Гьар секIайзир устадеш лерхIели сари ишар лерил секIал ункълира детурхути – илдигъунти пикруми акIуб дила ишди бурхIназиб Ахъушала районна Усишала шилизибси лицейлизи архIя дураберкIибхIели. Илаб нешла мезла БархIилис хасбарибси балбуц бетурхулри.
Багьудлумала анкъили сабси, школала унабурхIличи кьяш кацIибхIейс нушаб дяхI шалали гьунибаиб миллатла палтарличил жагали бегIбиубти илабти мугIяллимти, бучIанти. ЖаняхIлизир биалли, гьарил гIяхIяйс саламдикIутиван дугьадилзулри нушала хала бегIтани дузахъули калунти гьар-урла гIягIниахълуми, шинничи дихути къянурби, някъбачил бершибси царка, хъабни. Илди хIулбас чедаэсцунра ахIи, гьарил чархла биркIайзи гIядатуначи минадиубти дигиличилра лагьдикIутиван гьанаур.
Нуша тах шагьарлизирад балбуцличи жидарибти гIяхIли-ургаб лебси Дагъиста халкьла поэтесса, дарган мезли дурабулхъуси, биштIатас хасбарибси «Лачин» журналла редактор Аминат ГIябдулманапова, МяхIячкъалала 59 ибил школализи математикала мугIяллимли рузуси, амма даргала поэзияличи карцIси, суненира халаси устадешличил назмурти лукIуси, назмуртала чумал жуз дураибси Мисей ГIябдусаламова, сунела пергер тIамаличил дарганти хIяйранбирахъуси далайчи Раисат МяхIяммадова, гьайгьайрагу, нушала «Замана» газетала хIянчизартира. Илкьяйдали лебри унраличирти шимазибад бакIибти гIяхIлира, илдазибад бахъалгъунти мугIяллимти сабри, чулира шадлихъ жагабарибти. Ишаб гьанхIебушес хIейрар илдала лугIилизивадси сайси СягIядуллагь Къараевла ура, суненира цалабикибтас чумал далай пешкешдарибси.
Ил бархIи усишантани нушала дебали халаси хIурматбариб, пергер гIяхIялдеш дариб. Нуша лерилра гIяхIлала шайзибад, халаси баркалла биаб илдас!
Усишала лицейлизиб бетурхуси дарган мезлис хасбарибси шадлихъли Даргала декIар-декIарти районтала вакилти уржахъни чебаэслири. ХIерая, илизиб саби нушала нешла мезла цIакь – дарганти цабиахъни.
Гьаланачи дураберкIибси «поэзияла сягIятличир» гIяхIлани, саби школала мугIяллимтани, бучIантани нешла мезлис багъишладарибти пергер назмурти зайдухъахъун. Гьайгьайрагу, ишбархIи дунъяличир кадиркути анцIбукьуни пикрилизи касили, Украинализиб бетурхуси дявила хасси балбуцла темаличира пикри бяхIчиаиб. ГьатIира дигесили бетаур, Усишала шилизибадти Имин МяхIяммадовла, ХIябиб Кьурбановла, БяхIмуд Булатовла назмуртира зайдухъунхIели. Чула пагьмучебти поэтуни-писательтала усишантани кьадри-кьимат балнила, илдала поэзия чебяхIбирнила лишанра сабри ил.
Сеналра пикри бяхIчихIеэс хIейри балбуц лицейла директор Кьурбан ГIябдуллаевли къелгIеббикниличи, илала бутIакьяндеш агарли, ил бархIи цалра балбуц бетурхули ахIенри, гьарил гъайулхъусилис илини жагати дугьби дурули, лебилра тянишбирулри, гъайухъунсила дугьбасра чихъси кьимат бедес ункъли бажардивиркулри. КъантIли буралли, илини шадлихъ ункъли бетерхахъес сунела абзурли уркIи кабихьибсиванри. МугIяллимтас ва бучIантас илгъуна гьуни чебиахъуси адам левхIели саби школализиб пагьмучебти, багьудлумачи гъаргъти выпускникунира дурабулхъути.
Балбуц гьунчибиркахънилизиб директорла кумекчили ретаур урус мезла ва литературала мугIяллим Эльмира Ражабова. Илини шадлихъ жагабарес халаси къайгъи бариб. Урус мезла мугIяллим риубли хьалли, ил дарган мез ункъли дагьес бажардирикни чебиулри.
«Поэзияла сягIят» каберхурхIели, бехIбихьиб концертла программа. Ил манзил алавчарси дунъя белхIехъун Усишала исбагьибани жагати макьамтаур дарибти делхъли. Илцадра кункли вяшбикIули, миллатла палтарли бегIбиубти рурсбани заллизи кабиибтала уркIби тамай ясирдуциб. ГIур школала бучIантани цалабикибтала гьалар назмурти, пергер далуйти зайдухъахъун. Илдачи лехIирхъухIели, чебаэслири усишанти делхъ-далайла пергер устни биъни, миллатла культураличи диги алкIу-алкIукад илдазир лерни.
