Бузерила маргьличир

Ядала галгаличир бур­буницад пикруми лер ишбархIи не­ша­на­ла. Пик­ру­ми ишхIелла бар­хиб­си аги­ли­чи­ла, дурхIнала челябкь­ла­ли­чила, мил­латла ва нешла мезла кьис­мат­ли­чила.
Иш белкIлизиб бурес ди­гул­­ра дарган мезла ва ли­те­ратура­ла дурсри кадирхьули, бу­ся­­гIят­ра рузес даимриубси му­гIял­­лим­­ли­чила.

ГIякьлу-дагьрила гIиниз
Мажидова Аминат Мика­гIи­ловна акIубси сари Лаваша­ла районна МикIхIила ши­ли­зир мегьла устала хъалибарглизир. РиштIахIейчирад илис даргала литература дигахъи. Поэзияличи илала диги акIубти сари сунела шанти, девла машгьурти устнала произведениеби дучIухIели. Газим-Бег БяхIяндов, Умурайбат ХIясанова бегIлара дигути поэтуни саби. Поэт ва гIялим МяхIяммадшапигI ГIисаевли илизир мезлашалти багьудлуми хIисабдариб ва ДГУ-ла филологияла факультетлизи карерхахъес маслигIятбариб.
Илини бурибси литератураличи дигичерси Аминатлис гIяхIбизур, ва ил факультетлизи сегъуналра къиян­деш агарли карерхур. Универ­ситетлизир ручIухIелира Аминат Мя­­хIяммадшапигI ГIялиха­но­вичли ур­кIичеррирусири.
ХIулбани чебаибси някъба бируси дудеш МужагIидли мегьлизирад жагати някьишличилти печани, шиндирти ва печьлис кьяпIиби дирутири. Сунечи дугьаизурсила мурад бетерхахъес дигахъи. Илини адамтас гIяхIдеш бирнилизиб чебии гIямрула мягIнара. ДурхIни духутили, адабчебтили ва ламус-хIяяла бегIтили халабаахъес нешра къайгъилизир рири.
Илгъуна дудешла хъалибарглизир халараибси Аминат пахрубареси мугIяллим ва пергер девла уста сари.
Лавашала районна Кьакьамахьила школализиб гIяхIцад хIянчи барибси Аминат МужагIидовна гьанна 30 дусра-сера сунела шила дурхI­нала, даргала литературала мезличи диги адилкьули, рузули сари. Лицейличи шурбатурси школали микIхIен гIяхIгъабза ХIямид Мустапаевич ХIямидовла у бихули саби.
Дарган мезличи, давлачебси даргала литератураличи ва бегIлара биштIатачибад бехIбихьили, чедирти классунала дурхIначи бикайчи ур­кIи кабихьили рузути дусмазир Аминат пачалихъла шайзирадти шабагъатуначи лайикьрикиб.
Илини бучIахъути дурхI­нани гьар дус районнизир ва республикализир дурадуркIути конкурсуначир ва олимпиадабачир гьаларти мерани дурцу.
— Нешла мезла мугIяллим сунела хIянчи дигахъуси, дурхI­начи дигичевси, бузериличи иштяхI лебси ва вегIли бу­чIа­хъути дурхIнала мезличи диги адикьес кьасличилси виэс гIягIниси сай.
— Дарган мез гьаладяхI ардукес багьандан жура-журала далдуцуни: классла сягIятуни, хIязла жураби, КВН-абз ду­ра­дуркIес чебиркур. Хала бегI­тала гIядатунира хъумартес асухIебирар, — рикIар Аминат.
