Катарлизиб бехIбихьибси футболла шайчибси дунъяла чемпионат тарихлизиб бегIлара дурхъаси саби. Амма ил гьанбиркуси жагати стадионтачил ва къугъаси бехIбихьудличил ахIенну, ЛГБТ-лис къаршидеш дирниличил, бузес бакIибти дурала пачалихъла адамтачил ва стадионничир держ дужахъес къадагъабарниличил саби.
Илди лерилра хIисаблизи кахIесаллира, гьаннара Катарлизиб чемпионат дураберкIнилис чедибдеш сархнила хIекьлизиб рушбат сасибсил ахтарди дурабуркIули саби.
Ил шайчир жалти алкIутив?
Ноябрьла 20-личиб Катарлизиб футболла шайчибси дунъяла чемпионат бехIбихьиб, ил декабрьла 18-личи бикайчи бухъянбилтIан. Ил Ближний Востоклизиб дурабуркIуси спортла мягIничебси ва машгьурси анцIбукь тарихлизибра бегI гьалаб дурабуркIуси саби, илхIелира — бусурмантала улкализиб. Ил чемпионат декIарбулхъуси саби сунела багьаличил: ил дураберкIес Катарли 300 миллиард доллар харждариб. Мисаллис: 2018 ибил дуслизиб Россиялизиб дураберкIибси дунъяла футболла чемпионатлис 11,6 миллиард доллар сарри харждарибти. Дурхъасилизи халбирусири 2014 ибил дуслизиб Бразилиялизиб дураберкIибси чемпионат – илис 15 миллиард доллар харждарибтири.
2010-ибил дуслизиб Катар чеббикIибсири чемпионат дураберкIес. Амма биштIаси ва давлачебси Ближний Востокла улкали США-личибад чедибдеш сархибсил ишбархIира хIялумцIла дурабуркIули лебал. Йозеф Блаттерли, 2010-ибил дуслизив FIFA-ла президент, бурибсири: «Катар чеббикIни хатIа сабри, сенкIун ил илгъуна халаси анцIбукьлис дебали биштIаси улка саби».
Лебтасалра FIFA-ли Катарлизиб футболла чемпионат дураберкIес дигни, Ближний Востоклизи футбол кабухни сабри, гьалаб илар ил журала ва кьадрилати абзани дурадеркIибти ахIенри. Амма леб цархIил пикрира: Й.Блаттерла гъай хIясибли, Катарла дугьабиз кьабулбарахъес Францияла (ит манзиллизив) президент Николя Саркозини тиладибарибсири, ва байхъала дус дикили гIергъи, Катарли Французуназирад 14,6 миллиард долларлис дявила истребительти асибтири.
Марлира, Катар дунъяла футболла шайчибси чемпионат дураберкIес балбикили ахIен. Ил дебали биштIаси улка саби, Москвала областьла ванзаличиб авнали биштIаси.
Балбиркули ахIен Катар дебали буцIарси аргълизибадра. Ил багьандан сабри 92 ибил дусла чемпионатунала тарихлизиб хIеблизибад ил ноябрь-декабрь бузрази арбухибси. Амма, янила гьавара футболлис Катарлизиб буцIарси саби, ил багьандан гьаргти гехIел стадионнизирад цацадехIтазир кондиционерти кадихьиб.
БекIлидиубти къалмакъар
Катар чемпионат дураберкIес балхIебикибси мер биънила дурарад, гьатIира цархIил журала гъузгъалдидешра алкIули сари. Улкала хIукумат хIябал шайчибад балтIули саби.
Цаибси ЛГБТ-личил бархбасунси саби. Ил журала авара Катарлизир низам-кьяйдали къадагъадирути сари. Ил шайчиб буцибти кабушесра асубирар. Сен-биалра, Катарла хужаимтани чемпионатличи лябкьути сегъунти-дигара пикрумачилти адамтачи разилира или багьахъурсири, чIянкIли чула авара цархIилтала гьалар чехIедиахъалли. Ил гIярза ЛГБТ-ла «хъярхътани» кьабулхIебариб ва Катарлизиб дурабуркIуси чемпионат мучлахIебарахъес жибикIули саби, ил шайчибси FIFA-ла пикри-хIерличи зигарбикIули саби.
