Дагъиста чуду-хинкIи — даим дирар бизити

«VIP кулинария» бикIуси ху­ре­гуни хIядурдарес уста­деш кайсахъуси багьудила цент­р­ла бузериличила нушала газе­та­ли­зиб гьалабра бурибсири. Биалра, гьа­рил адамлис чараагарли гIягI­нити ус­тадеш кайсахъуси (букескIун леб­­та­салра гIягIниси саби) центрла бу­зе­­риличила ва сархибдешуначила са­га-сагали бурес лайикьли саби. «VIP ку­ли­нария»-ли рес­пуб­ликализир ва ну­ша­ла улкализирцунра ахIи, халкьани-ур­гарти хурегуни дирутала абзаначир че­диб­­дешуни сархули сари, ну­шала халкьла ху­регунала бизидешличи ду­ра­ла улкнала адамти мяштIбирахъули са­би.
Гьаларван «VIP ку­ли­нария»-лис бекI­деш дируси, Дагъиста хурегуни дирутала Ас­социацияла президент Кумсият Саламовна Мирзаева сунени хIядурбарибси берк-бержла устнала кьукьяличил, хурегуни дирутала олимпиадаличи Турциялизи рякьун. Илаб «Халкьани-ургабси дуку-ду­жутала кьакьа 2025» бикIуси фестиваль бе­турхулри. Илизир бутIакьяндеш дирулри Азербайжа, Иранна, Грецияла, Ливияла, ГIя­рабла, лерилра 18 улкала хурегунала уст­нани.
Фестиваль дурабуркIулри Турцияла «Ташпакон» бикIуси хурегуни дирутала конфедерацияли, ва лерилра исламла дин бузахъути улкнала хурегунала устнала «WICS» бикIуси жамигIятла цалабяхъли. Фестивальличиб нушала улкала вакилти бетаур «VIP кулинария» бикIуси багьуди бедлугуси центрлизиб бурсидеш касибти хурегунала устнала кьукья. Илдани гьарил хурег чула устадеш пайдалабарили хIядурбирулри, гьайгьайрагу Кумсият Саламовнала саркъибси хIерудилиуб ва илала пикрумачи балбикахъили. Хурегуни кьиматладирулри хасли акIахъубси, халкьани-ургабси жюрили. Хурегунас кьимат бедлугутала (жюрила) кьукьялизир бекIлириубси судья, Дагъиста хурегуни дирутала Ассоциацияла президент Кумсият Саламовна Мирзаева сарри.
«Секьяйда детурхули дирара абзани?» — хьарбиулра нуни илизи.
«Фестиваль дурабуркIутани лебилра абзла бутIакьянчибас цагъунти имканти ал­­­кIахъули бирар. Маза-масла, хIяй­­ва, гIяр­­гIя­ла, бялихъла диъби, ху­­рег­лизи гъу­­дурдирути бизиде­шу­ни, духъ­лу­ми, цIе­деш, гIя­ва­де­шу­ни, тIал­хIя­на, печани лебтасалра ца­гъун­­ти дирар.

Илди берк-бержлизибад чидилли бизиси хурег хIядурбаралра ил чедииркуси сай.
Нушала хурегуни хIядур­ди­рутани чула устадеш лайикьси ва ахъси даражаличир чедаахъиб, цаибил бар­хIи­лизибал мургьила медаль сархиб», — ри­кIул­ри К.Мирзаева дила суайс жаваб лугули.
Фестивальличир нушала хурегунала устнани 5 —мургьила, 1 — арцла, 1—жармала медаль сархиб.
Бурес чебиркур, халкьани-ургарти хурегунала устнала фестивальтазир бутIа­кьян­деш дарни гьамадси хIянчи ахIен. Ил хIянчи, дебали жавабкардешличилси, сарерхурси хьунул адам, Кумсият Саламовна Мирзаевани сунечи чесили сари. Илдигъунти фестивальтачир бутIакьян­деш дирнира чараагарсили бетаурли саби. Те­левидениели, Интернетли, самолётунани дунъяла халкь цабехIличи цабехI гъамтили бетарахъули саби. Далдуцуначиб цархIилтани бируси вегIла хIулбани чебаили, вегIли бирусира цархIилтази чебаахъили, хурегунала устни цабехIли цабехI устадешлизиб давлачеббирули саби, тянишдеш, юлдашдеш, халкь-ургаб уркIи аргъибдеш дакIудирули сари. Хурегунала устнала абзаназир даим бутIакьяндеш дирули, Кумсият Саламовнани лебил дунъяличир Дагъиста хурегунала хабардерхахъурли сари.

