Багаласи баркьудилизи ахъибси

Саби гIяхIъулали гьарил баркьудилизи ахъибтас кумекбирути адамти агарли ишбархIила замана лебтасалра къиянбулхъусири. Нушала улкаличи, халкьличи сегъуна балагь бяхIчибизалра илдигъунти кумекчиби ибкьти аги-кьяйдала бегIлара дайлаб дакIубулхъули саби.

БусягIятла заманала кумекчибани дебали халаси икьала алкIахъули саби нушала асил бургъантас. Илдани тыллизиб кумек цалабяхъили, илра гьуниббатурли саби, бургъанти лебси мерличи биули саби. Илдала хIулбазир ва уркIилизир сегъунтилра урехи агара. Нуни сунечила бурес дигуси хьунул адамра тяп илгъуна сари.

Дарганти-ургар ил бахъли ралули сари сунела пергер назмуртачил. Поэтла уркIи алавчарли кадиркути анцIбукьунани мурталра кьакьабикIахъули бирар, сунела лерилра уркIила хIялани поэзияла произведениелизир иргъахъу, гIур илди халкьличи диахъу. ХIера, Лавашала районна МикI­хIи­ла шилизирадси ГIямарова Хадижат ГIяхIмадовнара гьан­нала анцI­букьунани кьакьаракIахъиб. Амма ил сунела хIялани наз­муртазир каргьахъурлицун паргъаткахIериубну, рирусигъуна би­рули, бургъантас гьарли-марси кумек гIеббиахънила гъазализи ка­ри­зур.

Хадижат ГIяма­ро­­вани итира дура­дур­­кIути кирила бар­кьудлуми да­хъал сари. Нуни балуливан, сари Став­­ропольла крайлизир хIер­­ри­рули риалра, илини гьар дус нешла мезли дурадулхъути газетаби-журналти къулбасдиру. Чинаб чичил зугIяла кабикалра, къиян­дикибти адамти гIеб­буцес имкантира заманара бургу. Нушала «Даргала анкъи»-лизирра ил лебтанилра уркIи гьаргси ва сахаватси хьу­нул адам сарливан гIяхIил ра­ла.

Гьанна Хади­жат ГIяхI­ма­дов­на дявила хасси бал­буц бе­­турхуси мер-мусаличи кумекличил гьанна авнайс рякьи сари. ГьархIели ил дарган уршбачи гьаррикIур, илдас гьатIира сегъуна кумек хIяжатлил белгибиру, ва гIурхIейс илдала мурад бетерхахъесра къайгъилизир рирар.

—Хадижат ГIяхIма­дов­на, хIу ила чичил рарх рашулри?

— Нуша ила дашули ди­ре­хIе Мя­хIячкъалализибси «Ди­алог» би­кIуси центрлис бекI­деш дируси Рашидова Зай­наб ХIя­жиев­­начил дарх. ХIу­шанира ба­луливан, или­ни саби Дагъис­тайзиб нушала бургъанти ди­гIян­би­ркахъес хас­дарибти (мас­ки­ровочный) се­тани дирнила хIяракатра бу­зе­саибси. ГIергъити ар­хIя­ба­зир наб­чил рарх къарширикиб бу­лу­гунала миллатла хьунул адам­ра.
— Ил хIяракатлизиб хIед гьа­тIира чили кум­ек­би­­рули?

— Кумек цалабирхънила бар­­кьудилизир ну дебали гIер­­рур­­цулра дила МикI­хIи­ла шанта­ни, хаслира — шила культурала КIялгIялис бекI­деш дируси Ахчакъиз ХIя­мидовани, су­ненира мас­­кировочные се­тани дал­кьа­рахъути. Бургъантас мото-техника, квадро­коптер асахъес арц дурчнилизибра илдани ха­ласи икьалабарибсири. Шила шко­лали, дурхI­нала анхъли ва цар­хIилти организациябанира кумек гIеббиахъули бирар. Илди къайгъ­нас, дила шан­тасра даим бар­калла ри­кIул­ра. Илкьяйдали нушаб мекелли халаси кумек ба­риб МикIхIила «ГIяхIдешуни дирен» ва ГIяялахъябла «Нушалатас гIяхIдешуни диреная» бикIути гIяхIбаркьла организациябанира.

— Илди хасти сетаницун хIе­дурги хIушани бургъантас кумеклис дихути?

— АхIенри. Нушани чуй­нара духира бургъан­та­ла дявила чеб­ла ихъу­хIели багаладирути гIягI­ни­ахълуми, илдала лугIи­лизиб – саби сабил урцуси, баянти дучахъес хIяжатси гIягI­ниахъалара. Гьайгьайрагу, кай­сули дирехIе берк-бержла про­дуктунира. Ну­ша бургъанта­чи даиб­хIе­ли, чуйнара илдас хин­кIи дарили, бахунра. Иличи че, госпитальлизир бяхъибтас ба­галадирути убуш-чебушра ду­­хира.