Аминат МужагIидовнала бу­­зе­­рила сархибдешуни: че­бяхIси ка­тегорияла мугIял­лим, Бузерила ве­теран сари. 2008-ибил дусличирад РФ-ла цахIнабси багьудила хIурматла хIянчизар, «бегIлара гIяхIси классла руководитель»-ла ули­чи лайикьрикиб — 3-ибил мер буцили, 2019 ибил дуслизир нешла мезла бегIлара гIяхIси мугIяллим — 3-ибил мер, 2020-ибил дуслизир. Нешла мезла (дарган мезла) бегIлара гIяхIси кабинет 1-ибил мер, 2025 ибил дус. БусягIят рузули сари 11 ибил класслизир. 5-ибил классличибад 11 ибил классличи би­кайчи 3 класс дураиб.
МяхIячкъалализир дура­дер­­кIибти хIябалра тотальный дик­тант­лизир бутIа­кьян­деш дариб. Аминат МужагIи­довнани ру­чIахъуси Зоя ГIяб­дул­ке­ри­мо­вани тотальный диктантличиб бел­чIунси Рабадан Нуровла «ХIябал дус» бикIуси назму чихъ­си кьиматличи лайикьбикиб.
Дахъал дусмазир дурсрала планти лукIули, бучIантала тетрадуни ахтардидирули, нушала Аминатла хъутри делкун, тяп дуразли хъубзарлаван. Илини вачар-чакарла дунъялизи гьуни хIебуциб. ЧеббикIибси санигIятлис марли калун. Калун сунела далгунти адамдешличил, къугъати бухъя-зегъа­личил, хала бегIтачирад даибти ламус-хатирла ва адаб-хIяяла къалиплизи картIибти къиликъуначил.
ИшбархIи улкала дазуличиб дергъ бемжурхIели, бургъантас зарал хIебиахъес хасдарибти сетани далкьарахъути МикIхIила хьунул адамтачил рарх рузесра Аминатли замана бургули сари. Нушала бучIанти тяништири Калиматличил ва Ахчакъизличил. МикI­хIи­ла культурала Юрт баягъи сетани душуси фабрикаличи шур­бухъи саби.
Аминатличил барх бузути зяхI­матчибас сари ишди дугьби:
Дерхъаба, дубурланти,
Адамдешли дицIибти,
РяхIму-уркIецIи лерти,
Гумайлизир разити,
Авадай хIердиарти,
Нешла хIурматбиранти,
Тухумличил далгунти,
Иман уркIилизибти.
Бузерила маргьличир нешла мезлис къуллукъличир рузес даимриубси Аминатла укIила тIамаван гьанарули сари ишди дугьби:
…Бузерила маргьличир
ХIерамсес къайгъибирис,
БиштIа уршби-рурсбачил
ГIурра рузес кьасбирис.
Ишди назмула тугъала автор сегъуна-дигара гапличи лайикьли сари. Илис бегIлара гIяхIси савгъат саби сунени бучIахъутала чихъти багьудлуми ва илдала диги.
«ИшхIелла манзил нешла мезла учительлис имцIаливан къияндешуни алкIахъули сари дурсрала сягIятуни камдарнили, бучIантала бегIтала шайзибад къайгъи хIярхI­биънили. Нешла мез жагали далути яра гъайбикIути цацабехIти илданира авараагардеш дакIу­дирули сари. Дебали децIигули бирар шилизиб хIербирути дурхI­­ни кьакьализиб урус мез­ли гъайбикIухIели. Нушала пергер поэтунала, прозаикунала мез деткайхънила урехи чебиухIели, пачалихъли нуша гIердурцниличи рирхес дигахъира», — бурули сари Аминатли сунечилси ихтилатлизиб.
— Наб дигахъаси шилизибти адамти лебилра чула нешла мезли гъайбикIули. БиштIатира гIеббурцули, халатала хIур­мат­ра имцIабиахъубли, — рикIар ил.
Аминат МужагIидовнас бегIлара дигахъуси гIебшнила манзил саби. Ил манзил давлачебси саби. Мургьила рангли ванза варакьбарибси, хъумала хIянчи тамандиубли, янилис напакьа кабирхьуси. Дусла манзилтазибад гIебшнила манзил набра дебали дигахъис. ИлхIели сарри нуша тянишдиубтира.