«Нушани фестивальла конкурсличи гидгурала чуду-хинкIи (яичные курзе), нусила чудни (ботищал) ва урбешличил курегала каш гьаладихьира. Нусира, кIемара, курегара нушани дарх касибтири. Хурегуни гIур чинаралра агарти, гьарли-марли Дагъиста сарри. Илди хIясибдарибхIели, судьябас дебали гIяхIдизур.
Стамбуллизиб бетерхурси фестивальлизир ТIагьир Бегбобаевли, ХIяжикьурбан Жа­маловли ва Фатимани бутIакьяндеш дариб. Илдани, нушала халкьли гьаман дукути хурегуни хIядурдариб, илди абзлизиб бед­лугуси мургьила медальличи лайикьдикиб.
ТIагьир Бегбобаевли суненицун мукьарла диълизибад барибси хуреглис — мургьила, бялихълизибад барибси хуреглис цIуба арцла, гIяргIяла диълизибад барибсилис жармала медаль сархиб.
«Нуни 13 дус гьалаб хурегуни хIядур­ди­русила санигIят чеббикIира, гьачамалра паш­манхIейубра. Илдигъунти фестивальтачир бутIакьяндеш дирни дебали жавабкарсира, дигесира саби. Илав хурегунала гIяхIти устначил, бахъал сагати адамтачил тяниширули вирар. Стамбуллизибси фестивальличирад, нуша чедибдешличил ва разидешличил чардухъунра», — сунела пикруми дуриб ТIагьир Бегбобаевли.
Фатимани суненицун «Арцантала пукьа» бикIуси муриси хурег (десерт) ва шо­ко­ладлизир цIедеш хIядурдариб. Илди ху­регунира фестивальла мургьила медальли­чи лайикьдикиб.
«Турциялизибси чемпионат нушаб гьарбизурсили бетаур, нушагъунти ба­хъал хурегунала устначил, фестиваль дура­бур­кIутачил тянишдиубра. Дебали дигеслири хурегуни дирутачи хIерикIес. Нушачи ярга баибхIели аргъира илабси агила ибкьдеш, амма нуша уркIиагархIедиубра ва хIябалра цаван гьаланачи пикрибарибси тяхIярли дузес дехI­дихьира. Гьарилли сунела хурег хIядур­ба­риб. Ну­шала хурегуни мургьила медальличи лайикьдикиб», — викIулри ХIяжи­кьур­бан Жамалов.
«VIP кулинария»-ли бахъал нушала жагьилтас гIямрулизиб бархьси гьуни чеб­бикIахъес кумекбирули саби, илаб 3 базла багьуди касили гIергъи, жагьилти чули чеб­бикIибси бузерилизи ахъес имканти алкIули сари. Республикализи бахъал турис­туни башухIели, илди лайикьси тяхIярли кьацIлабирахъес багьандан гIяхIцад сагати ашханаби гьаргдирули сари, хурегуни дирес устадеш касибтас сагати хIянчила мерани алкIули сари.
Хурегуни дирес бурсидеш кайсули саби халаси, жагали балкьаахъурси «VIP ку­линария»-ла заллизиб. Илар, жагаси гIям­зилар мерладарили, чули сархибти че­диб­дешунала бикьруми — кубокуни, медальти, савгъатуни лугIи бурес хIейэсли да­хъал лер.


«Ца кьацIличилцун адам хIервируси ахIен», — бикIуси бурала лебси саби. «VIP кулинария»-ла залла дайлизиб жагали балкьаахъурси жузала кьаси, нушала халкьла яшавлизир дузахъули калунти тIалхIяна, кьалтинти, гьар-урла челгьути палтар лер. ХIебиалли, ишаб бучIутани ва бузутани Дагъиста тарихличилара балули саби, жузира дучIули сари, гьарил шайчибад гьалабяхI арбякьунти чула хIянчила устни ишаб хIядурбирули саби. ДекIарли бурес чебиркур илабси ибгибдешличила ва умудешличила, вегIла хъулив сайхIеливан гьанбиркахъути тяхIяр-кьяйдаличила.
Дила пикрили, бегIтани гибси арцличи хъарли кахIейили, чичилра хъархIе­рагарси, баракатласи яшавбарес имканбикIур «VIP кулинар»-лизиб хурегунала устала санигIят касибти жагьилтас.
Нушани Дагъиста хурегуни дирутала Ассоциацияла президент Кумсият Саламовна Мирзаева Турциялизиб бетерхурси фестивальличиб сархибси чедибдешличил мубаракрирулра, илис хIянчилизир, гIямрулизир, гьарил бирусилизир гьарбизуни диубли дигулра.

Муъминат Хаттаева