Школала бучIанти пагьмучебтили абилкьути мугIяллимтала баркьудлумала цадешра ил бархIи чехIедаэс сеналра хIейри. СенахIенну илдигъунти делхъла устадеш гьаргдариб гIяхIлас илдани. Халати кIунбачил ва жагати хIевначил дурабухъунти мугIяллимти хьунул адамтани ва мурул адамтани делхъла мява гьарзабариб, илдала дайлав вагьаривиуб директорра. ИшцадхIи риубли, чумра далдуцличир бутIакьяндеш дарили, нуни илабгъуна бучIантала ва мугIяллимтала, школала руководствола бархли илгъуна уржибдеш чебаибси ахIенри. Илкьяйдали делхълизиб ва далайлизибцунра ахIенрину, гьарил баркьудилизирра сарри. Цали бируси цархIилли гIеббуцили, даимбирулри… Мирхъила тIакьализир жигарчерли вяшдикIути мирхъиван, илдира сабемцIурли вяшбикIулри.
Нешла мезла БархIилис хасбарибси балбуц ахъси даражаличиб бетерхур. Ил бетерхахъес халаси кумекбариб нушала «Даргала анкъи»-ла бутIакьянчи БяхIмудлира. Суненира иличир жигарла бутIакьяндеш дариб, назмурти делчIун, делхъ дариб. ХIера, илдигъунти пагьмучебти адамтас хьулчили детарули сари Усишала шилизир дузути школаби.
Наб дебали гIяхIбизур балбуц бетурхуси лицейла зал, сабира Усишала шилизибадти машгьурти адамтас хасдарибти стенданачил жагабарибси. ЖаняхIлизиб биалли, школа «шула» кьиматуначил таманбарибти дурхIнала суратунира лерри. ХIера, илди лебилра сабигу шанталацунра ахIи, лебилра дарганталара пахру.
ИшбархIи ва гьар сягIят нушала дарган мезла челябкьлаличила пикрихIейкIес сеналра хIейрар. ГIямрулизирадти анцIбукьунани чебиахъуливан, ишбархIила биштIати дурхIнас илди дяркъес хIейгули сари, шимазиб булан урус мезли гъайбикIули саби. Ил багьандан нушаб, бегI гьалабси яргализиб дурхIнала бегIтани ва школала мугIяллимтас, гIур биалли — газетаби-журналтала хIянчизартани, нушазибад лябкьусигъуна бирес гIягIнили саби нушала дурхъати ва ахIерти дарган мез мяхIкамдарес багьандан. Ил сабабли дигахъаси школала бучIантани нушала машгьурти поэтуни-писательтани делкIунти произведениеби дучIули, газетаби-журналти къулбасдирули, илдира дучIули.
Ил шайчиб ургIебси анцIбукьри Усишаб. Илдани биштIатази нешла мез дагьахъес, илдачи диги-иштяхI акIахъес дурадуркIути далдуцуназибад ца сабри нушара гIяхIлили детаурти. Иличил бутIакьяндеш дирути дурхIнала нешла мезличи диги лерни чебиулри. Лебилра саби-ургаб нешла мезли гъайбикIулри: цацабехIти – даргала литературный мезли, цархIилти – уссан мезли. Лицейли газетаби-журналти къулбасдирули ва илди дучIули диънила якьинбиуб нушаб. КъантIли буралли, нешла мез мяхIкамдирнила шайчирти асарчертигъунти тяхIурти чердикIили, хала бегIтала гIядатуни дузахъули, гьалабяхI башулри усишанти.
Усишала шилис ва усишантас
Дубуртала дайлизиб
Сабригу хIу Усиша,
Машгьурдеш сархнилизиб
ХIебирид хIуни пиша.
Пагьмучебти адамти
Абикьурси мягIданри,
Даргала дай уркIилаб
Хасси мерра бурцулри.
Дунъякад хабардехур
Дауд-ХIяжи Эфенди
Лебтанилра иргъугу
Усишавадси виъни.
Багьудлуми тIинтIдарес
Ил къайгъилизив сайри,
Наслу асил биахъес
ЦIакьани харждирулри.
Хамис Казиевара
Гьанрушес вирар ишар,
Саберхур усишантас
ГIибратли сари рирар.
ХIялал сабухъ сархнила
Сарригу ил байрахъчи,
Гьуни шалабируси
Бузерила зяхIматчи.
Илдигъунтачиб саби
Дунъя тIашли бууси,
ХIурмат ахъли бихути
Пергерла усишанти!
Салимат ГIялиева