Цаибси гьунибаъни
Сентябрьла ургайчиб Лавашала районна МикIхIила шилизиб дар­ган девла пергер уста, поэт ва баркьудила адам, сахаватси Хадижат ГIяхIмадовнас багъишлабарибси балбуц бетурхулри. Культурала Юртла ди­ректор Ахчакъизли муртал­раван гIяхIси программа хIя­дурбарилри. Балбуцличир бутIакьяндеш дарес бакIибти «Даргала анкъи» бикIуси кьукьяла вакилтира лебри. Илаб нуни микIхIентас хасбарибси назму белчIунра.
Байрам ахирличи бикиб­хIели, наб баркалла балахъули, разиси хьунул адам гъамриуб. «Наб Аминат бикIар. Дарган мезла ва литературала учительница сарра. Лерли диалли, дарган мезли дурадухъунти жузи дигахъира», — иб илини. «ШигIрула дунъя» жузли­чи разириуб. Нуни илизир ит­мадан поэзияличи диги хIя­сиб­да­рира. Илала ванаси хIер, шаласи пишбяхъ ва малхIямдеш уркIилизи атIун. ИтхIейчирад нуша цалис ца гъамтили детаурра. Ца факультетлизир ца­бехI преподавательтани ду­чIа­­хъули калунти нушала ихтилатуни имцIаливан рухIла культураличила дирар.
Аминатлис дебали дигахъути поэтуни саби Газим-Бег БяхIяндов, Амир Гъази, Да­гъиста халкьла поэтуни Сулайбан Рабаданов, МяхIяммад ХIямидов, Рашид Рашидов. Илдала поэзия ва Дагъис­та халкьла цаибси писатель ГIяхI­мад­хан Абу-Бакарла, Ильяс ХIясановла, ХIябиб ГIя­лиевла проза сунени бу­чIа­хъутас мас­лигIятдиру. Са­гали дураду­хъунти жузи тIа­лаб­да­рес къай­гъи­биру. Дарган мезли дурадулхъути газетаби, журналти къул­басдиру.
— Дахъал дусмазиб къулбасбирули, бучIуси журналла редактор ПатIимат ВяхIи­до­вачил къарширикес рахъхIи хьулрикIусири. Дила хьул-кьас детерхни игъбарлизи халбирулра, ихтилат даимбирули, — буриб Аминатли.
— Дигахъис духути, адамдешли бицIибти, гьар шайчибад ишхIелла жагьилтас гIибратли биэсти хьунул адамтачил ихтилатрикIес. Нуни пахрубирулра нушала шилизибадти девла устначи, гIялимтачи. Умурайбат ХIясанова, Аминат ГIялиханова гьанна нуша-ургаб агара, амма илдани чула уми МикIхIила тарихлизир датур.
Тилбайла дубура, Забгури чедаэс, БирхIела къадакад Аминатличил, гIяхIгъабза ургъан Жамалла неш Калиматличил къунзрухъес, МикIхIила тарихла бяхIяни гьандушес биркниличи нура рирхулра.
Аминат МужагIидовна иш­бар­хIи дарган яхIла айгъирли гьаларяхI рикули сари. Илис чебуркъуб кьисматла кьяркьти имтихIян дуцес. Ил 2 узизирад ва бегIлара жагьти гIям­рулизивси уршили­зирад мяхI­рум­риуб. Сунела ур­кIиличибси хIе­бицIуси децI­ли илизи кьалам ка­сахъиб. Че­бяхIси ВатIа дергъла дус­­­ма­ла ва гьаннала анцI­бу­кьу­на­чи­ла сари илала назмуртира. Аминат Мужаидовнала шигI­рула хаз­нала ца бутIа га­зе­та бу­чIан­тас гьалабирхьул­ра.
АхIерси Аминат Мужа­гIи­довна! УркIила дигиличил хIед иш назму багъишлабирулра:
Дарган мезла къуллукъчи,
МугIяллимтас байрахъчи,
Ишди дугьбала белкIчи
Пахрули риркьус хIечи.

МягIна мурхьти назмурти
АлкIули уркIилизир,
Гьайбатли зайдикIути
Калахъес назмуртазир.

Калаби гъирачерли,
Багьадурти шантачил,
Риаби талихIчерли,
УркIилис дигутачил.

БехI кьалам бугабикIаб,
Пагьмула гъарш мурхь­би­кIаб,
Арадеш имцIабикIаб,
Гьалмагъдеш чIумадикIаб.

Хадижат ГIямарова