Жагьилтас — гIибрат

Сентябрьла 27-личиб МяхIяч­къала­лизибси Пачалихъла Бу­лу­гу­на­ла Э.Къапиевла уличилси му­­зы­кала ва драмала теат­р­лизиб «Легендарный комдив» би­кIуси спектакль бетерхур. Ил хасбарибсири Советский Союз­ла Игит, Дагъистанна ва Рос­сияла патриот, Северный флотла дивизионна командир, 2–ибил рангла капитан Мя­хIям­мад ХIяжиевлис.

Спектакль хIядурбарибси саби ДР-ла БекIла Грантла кумекличил. Ил гьарли-марли кадикибти анцIбукьуни пайдаладарили, бегIлара къиянси манзиллизирра адамдеш ва гъабзадеш детхIехъахъибси морякла дявила гIямруличила саби. БехI­­бихьудлизиб, виштIаси Мя­­хIяммад нешличил варх чевиахъули сай, суненира урхьначив морякли ветарус ибси хьул убхIебалтуси. Халаваили, сунела му­рад­личи ваибхIели, Чер­номорский флот­лизив къул­лукъбируси илис, исбагьи Катюша къарширикиб ва хъайчикайиб. Чар­хIел­хъан или урухкIуси илизи, Мя­хIям­мад ви­кIусири: «Морякуни урхьула рамчани кьяйда, мурталра ванзаличи чарбулхъути саби».
Урхьначиб къуллукъ­би­ру­хIе­лира, илис Дагъистан, сунела неш мурталра муэрлизиб гьалабилзули саби.
Ил шабагъатлаварес ва­кIиб­си контрадмиралли суал бе­­диб: «ХIу урхьнази дураул­хъу­­хIели, урухкIули вируду?» М.ХIя­жиевли жаваб чарбатур: «Ну урхьназивад чедибдеш агар­­ли чарухъес урухкIули вирус».
БиштIаси сценаличиб ахи­ра­гарси урхьу ва илар кадир­кути дявила анцI­бу­кьуни гьар­ли-марси дергълизирван таш­мишдеш кахIелесли гьа­ладихьилри. Пагьмучебти гIяр­тис­тунала кьукьяла ва лебилра бу­тIакьянчибала чебе­та­ахъили дураберкIибси спек­такль гьарил хIерикIусила пикрила дураб кахIелун. Пьесала автор — М.Шахманов, режиссер-постановщик — ДР-ла урибси гIяртист А.МяхIяммадов, ху­дожник-постановщик — ДР-ла халкьла художник И.Супьянов.
МяхIяммад ХIяжиев гIулу­хъали виру­хIе­ли, граждан дергъ­­­лизирра бутIакьян­деш да­­рибтири, Северный Кавказли­зив теле­фонистла хIянчи буза­хъули. Илди тамандиубли гIер­гъи, педагогический техникумлизиб бучIути бегIлара гIяхIти комсомолецунала лу­гIи­лизив дявила-урхьула училищелизи вархьибсири. СССР-ла флотла адмирал Н.Кузнецовла ули­чилси Ленинградлизибси дя­вила-урхьула училище бел­чIун­хIели, илини Черноморский флотлизиб ва Тихоокеанский флотлизиб къуллукъбарес им­кан­бакIиб. Ил Ленинна уличилти кIел орденничил, ХIунтIена байрахъла орденничил шабагъатлаварибсири.
ЧебяхIси ВатIа дергъла ман­зил МяхIяммад ХIяжиевли северла урхьназив шинна удир дашути гамурбала отрядла командир сайлин фашистунала 27 лодка кягIяхъибтири. Илала гамили сабри флотла тарихлизиб бегI гьалаб шинна чедиб душмайчи гьужум дураберкIибсира. Северный флотла контрадмирал Н.Виноградовли ил игит­ла уличи гьалаихьибсири. Ам­ма МяхIяммадлис ил касес кьа­дархIебиуб, 1942 ибил дусла, июньна 13-личиб, дявила хъарбакь таманбарили чарбулхъуси гами «К-23», Баренцево урхьула мыс Нордкапла мякьлаб душмай чебаибсири ва кягIяхъибсири…, Игитла зубари гъамтани касиб.
Гъабзадешли, ВатIайчи дигили, урехи­агардешли ва дявила сар­­хиб­дешунани ил дявила машгьурти­ адамтала къяянази даимлис керхахъур.
ИшбархIила къиянси, экстре­мизмали­чи гьирбикIути кам­хIебируси манзил, дила пик­­рили, ил спектакль дебали аргъбаибси саби. ЧеалкIуси наслулис ВатIайс къуллукъбирнила, игитдешла ва мардешла гIибратлира бетарули саби.