«Илди дагьахъес жибирулра»

Нушала газетала вахъхIила марси юлдаш Ибрагьимхалил МяхIяммадов гьаннала заманализив чараагарли гIягIниси адам сай. Илини лебилра дунъяла адамти чула цайли ца лебси хъали, Ванза дигахъес ва ахIерабарахъес жибирули сай.

Ибрагьимхалил Гитиновичли 40-йчирра имцIали гIилмула хIянчурби делкIи сай, гIилмула журналтази 300, республикала газетабази ва журналтази 700 статья делкIи кадяхъили сай. Илала хIянчурби пайдаладирули тIабигIят руркъули саби дурхIнани, студентунани.
Илини дураибти гIяхIцад жузала лугIилизир гьандушес вирар: «ТIабигIят нушабра – челябкьлалисра», «Дубуртала хъябагьрумала гIелаб», «Дагъистанна ахIерадирути гIямзурби», «Кьулиджа — дунъялизиб гьалжана» гIурра дахъал цархIилтира.
Ибрагьимхалил Гитиновичла гIямрула гьунчила белкIани делчIунхIели, иличи хIурматла ва баркаллала хIялани уркIилизи хьурадиуб. Ил 1937 ибил дуслизив урхьуличивад 3000 метрла ахъси Завурибла шилизив акIубси сай. «Ну ахъти дубуртазив акIубсира, дила юртла улкьайларад вецIал ши чедиули сари, тIабигIятличи гъамли халаваибсира, иличила саби нуни лукIуси. Бахъли саби-алавти мер-муса далули ахIен, нуни адамти илди дагьахъес жибирулра», — викIули сай, Ибрагьимхалил МяхIяммадов.
Сай акIубси шилизиб верхIел дусла школа таманбарили, Буйнакъскла педучилищелизи учIес керхур. 1960 ибил дуслизиб белчIуди хъараахъурли, Тляратала районна Хиндахла школализив учительли, районнизив методкабинетлизив узули калун. Цазаманализив ДГПИ-ла географияла факультетлизи заочно учIес керхур. Институтлизиб белчIуди хъараахъурли, 1968 ибил дуслизив илав лаборантли узес вехIихьиб. 1971 ибил дуслизив Азербайжанна ГIилмула Академияла географияла институтла аспирантурализи учIес керхур.
ГIилмула хIянчи белкIес гьамадли ахIенри, лерилра мер-мусала уми секьяйда дакIудиубтил белгидарес гIягIнилири. Къиянни биалра гьар секIал дагьес, дяркъес халаси иштяхI лебри. ГIилмула хIянчи кабизахъурли, гIилмуртала кандидат ветаурхIели, 1974 ибил дуслизив ДГПИ-лизив педагогла ва гIилмула хIянчилизи ахъиб. Ибрагьимхалил Гитинович география руркъули дахъал мер-мусаличи, Карпатла дубуртачивад Байкалла дубаначи ветаиб. АрхIябачирад илини чедаибтачила сунела пикруми дурути очеркуни дихутири. Илала делкIунти жузира очеркунира тIабигIят руркъуси, бугаси хIерли акIахъубти сари. Илдазиб тIабигIят дигахъуси уркIи гьаргбарили чебаэс вирули сай. Илини тIабигIятла гьаннала заманара челябкьлара аргъили сай, ва даим тIабигIят ахIерабарахъес хьуликIули, гIевугьули сай.
Дубагарси космослизиб дурхIнала някълизибси тапван биштIаси Ванза, дунъялантала дурхъаси хъали, гьарра шайчибад дигиличил гIеббуцахъес, ахIерабарахъес, умули хIербарахъес жиикIули сай Ибрагьимхалил МяхIяммадов. Сунела жузазиб ва белкIаназиб имцIаливан пикри бяхIчииули сай, дунъяличиб гьалжаналичи мешуси, бахъ жагаси Дагъистанна тIабигIятличи.
«ТIабигIят мурталра гIяхIдешличи хьулбикIуси ва бирхуси саби, илини адам талихIчевсили виахъес гьуни чебиахъу», — викIули сай Ибрагьимхалил Гитинович сунела белкIаназив.
Наб тIабигIят хIейгахъис викIуси адам рахлира къаршихIеркур, тIабигIятла жагати мер-мусаличи шадиб букьес, илдачи иштяхIличил хIеркабикIес бахъал адамтас дигахъу, амма ил ахIерабарес бахъал-декIар пикрибикIули ахIен. ТабигIят чебаахъес адамтала хIулби гьаргдирахъули, дахъал белкIани акIахъубли сай Ибрагьимхалил МяхIяммадовли.
Илала гIямрула гьуни пикрилизи касибхIели чебаэсли саби секьяйда тIабигIятван бузерира дигахъуси адам саял белкIла игит. Ахъти дубуртазив гIядатла хъалибарглизив акIубли халаваили, адамти гIяхIла шайчи арбикути дахъал жузи делкIи дуракаэс ва илдачил халкь тянишбирути гIяхIцад далдуцуни дурадеркIили сай илини.
Ирагьимхалил Гитиновичла бузери республикализиб ахъли кьиматлабарили саби: Дагъистанна багьудила Министерстволи гьалабихьили, Москвала халкьани-ургабси дурхIнази тIабигIят руркъяхъуси академияла аттестация бируси комиссияли, илис «ГIулухъабала ва дурхIнала туризмла ва мер-муса руркънила» гIилмула академикла у бедиб, ДР-ла Урибси тIабигIят балтахъан, Урибси учитель сай, тIабигIят балтахънила шайчиб ДР-ла Правительствола премияла лауреатра ветаурси сай.
АкIубси бархIиличил мубаракирули, Ибрагьимхалил Гитиновичлис чIумаси арадеш, алавси дунъяличи разидеш, тIабигIятла жагадеш дулгулра. Ар­дашути дусмани гьар бархIи разиирули гIямру деркIаби.