизивадли сай Лавашала районна Лавашала шилизивадси нушала вархкья Юсуп МяхIяммадсаламович Расуловра. Илини ВатIайс къуллукъбирулицунра ахIи, «Замана» газетализи мурталра баянтира диахъули сай. Чуйна отпускаличи вакIаллира редакциялизира вашуси сай ва сунечил бургъути дубурлантачила ва Россияла цархIилти мер-мусаличибадти бургъантачила хабурти дурули вирар.
Ишди бурхIназивра Юсуп МяхIяммадсаламович журналистунала авидлизив ВатIайс марти уршбачила — сунела бархкьябачила ихтилатикIули гIяхIцад манзиллис калун.
Кьяшлизивадли вяхъибси ил гьалавван арадеш къулайбиахъес или хъули вархьибсири.
— Кьяш аракабиублив? — дикIулра илизи, — гIур Украинализи чарухъес бетхIерар бургар.
— ВатIайс къуллукъбирути дила юлдашуначи чарулхъас. Илдачил варх ургъес багьандан. Кьяш гьачамлис сагъбиубли ахIен, биалра, ишаб уркIи паргъатбирули ахIен. СенахIенну нуша хIедукьяхIелли, итаб бахъхIи хъули хIебакIибти юлдашунас чула хъалибаргуначи бакIес имканхIебикIур. Нушара ишар кали, илдира отпускаличи бакIалли, чи ургъуси итди нажасуначи къаршили? – викIар ил.
Белгородлизиб штурмовик сайливан къуллукъбируси лавашакан багьадурли А.В.Вишневскийла уличилси госпитальлизибри арадеш къулайбиахъубси. Тамай дяхъурби сагъхIедиубли диалра, ил гIяхIгъабзала уркIи сай акIубти дурхъати мер-мусаличибра паргъатбирули ахIен.
Бархкьябачилси яргаличилси гьунибаъниличир Юсуп Расуловли сунела юлдашуначила сагати баянти гьаладирхьулри ва илдала гъабзадешла баркьудлумачи пахрули вицIили виъни аргъеслири.
Улкалис чуйна къияндикалра, итмаданал сунела гIязиз жан ахIерахIедарили, дявила майдайчи дурабулхъутазивадси ил 1999 ибил дуслизиб Дагъистайчи вайнукьаби чебухъунхIелира, бикIуливан, жан хъябла дигьи, цархIилти дубурлантачил варх къачагъуначи къаршили дуравхъунсири. ИтхIели сунечил бархти юлдашунала жан къябаибти вайгъубзначибси гьими илала уркIи-рухIлизи даимлис минабиубли бурги, арбякьунси дусла ахирличив Украинализира сай гIяхIъулали ургъес арякьунсири. Дубурлантани бурули бираргу, къияндикибхIели балуси саби гIяхIгъабзала хIял или. Юсупра хала дудешунала игитти баркьудлумала асарлиуб патриот бяркъ касибси сайливан, дергъла бегI гьала дублизив ургъуси сай.
Гьайгьай, сецад-дигара къияндешуначи бяхIигули саби нушала бургъанти. Амма къияндешунас мукIурбикIутазивадли ахIен дарган багьадурра. Россияла оборонала Министерстволичил бигьунси вягIдалис марли кали, илини дявила майдайчир гъабзадеш чедиахънилис бикьрили детарули сари илала михъирличирти шабагъатуни. Илдала ургаб леб Дагъистан Республикала игитла медальра.
— Украинала халкь хIушачи секьяйда хIербикIули? Илдани къаршидеш дирути анцIбукьуни диубу? — хьарбиулра ургъаннизи.
— Украиналанти нуни гьачамалра чехIебаира. Нуша даибти шагьуртазиб яра шимазиб илди къаршихIебикиб. Илди вецIани километрла мер-мусаличи арбякьи саби дявила анцIбукьуни кадиркуси мерличибадли.
Илди нушачи вайтIа хIербикIес багьандан нушани илдас селра вайси хIебарира. Вайнукьабала уряхIти баркьудлумазибадли илди нушанигу уцахъути. Илкьяйдара гIязиз жан кьурбандирули.
Аргъ-бархIи вайтIадикибхIели хIянчи имцIадирули дирар, — даимиуб Юсуп, — гьаргси мерличир диахIелли, дронти дашули дирар. Ил багьандан ванзалиуб нушаб мер бирули дирехIе. Илав биалли «баба-яга», «камикадзе» бикIути дронтазивадли мяхIкамвиэс имканти алкIули дирар. Илди дакIили бекIла чедир ва чинар-биалра дигIяндиркур ва имкан акIубхIели, бургъантачи цIа челкьули дирар. Илкьяйдали илди чинарадли ляркьянал ва илдазивадли мяхIкамвиэс багьандан се барес хIяжатлил руркъули бирар бургъанти бегI гьалабси яргализиб.
Нушала бургъанти дебали залумти ва гъабзадешчебти саби. Илдани цацахIели чула жан дерцахъес хIяжатли биъниличи хIерхIеили, юлдашуни бебкIализибадли уцахъули бирар. Хаслира янила замана къияндешуни имцIадикIули дирар.
— Душмантачил дяхI-дяхIли къаршидиркути анцIбукьуни дирару? — хьарбаира нушани.
— Муртрил кадикибти дургъбазирван нуша дяхI-дяхIли дургъути ахIенра. Нушала къаршикарти-ургаб нушани имцIаливан дурала улкала дихьалис буцибти саби чебиути. Украиналанти камли къаршибиркули бирар.
ЦархIилти бургъантиван Юсуп МяхIяммадсаламовичра отпускаличи вакIибхIели, сунела бархкьябили сабти журналистуначилцун ахIен къаршииркуси. Ил мурталра шантачил, тухумтачил, жагьилтачил ва школала гIямрула дурхIначил гьунивиули вирар. Илини дурути дявила анцIбукьуначила, бургъантала игитти баркьудлумачила ва гьалмагъдешла дурхъати бархбасуначила баянти кумеклира детарули сари нушала улкала халкь уржахъес ва ВатIай жиибхIели уъ-муъхIебикIули, илала хъархIерагардеш батахъес багьандан дурабухъахъес.
Неш-ВатIайс мардешличил къуллукъбируси дарган гIяхIгъабзала баркьудлуми чеалкIуси наслула вакилтас кьадричебси мисаллира детарули сари. Илдигъунти улкала челябкьла даршуси биахъес ва улкаланти талихIчебли хIербиахъес багьандан игитдешличил бургъути арслантала мисалли халаси асарра бирули саби жагьилтачи ва сабира гIяхIъулали ВатIа челябкьла паргъатсили биахъес арбашули саби.
Нушала вархкья Юсуп МяхIяммадсаламович ва дявила майдайчиб лебил дунъяла халкь тамашабирахъули игитти баркьудлуми дурадуркIути багьадурти Чедибдешра сархили, ара-сагъли хъули чарбухъи, даршуси бузерилизи ихъули дигулра.
ПатIимат Кьурбанова

