Дургъби гьанбикуназирцун калаб!

Дергъ ибси авал хIярплизибад цалабикибси биштIаси девли сунези духIнадурцути анцIкьи-шишимти гIямрула гIеркъадешличи цугли сари.  Дургъби агарси дунъя биубси ахIен, ва гIурра бирхIебирар или гьанбиркули саби. Дергълизиб къаршибикибти ва илала мягIна багьурти багьадуртачила нушани гьеч, хъумартес асухIебирар. Гьарил мурул адамли дергъла цIа чекасес вируси ахIен, амма нушала дубуртазиб халабаибти нартанани кьисматла сегъунти-дигара шуртIри гъабзадешличил чекайсули сари.

Ишаб гьанбушес дигулра Афганиста дургъбазир кадикибти дявила анцIбукьунала бутIакьянчичила. Лебтанилра балуливан Россияла жагьти уршбани вецIал дусла духIнар дахъал къиян-жапа чекасибтири. Ишдус февральла 15-личир Афганистайзирад Россияла гIяскурти дураибхIейчирад 36 дус диркули сари. Ил бархIи разидешлацунра ахIи, мекелли пашмандешлара саби или буруси саби.

Афганиста дергълизив къаршиикибси, гаши ва милигдеш чедаибси, душма хIярхIубала тIамаличи тIатIулхъули, кIел дусла бархIи-дуги буцIарси БерхIила удив гъумла капарайтачив калунси нарт сай иш дила макьалала игит МяхIяммадхIябиб МяхIяммадов. Ил акIубси сай Сергокъалала районна ХIурхъила шилизив 1960 ибил дуслизив бахъал дурхIнала бегI хъалибарглизив. М.МяхIяммадовли 1978 ибил дуслизиб шила школа таманбарибсири. Дус бикили гIергъи, ил Россияла гIярмиялизиб къуллукъбарахъес живарибсири.

«Чумал баз парашютно-десантный батальоннизиб къуллукъбирули калунсири. 1979 ибил дусла декабрьла ахирличиб командиртала буйрухъ хIясибли, Афганиста дазу ахъибсири. 1981 ибил дус каберхайчи, Кандагар бикIуси шагьарлизив калунсири», — бурули сай М.МяхIяммадовли.

18-19 дус биубти жагьти уршби илкьяйдали гIярмиялизибад дергълизи арбукибтири. МяхIяммадхIябибли буриливан, чули солдатунанира вертолетличиб аркьухIели сабри багьурси Афганистайзи аркни.

БегIтачил севан бархбас бузахъули калунри? Кагъар лукIахъес ихтиярбирибу?

— Кагъар белкIахъес ихтиярбариб дус бикили гIергъи. Илис гьалаб бегIтани ну Афганиста мер-мусаличив виъни багьурси ахIенри. Илди военкоматлизи чуйнара бякьунтири, амма ну чинав сайрил илабра бурибси ахIенри. «Привет из Афганистана» — или белкIесцун сабри асубируси. Нуша секьяйда итар вяшдикIутирил, сегъунти аги-кьяйдаличил къаршидиркутирил бурес, гьеч, асубируси ахIенри.

— Афганистайзи аркниличила багьурхIели сегъунти пикруми дакIиба?

— Сегъунтилра пикруми диэс нушани балуси аги. Чумал баз къуллукъбарибти жагьти солдатуни сарри итхIели. Дергъла мягIна нушани балуси ахIенри,   ил багьандан урехира аги. Сегъунти  къияндешуни дяхIяэс хIяжатбиркурал кIинайс сабри нушани багьурси.

— Сегъунти гьанбикуначила бурес вируда?

— Сегъунти гьанбикуни ишар дурутив. Чисалра дергълизив къаршиикес кьадармабиаб. Нушала бахъал жагьти гьанна бусягIятра къиянти аги-кьяйдализиб саби. Жяв-жявли илди арали хъули чарбухъи дигулра.

— ГIярмиялизивад чарухъунхIели сегъуна бузерилизи ахъири?

— Афганистайзивад чарухъунхIели, Вологодсклизибси ниъла институтлизи (гьанна Вологодская Государственная Молочнохозяйственная  Академия) керхурсири. БелчIуди таманбарибхIели, Чувашия Республикала Алатыр бикIуси шагьарлизибси «Маслосыр» комбинатлизив узули калунсири. Дебали тамашаласи бузери бири итаб. Чумра дус комбинатлизиб хIянчи барили гIергъи, дила шилизи чарухъунсири. Гьанна бусягIятра ну ишав хIерирулра. ГIергъити дусмазив хъулри лушнила бузерилизи ахъилра. ДурхIнала дурхIначил, узи-уршиличил ишар гIямру дуркIулра.

Илкьяйдали МяхIяммадхIябиб ГIябдуразакьовичличил халаси ахIенси ихтилат дураберкIес наб имканбакIиб. МяхIяммадхIябиб МяхIяммадовлис ва илала дявила узбас чIумаси арадеш, гIеркъати гIямру ва хъулиб разидеш дулгулра. Дургъби гьанбикуназирцун калаб! Даршуси заклиур хIердиабая! ХIушала хасси байрамличил мубаракдирулрая!

ПатIимат Шахова