ДурхIнала арадеш – нушала някъбазиб

Гьарил улкалис пагьмучебти, гьалабяхI башути, жигарчебти ва арати адамти хIяжатти саби. Гьаннала замана жамигIятла гьалар декIар-декIарти масъулти тIашли сари. Илдазибад цали бетарули саби халкьла арадеш мяхIкамбарни, арати гIямру дуркIниличи жибарни. Нуша диштIахIелил чархла биркIантала ва хIял-тIабигIятла арадешлис хьулчи кабирхьуси саби. Дила пикрили, араси дурхIя айкьни — гьарил хъалибаргла бегIлара мягIничебси баркьуди саби, сенахIенну дурхIни— нушала челябкьла сабхIели. Илдала уркIила гьавлизибад дигахъуси саби рухIличи далдикибти гIямру дуркIни, гIякьлу-дагьрилашал гьалабяхI башни, чучи игьдибар бирхьни.

Нушани дусличи-дус дурхIнала арадеш нукьсан­бирк­ни, илди декIар-декIарти излумачил зягIип­биркни чебиулра. Бахъалгъунти дурхIни гьигьла бир­­кIантала излумази биркули саби. Илдигъунти излумачил зягIипти дурхIнас хургьрала изайзи биркнила урехи алкIули саби. Илди тухтурла хIерудилиуб биэс хIяжатбиркур. Аргъес хIейгули хьалли, излумала бегIлара бекIлибиубси сабабли детарулра нуша адам­ти. Нуша-алавси тIабигIятла даража усалбикни­ли, кьаркьала мяхIкамбирути имканти камдиубли са­ри.
Гьигьла биркIантала излумала чебкад республикала дурхIнала пульмонологический центрлизир рузуси тухтур, ДР-ла арадеш мяхIкамбирнила отличник, пульмонолог Издаг Устархановачил ихтилатбарира.
— Издаг НигIматуллаевна, пульмонологли сегъунти излуми сагъдирутил бурили дигахъира.
— Пульмонолог гьигьла биркIантала излуми сагъдируси специалист сай: хургьри ва сурсла кьялуби демднила, гьигь бурцнила. Хургьри демднила изайчила гъайикIалли, имцIатигъунти анцIбукьуназиб ил дурхIнала тухтурли (педиатр) сагъбируси саби. Эгер ил изай декIти асурти диахъубли биалли, зягIипикибси дурхIя пульмонологличи урхьуси сай.
— Изала белгибарес ва бархьси лечение белкIес багьандан, дурхIнала пульмонологиялизир сегъунти ахтардлуми дурадуркIули?
— Гьаннала заманаличи далдикибти хасти гIягI­ни­ахълуми дакIудулхъули хьалли, гьалаб кьяйдали рентгенна нураначил михъирла лигубала сурат кайсни пульмонологиялизиб бусягIятла манзилра цаибил мерличиб саби. Эгер ил суратличиблицун изала бел­гибарес къиянбулхъули биалли, компьютерная то­мография (КТ, МСКТ) барахъес бурхьути саби, ил ва­яхIли хургьрала гьарил миллиметр гIячихъли чебиахъни багьандан.
Мурхьси ахIенси гьигьла бузери ахтардибарес багьандан, спирометрия дурабуркIуси саби. Сурсла кьялуби ахтардидирнила хIекьлизиб чараагарси тяхIяр саби ил. Илкьяйдали, медицинала цархIилти кьялубазибван, пульмонологиялизибра хIила цахIнабси анализ бируси саби.
— ДурхIни гьигьла биркIантала излумачил зумали зягIипбиркули бираргу. Баянти хIясибли, илди излумани цаибил мер бурцули саби. Ил анцIбукь селичил бархбасунси?
— Илди излуми имцIаливан гриппла вирусунани, ОРВИ-ла микробунани алкIахъули сари. Гьайгьайрагу, илдани гьигьла биркIантас заралбирули саби. Буралли, илдигъунти излуми алкIни экологияличилра бархбасунси саби. Амма, цархIилти сабабтира лер: наслубачирад-наслубачи дашути излуми, бекIахъудила шуртIри, дурхIнала иза чехIейсудешла даража. ДурхIни зягIипхIебиркахъес багьандан, бегIтас илдала иза чехIейсудеш чIумабиахъниличи пикри бяхIчииэс чебиркур.
— Сегъунти лишанти диалли, дурхIнала пульмонологличи дугьаилзуси?
— ХIушала дурхIни 2-3 жумягI бухъянбитIунси хъехIли, шятIла тIамаличилси гьигь бурцнила изай инжитбирули биалли, чараагарли пульмоногличи дугьадизес хIяжатбиркур.
— БусягIятла излумала тяхIяр-кьяйдаличил бархбасунси суалра хьарбиис. Сурсла кьялуби демднила ва гьигь бурцнила изайзи бикибти дурхIнас коронавирусличи къаршиси вакцина барахъес асубирусив?
— ГIе, гьигь бурцнила изайзи бикибти дурхIнас вакцина барахъес асубируси саби.
Баркалла, Издаг НигIматуллаевна, ихтилатбарес замана баргнилис. ХIела гьамадли ахIенси бузерилизир сархибдешуницун диаб, дурхIни сагъбирахъес Аллагьли арадешра имцIабараб.
Хургьри кьаркьала кислородличил гIеббурцути ва заралласи газ дурайути гьигьла биркIанти сари. Кислородли сарра нуша кьуватчердирутира, ил багьандан хургьрала арадешличи чекадилзеная.