БекIлибиубси жал гьачамлис кьукьнала капитантани някъбачи дилгьути зурхIябла рангла лишантачила сари. Илди 2020-ибил дусличирад Европала цацадехIти командабала (Нидерланды, Бельгия, Англия, Уэльс, Германия, Дания) капитантани ЛГБТ гIеббурцули, хIязаначи зурхIябла рангла лишантачил дурабулхъниличил балбуц бехIбихьибсири. Катарлизиб дурабуркIуси чемпионатличир Англияла ва Уэльсла командабас санкцияби дирехIе или илди лишанти FIFA-ли къадагъадариб. Иличил «гьалабти» кьабулхIебикиб.
КIиибил, Катарли цархIилти улкназибад бакIибти ва чемпионатлис хасдарибти секIал делшунти ялчни язихъбарили саби или кьабулагардеш багьахъур. Илди адамлис гьандуцес къиянти аги-кьяйдализиб — дебали буцIарси аргълизиб — чеимцIати хIянчи дирули, биштIаси алапалис, сегъунтилра ихтиюрти агарли, цацахIели улхра улхули, бузутири.
Илала дурабад, чемпионат бехIбихьес кIел бархIи гьалаб улкала хIукуматли чемпионатличир держ къадагъадарес пикрибариб, иличибли ца спонсорличил барибси вягIда буи. ХIякьикьатлизир держ дирцути сари чIянкIли дурхъати отельтазирти ресторантазир ва туристунани бамсриихъути мераначир. Амма чемпионатличир Budweiser дикIути пиво хIяз диганти лебти цацадехIти мераначир дирцути сари или вягIда барибсири. 2022 ибил дусла футболла чемпионатличир пиво дирцес багьандан AB InBev NV-ли 75 миллион доллар дедибтири. Гьанна чедибдеш сархибси командалис дедили дирар лерилра пиво. Иличила компанияли багьахъур.
Илала дурарад, дунъяла чемпионатличир ца-чумал диштIати анцIбукь кадикиб, чучилара футболла абзличиб имцIали гъайбикIути. Мисаллис, итни бархIи Иранна команда, Англияличил дурабуркIуси гьунибаънилис гьалаб, чула улкала гимн белчIес кьабулхIебикиб, иличибли чула улкализиб, разиагардеш балахъули, дурабухъунти адамти гIеббурцули. Ираннизир кIел базцадхIи адамти кьакьурбази дурабулхъули саби, полицияла участоклизир жагьси хьунул адам карушили гIергъи. Иранна командала хIяз диганти (болельщикуни) биалли, «Хьунул адамти, гIямру, азаддеш» ибти белкIаначилти палтарличил бакIилри.
Дунъяличиб иличила
се бикIули?
Дахъал далагардешуни лерни багьандан, Норвегияла миллатла командала хIязта биркьантани ва Данияла команда гIеббурцантани Катарлизиб дурабуркIуси чемпионат мучлаагарбарахъес жи хIядурбарибсири, амма илди улкнала спортла хIекьлизибти хужаимтани ил пикри гIебхIебуциб. Данияла командалис палтар дурайуси Hummel компанияли, чумал бархIи калунхIели, илдала дизайн барсбариб, ил чемпионатличил чула брендла бархбас хIебиахъес багьандан. Данияла футболистуни цIудара палтарличил бирар, чемпионатличи хIядурдеш бирули алхунти ялчнас икрамбирули.
Парижла ва Францияла цацадехIти шагьуртала хIукуматли (Франция гьаннала футболла шайчиб дунъяла чемпион саби) кьакьурбазир фан-зонаби адхIекIахъес ва халати телевизорти хIедаршахъес пикрибарили саби.
Германияла футболла командабала хIязтабиркьантани ва илди гIеббурцути адамтани Катарлизибси чемпионат мучлаагарбарахъес тIалаббариб.
Катарла эмир Тамим бин Хамад Аль Танини чучи дурути гIяйибти кьабулхIедариб, ва Катар «гьалар чемпионатуни дурадуркIути улкназиб хIебиубсигъуна, чучи къаршили дурабуркIуси, хIяракатличила» багьахъур. Катарлис чула улкала кьимат ахъбуцес дигусири, Дубайличил цугли, туристунала ва вачар-чакарла центрли бетарар или гьанбиркусири. Амма гьачамлис ил шайчиб барсдеш чебиули ахIен.