… Жяв-жявли тамандиаб

Дубурлантала уркIбас
Дебш луга ахъ шурмани,
КертIу чархлизи кьуват
Къукъула, лямцIла цIали.

ГIяхIгъабзала хIял — къияндикибхIели бала бикIули бирар дубурланти. ЧебяхIси ВатIа дергъ бехIбихьибхIели, ду­бур­ла­ шимазибадти багьа­дурти са­­би гIяхIъулали илала хъар­хIе­­рагардеш да­та­хъес му­за­бухъунтири. Де­ба­­ли бахъал дурхъаси хъя­лис мар­ли кали, чула ахIерти жан кьур­бан­да­ри­ли, даим­лис дявила май­дай­чиб ка­лун. ВатIайс къиян­­ди­киб­хIе­­ли, ишхIелла ман­­зил­ли­­­зибра Дубуртар Ул­кала ла­чин­танира, чула хала дуде­шу­на­ниван, ярагъ някълизи ка­сиб. Хъарбаркь таманбарес ба­гьан­дан цIала дайлара тIяхI­бухъес хIядурти илди­гъунти ба­­гьадуртазивад ца сайри —Да­­хадаевла районна Кьяр­ба­чIи­­­махьилизивадси МяхIям­мад ГIябдуллаевра. Илини Ук­раи­­­нализир кадиркути дявила анцI­­­букьуназир бутIакьяндеш ди­­рулри. Залумси ва уре­хи­агарси дубурлан уршили ко­ман­диртала хъарбаркьуни ит­маданал тамандирутири. Амма дергъла майдайчир ба­лагьла анцI­­­букьуни гьарил ми­нут­ли­зир­ кадиркули дирар. Ил­гъуна ках­си балагьли ду­бур­лан чIа­ка­­ла гIямрура ха­ба­ра­гар­ли къя­баиб…
Ишди бурхIназиб, МяхIям­мад ГIябдуллаевла бегIтази, чула уршили чедаахъибти игит­деш багьандан, Гъабзадеш­ла орден бедиб.
Балбуц бетерхур Даха­даев­­лара Хайдакьлара район­тала дявила комиссарти ГI.Ся­­гIи­довла ва М.Пашаевла, районна бекIла замес­титель А.ГIяб­­­дуллаевала, Кьяр­ба­чIи­махьилара Кубачи­лара ши­ма­ла бургала бу­тIакьян­деш­личил.
МяхIяммад ГIябдуллаев Кьяр­­ба­чIимахьилизивадси сай. Ил хIерирусири Кубачив. Кубачила урга даражала шко­­лализиб белчIуди хъараахъурли гIергъи, ил Тюменьна чебяхIси даражала дявила-инженерное командное училищелизи керхур. Илкьяйдали ил багьадурли ВатIайс къуллукъбирнила санигIят чеббикIибсири ва Украинализиб дурабуркIуси хасси балбуцлизир бутIакьяндеш дарес арякьунсири. Илав миллатчибачи къаршити, хасти далдуцуназив игитсун алхунсири.
А.ГIябдуллаевани, игитла нешли ва гIямрула гьалмагъли нургъби тIашаэс хIебирулри. Гьамадси ахIенгу жагьилти гIям­руличир илцадра гIязизти жан къябаъни марбарес.
«ГIе, урши чарварес гьанна чилилра вируси ахIен. Ил лебгIеб декIси бетахъри саби. Ил агара ибси пикри бекIлизи бакIахъесра кахли саби. ХIушаб илгъуна декIси бетахъриличил бархбасахъи, децI балахъулра. Нушала уркIбазив ил даимлис жагьсили, жагасили, халатала хIурматбирусили, гьар шайчивад чеветаибсили,… кавлан. Сунечил барх калунти бургъантанира ил гъабзадешчевси ва залумси игит сайливан хъумхIертниличи рирхулра», — буриб Алена ГIяб­дул­­лаевани.
КьярбачIимахьилара Кубачилара шимала бургани буриливан, гIяхIгъабза уршила у даимлис хъумхIертахъес багьандан сай хIяриихьибси Кьяр­бачIимахьила шила бекIлибиубсигъуна кьакьалис МяхIяммад ГIябдуллаевла у бедлугуси саби. МяхIяммад учIули калунси Кубачила ур­га даражала школализиб ми­ни-музей ва стенд ибхьути сари. Районна школабазир бел­чIу­ди­ла дус бехI­би­хьиб­хIели, ил уршила игитдешличила ва гъабзадешличила баянти гьаладихьили, класс­ла сягIятуни дурадуркIути са­ри. Илкьяйдали ВатIан багьандан жан кьурбандарибси Мя­хIям­мад ГIябдуллаевла гьу­нартала ва игитдешла мисалтачиб чеал­кIуси наслула Ва­тIайчи ди­ги адикьес имканти алкIули сари.
Ишгъуна макьала лукIу­хIе­ли, декIти пикрумани чябхъинти дирули, рузес къиянбулхъули саби. Жагьилтала къугъати гIямру къябиути анцIбукьуни жяв-жявли тамандиаб или балга баресцун саби кавлуси. БелкI ишди тугъачил таманаэс дигулра:
АлкIалли акIаб урши
МяхIяммадгъуна гъабза,
ВатIайс къияндикалли,
Къалаван тIашкайзесил.

Нешли виркьалли урши
Варкьаб ил сирхIянгъуна,
Игитсун балтахъуси
Минала дурхъал ванза.

Идбагла у бихуси
Игит урши МяхIяммад,
ХъумхIертури даимлис
ЧеалкIути наслуба.