ВатIа асилти уршби

Дебали къиянси ва бархибси манзил саби гьанна нушала улкализиб, арагIебли — дунъяличибра. Мер-мерлар дахъал дургъби детурхули сари. ЦацадехIтачила нушани балулра, цархIилтачила — бекIлил бакьилира ахIенра.

Лерилра илдазиб ца мешуси – адамтала жан къябиъни. Дила гьаман суалти алкIули дирар: «Сен адамти даршули ва разили хIербиэс хIебирутира? Сен мурталра цабехI халкьли цархIилтачи чябхъинти дурадуркIутира?» ЦабехIти гIялимтала хIялумцIлабани якьинбариливан, нушала ванзали 30 миллиард адамличибра имцIали хIербарес, абикьес бирар, ил хIяжатси тяхIярли пайдалабиралли. Давла сархес вирули сай вачарлизи арц кадихьилира. ХIебиалли, сен бургъути адамти, къалмакъарлизи ихъути? Ил суайс, дила пикрили, ишгъуна жаваб балбиркур – лебдеш, ари сархес багьандан. Саби чедибли биэс дигути халкьла авара сари илди. Давлачебтала уюнти детерхахъес багьандан жагьилти улхули саби. Ил дебали пашманси ва хIейгеси анцIбукь саби.

ХIера, гьанна хIябэсил дус нушала улкали, азаддеш ва хъархIерагардеш датахъес багьандан, Украинализиб дявила хасси балбуц дурабуркIули саби. ВатIа гьалабси чула хъялис марти нушала бургъантани миллатчибас чIумали къаршидеш дирули сари. Илдазибад бахъалгъунти жагьилти саби. ВягIда барили гIярмиялизиб къуллукъбирути, 2022 ибил дуслизиб ила жибарибти (мобилизованные) ва дахъал цархIилти кабизунала хIянчизарти леб СВО-ла мер-мусаличиб.

Нушала МикIхIила шилизибад СВО-лизиб бахъал уршби леб. Илдазибад чумра адам пачалихъла шабагъатуначи лайикьбикиб. Илдачила нушала газетализи гьалабра белкIунсири. ЦацабехIти бургъанти биалли, ишбархIи отпускличи шилизи бакIили саби.

МикIхIила шилизибси краеведческий музейла хIянчизар УмуряхIим Юнусовани илдачил ва СВО-лизибти уршбала хъалибаргуначил гьунибаъни дураберкIиб. Балбуцличи бакIили лебри шилизибти адамти, школала бучIанти, районна администрацияла вакилти. У.Юнусовани цалабикибти лебилра бургъантачил тянишбариб. Музейлизи дурхъати гIяхIлили бетаурлири Дауд ГIябдулкьадирович МяхIяммадов, МяхIяммад МяхIяммадович ГIябдуллаев, АцIи Кьадиевич Кьадиев, МяхIяммадкамил Ибакьович Сулайбанов, илкьяйдали ишбархIи дявила хасси балбуцлизибти бургъантала бегIти, хъалибаргуни ва тяништи.

УмуряхIим Юнусовани лебтасалра халаси баркалла багьахъур балбуцличи бакIнилис, ва ил гIеббуцнилис. Илини цалабикибтас гIяхIладли бакIибти бургъантачила кам-гьамти баянтира гьаладихьиб.

«Нушала пахру саби шилизиб илдигъунти гIяхIгъубзни лебни. ВатIа гьалабси чебла ахъес илди итмаданал гъазализи кабизур. Ишавси гьарил ургъанничила дахъал дугьби дурес вирар. Амма дугьби се дирути? Илдани итира чула баркьудлумачил ВатIайчи диги ва мардеш чедиахъули сари. Нуни халаси баркалла балахъулра илдас», – рикIи ил.

МикIхIила шила администрацияла бекI Руслан Жамаладинович ХIяжиевли сунела шайзибадра дявила бутIакьянчибас халаси баркалла багьахъур, гIяхIцад микIхIентани СВО-лизир бутIакьяндеш дирули биъниличила гьанбушиб. Илини микIхIент мурталра чула ванза батахъес багьандан хIядурти биъниличилара буриб. Илис бикьридеш дирули сари нушала улкала тарихла бяхIянанира: граждан дургъбазиб хабардерхурси Багъатировла хIунтIена партизантала отрядли, ЧебяхIси ВатIа дергълизи нушала шилизибад арбякьунти 700 адамли. Илдазибад цугли байхъала дявила майдайчиб калунтири. Чарбухъунтазибад бахъал биалли, дяхъи-хъаслизи бикибтири. 90-ибти дусмала ахирличиб нушала республикаличи чебухъунти къачагъуначи къаршилира МикIхIила шилизиб отряд акIахъубсири. Гьанна Украинализиб бетурхуси дявила хасси балбуцлизирра микIхIентани жигарла бутIакьяндеш дирули сари.

«Нушала ВатIан нушаб дебали дурхъаси ва дигахъуси саби. Нушани ил батахъес дирехIе ва балтра балтахъехIе. Ишди бурхIназиб гIярмиялизиб къуллукъбарес авал урши арбякьи саби. ИшбархIи ишаб лебти дявила бутIакьянчиби ва гьанна Украинализибти уршби нушала шилара шанталара пахру саби. Администрацияли биалли, илдас ва илдала хъалибаргунас бирусигъуна кумек гIеббиахъу», – буриб Руслан ХIяжиевли.

Гьунибаънила ахирличиб музейла гIяхIлани иларти экспонатуни хIердариб. Илар биалли, дахъал тамашала секIал лерри. Буралли, ил рухIла давла, хазна бархIиличи-бархIи имцIабикIулира саби. Музейла инстаграмлизиб mekegi_muzey, телеграмлизиб @mekegi_muzey бикIути илдала бяхIяни лер. Илар хIушара илала бузериличил тянишдиэс дирудая. ГьатIира гIяхIси саби музейлизи гьардакIес имкан биалли.

Руслан Ражабов