«Ца пяцанра лев»

Арбякьунси дар­ш­дусла 70 ибти дус­мазиб каби­киб­сири иш анцI­букь. Дила дудеш ГIяммала Ражабличила ва узи СягIидличила саби нуни буруси. Илди кIелра, Аллагьли бунагь-хатIа урдуцабну чула, жявлил нушачибад арбякьи, итил дунъяличиб саби. Ишдус дудеш вебкIибхIейчирад 23 дус диркути сари, СягIид веб­кIихIейчирад – 10 дус. Ду­деш ми­цIирли левай, СягIид веб­кIиб­си виалри, дудешла уркIи баргбердес асубири: вахъ цIакьли дигахъусиригу ду­деш­лис сунела виштIалгъуна урши.

Бурули бирар, мицIиртани бебкIибти гьан­буршни гIяхIси саби бикIули: илхIели беб­кIибтасра саби нушачил, мицIиртачил, барх лебтиван билзули бургар. Чуйнара гьа­­лабра дила белкIаназиб гьанбушибти са­би дудешра узира. Иш гьакIлис илди ну­­ни дукелцIидухъесли сипатбирис: бели­ки сабира, аргъили дила масхара, икIаб, чедиб, пишбирхъур.
Ит заманалис 60 дусичив имцIали виубси нушала дудеш колхозлизив хала бу­кIуй узули левалри. Ну унра шилизив учи­тельли узулри. СягIид Москвала инженерно-строительный институтлизив (МИСИ) учIулри. Нушала ургав­си узи Мя­хIям­­мад, ил институт таманаили, МяхIяч­къа­лализив юртани тIашдалтуси орга­ни­за­циялизив прорабли узулри.
Дудешлис колхозли, ЧебяхIси ВатIа дявила ветеран сайлин, Западла Украи­на­лизибси ца санаторийлизи матъал путевка бедилри. Сунела лерилра гIямру гьаргси закла удир деркIибси нушала дудеш хьулухъун бамсриахъес курортличи укьес.
МяхIяммадли ил «Да­гъис­тан» поезд­ли­чив Моск­вализи Ся­гIидличи вархьиб­сири. Ся­гIидли Москва­лизивадли За­падла Украи­нализибси Мор­шин бикIуси шагьар­лизи ар­кусири. Поездличи кабиили илди Харьковлизи баили са­би. Илаб цархIил поездличи кабиэс гIягI­нитири.
Харьковла вокзаллизив СягIидли дудеш «Для участников ВОВ» или сунела чеди белкIунси билетунала кассала ул­кьай­личи гъа­миахъуб ва яргала къяй­лизи катур. Дудешлис гьалаб 3-4 хьунул адам лебри ярга сабаайчи тIашли. Чула гIям­рула дусми хIясибли, илдира дявтала бу­­тIакьянчиби биэс гIягIнитири. СягIид кас­са­бала улкьайтачи къаршиси бацIси ска­мейкаличи кайиб.
Дудеш вахъхIи-декIар кахIе­ли ур­ги яргала къяйлизив тIашли, ва нуни гьан­бур­шуси анцIбукьра кахIебикес асу­би­ри бургар, рахли илав, дягIли сав­хиб­си­ван, хабарагарли ца зурба жагьил адам да­кIу­­хIевхъи виалри. Чизил­ра селра хIеили, яр­гала къяйлизиб тIашти хьу­нул адамтира ну­шала дудешра муч­ла­хIебарили, ил вархь­ли улкьайличи гъа­миуб. Серил бу­рули, гIяхIцадхIи калун. ГIям­­ру деркIибси кас­сирша (илра дявила бу­тIа­кьянчи рурги) иличил ахъли гъайри­кIес­рииб. Багьеслири илини улкьайла гьала­в­сила мурад хIе­би­рули риъни…
Сунес гьалаб тIашти хьунул адамтала ра­зиагардешла гъайла аргъили, хIеризур ду­бурлан билетунала кассала улкьай бу­цибси жагьилличи. Сунечи къакъбарили тIаш­си иличидяхI ца-чумал ганз кацIиб. ГIяй­сала хьар някълизи буцили, гIяйсала хъар яргала къяй булъусила хъяблизи бар­ха­хъили сунечи зузбарили, ахъли ви­кIар: «Чинав дявтазив ка­лунри, хIу…!? Моск­вала удив­рив?! Ста­линг­радла удив­рив?! Белики Ржевлиув урги?!»
Урузиубси жагьси адам, гIяш­буцили бекIра сайра, къа­лабали вокзаллизивад дурав­хъун…
Вях! — или лебталалра дукел­цIила тIама дурахIе­ди­кесу. «Молодец дубурлан!» — би­кIу­тира ахъиб. СягIидли бурни хIясибли, ну­­шала ду­деш уруз­виуб ва шайчивяхI гьай­­­виуб.
ИлхIели кассала улкьайларад тIама адердиб: «Эй, дубурлан! ХIу, хIу, мазала кьапIала вегI! Гьари, иша гъамии». Дудеш ул­кьайла гьала саваибхIели, «ХIечил цар­хIил чи лева?» — рикIар кассирша, иличи ванали хIерризурли. «Ца пяцанра лев», — викIар дудеш. «Гьари, чеваахъа, чи­на­вал ил пяцан», – рикIар улкьайлабад бекI ду­ра­батес къайгъназирси кассирша. Ду­деш­­­ли СягIид кайибси скамейкаличи тIул бяхI­­ч­иаиб.
ЧIакани дуклумиван ска­мейкала къакъличи гIяй­да­рили някъбира сайра, ба­ра пиширхъули, лебилра ска­мейка буцили, кайилри жагьил Геркулес. (Ца жумягI гьа­лав азадли мушулбашнила шай­чирти Москвала чем­пи­онатла аб­заначив 97 килограммла битIакI­лизив ил призер ве­таур­сири).
— Чинава ишав пяцан? ХIя-хIя-хIя! Пяцан! Пяцан! – дукарряхIиб кассирша. КIидехIэсти лебталалра дукелцIила тIамрани вокзалла зал баргаэс асубири.
Илди дукелцIи лебтасалра нушала дудеш гIяхIвизнила лишан сабри.