Гьалабра нушала газета сунечила гъайбухъунси, МикI­хIила шилизивадси Жама­лут­дин МяхIяммадов левси мерличира Хадижат ва барх­кьяби чуйнара бякьунти са­би. Гъабзадешличил ВатIа хъар­хIе­рагардеш балтахъутала ур­­­кIила гьав ахъбуцили, ил­­дас хIяжатси кумек гIеб­ба­ахъили, гъамтала ва узи-уршила саламти дурили, бизиси хинкIра барили, илди разибарниличиб гIур се гIяхIси леба бургъантас? Гьарли-марли, Хадижатли ва илдачил бархти кумекчибани дурабуркIуси хIянчи кьимат­лабарес дебали къиянни саби.
Хадижат ГIяма­ро­ва­ла­ра дя­­­вила хасси балбуц­ли­зир бу­­­тIа­кьяндеш диру­ли гъамти леб. БегIла гIер­­гъисигъуна СВО-лизи илала архIяра узила (рузила) урши чеваэс сабри бе­­тер­хурси. Сен-биалра, илини сунечил барх бургъантас кумекра бухиб. Илини дявила чебла ихъути лебилра сунела гъамтази халбирули сари, гьарилличи сунела уршиличиван кьакьарикIули рирар.

«Нуша иша рашули, бур­­гъан­тала гъабзадеш че­диу­хIели, михъирлабад дурасили, дила уркIи бургъантас бедасра, ил­дала гьалабси чебла ахъес хIе­рирус или гьанбиркули са­би», — бурули сари Х.ГIя­ма­ро­ва­ни су­не­­ла уркIила хIя­ла­на­­чила.

Улкала марти уршби гIеб­­­­­бур­цули, дурабуркIуси хIя­­­ра­кат кьиматлабирули, ил чуйнара шабагъату­на­­чира лайикьрикиб. Ил­ди-ургар лер: саби гIяхIъу­л­а­тала «Каспий» бикIуси батальонна, «Интербригада» бикIуси организацияла, 91706-ибил дявила частьла медицинала ротала шайзирадти Баркаллала кагъурти, «СВО-ла бутIакьянчибас кумекбарни багьандан», «Россияла кумекчис (волонтер)», «ЧеалкIуси наслулис патриот бяркъ бедлугни багьандан» бикIути медальти ва цархIилтира.

Гьарли-марли саби гIя­хIъу­лати кумекчибили сабти Ха­дижат ГIяхIмадовнала ва илала бархкьябала дебали ба­галаси ва кирила баркьуди саби. Декабрьла 5 кумекчибала бархIи биъниличил бархбасахъи, илди мубаракбарес дигулра. Адамтас хIушани дирути гIяхIдешуни даршнали имцIали хIушачи чардухъаб!

Ишар илкьяйдали газета бучIантас Хадижат ГIя­ма­­ровани СВО-ла темалис хасдарили делкIунти чумал назмура гьаладихьес дигулра:

Иш дявила хабарли
Иш дявила хабарли
Хиб абнас шишимтира
Дард-анцIкьили буцили,
БемцIур дугила гьанкIра
ДурхIначила пикрили.

Дигахъаси гъари наб
Илцад цIакьли демжурти
Дявтала ахир баргес
Дергъла цIали дигубти
Зак-ванза ряхIятдарес.

Лишайзибад берцахъес
Лебил уршби итабти,
Дигулра чарбухъахъес
Илди баркьиб бегIтала
УркIби разидиахъес.

Бургъути гъубзнас
Улкала гьарил буйрухъ
Хъараахъес дузути,
Душма гIяскуртачил
Гъазали кадурхути.

Гъургъашинна хIярхIяла
Лишанниур дургъути,
БуцIар цIализиб дергъла
Дебш касили дашути.

БахъбикIаб хIушагъунти
Бургъанти гIярмияла,
Михъирличир орденти
ЛямцIдикIаб гъабзадешла.

Авидлизир дургъбала
БуцIар цIала тIякьгъунти,
Дергъла цIала майдайчиб
Агара хIушагъунти.

Ил гьарахъ дунъяличир
ХIушаб цIакь булгулира,
Дявила авлахъличир
Жан дерцахъес рулгулра.

Саби бургъути гъубзнас,
Иш белкI дила дезала.
Чардухъаба аралии,
Барх хили чедибдешра.

ВатIан гьанни ишбархIи
ВатIан гьанни ишбархIи
Гъубзни дила дубурла,
КертIулра хIушани хIи,
Багьадурти дявлизи,
ДяхI-дяхIли кадулхъути
ГъалбуцIи гъазализир,
Ахъ дубурла арсланти
ЦIали иртул хIерлизир.

ВатIа халкьлис даршудеш
Балтахъули дургъути,
УркIилаб яхI,чIумадеш
Къаркъа кьяйда бихIути.

ХIуша айкьур аднала
Ахъли бихути амру,
РикIулира баркалла
Бирули нуни пахру.

Нешла ниъван дерхъибти
ВатIайчирти дигира
УркIилизи картIибти
ЯхI, ламус, адамдешра.

Дявила авлахъличиб
ЦIудар душма хIярхIяли,
Диадалра се хIяйчир
Мадуаб хIушала хIял.

УвяхIси душмай хIуша
Ясирли мадуцаба,
Дургъути ВатIан гьанни
Аллагьлира дихIяба.

Салимат ГIялиева