ГIибрат касесли узуси

МяхIячкъалализи­вад­си жагьси цул­бала тухтур Зай­ну­дин ГIусмановли тухтур­личи букьес имканагарти 300 адамлис кумек гIеб­ба­ахъи­ли сай. Студентли ви­ру­хIелил, илини дебали хIя­жат­силис матъал кумек гIеб­би­ахъес пикрибарибсири. Се­на­хIенну, яшавла шуртIри кам­ти яра зягIипси дурхIя сагъ­варес гIяхIцад харжани ди­рути хъалибаргуни чус ку­мек­барахъес тиладиличил тух­турличи дугьабизес уруз­кIу­хIели. ИлхIели барх бучIути Зай­нудинничи дукар­бя­хIиб­тири, препо­дава­тельти биалли, «бар­каллалисцун» узес диг­ни­ли­чи тамашабиубтири.

Замана аркьулри, Зайнудинни белчIуди хъараахъур ва узес вехIихьиб. Илала сай-вегIси кабинет бархли ба­­гьарбиуб. Амма, студентли вирухIелла хьул чиналра хIе­би­киб ва илала хIялумцIес пик­рибариб. Гьарли-марли хIя­жатсилис жумягI бархIи кумек­ба­рес хIядурлира или багьахъур.
Цулбала хIекьлизирти масъул­ти матъал арзес дигути бархIиличи-бархIи бахъ­би­кIулри. Гьайгьайра, матъал гIяхIдешличил пайдалабикIес дигули, гIердарили башути лебнира якьинбиуб. ИлхIели, сегъунти адамтас кумек хIяжатлил жамигIятла хIянчизартази гIеб­бурахъес багьандан, тухтур гIяхIбаркьла фонданази дугьаизур. Амма, бахъалгъунти зягIипти гьалабван башули саби. Кумек хIяжатлил хьарбаили, сегъунтилра кагъурти агарли, Зайнудинни илди кьабулбирули сай. Эгер ил чили-биалра виргIявиргили виалли, тухтурли буриливан, къунба угьусини жавабра бедлуга.
З.ГIусмановли яшавла шуртI­ри камти хъалибаргунас, чулахъунас, «декIарти» дурхI­нас ва илдала бегIтас матъал кумек гIеббиахъули сай.
— Илдала гIяхIцад къияндешуни ва чеблуми лерни балулра, — викIи Зайнудин. — Наб илди гIеббуцес ва разибарес дигулра. Нушани дурхIнас хIязла гIягIниахълуми исухIели, илдани чула дурхIнас хасти кроватуни, коляскаби исули сари. Нушани дурхIнас муридешуни исухIели, илдани дармунти исули сари. Нуша багьлабарес дашухIели, илди дурхIначил больницабази башули саби. ДурхIначила къайгъназиб, бегIтала чузиб биркьесалра замана агара. Илди саби гьарли-марти игитуни.
Зайнудинничи башес я биш­тIати, я халати урухкIули ахIен. Илала дурабад, адамтачил къиянни бархбас кабилзахъути, арадешлизир нукьсандешуни лерти дурхIнази сунечи игьдибар бихьахъесра имканбикIули саби. Илди тухтурличи мурталра разили бирар.
Бахъалгъунти гIяхIси тухтурлис савгъатуни дедес къайгъилизиб бирар. Амма Зайнудин илдигъунтачил даим къалмакъарли виркьуси сай.
Сунечи дугьабилзути зя­гIип­ти децIигуси девличил гьим­хIебукIахъес яра бал­хIе­би­кибси агилизиб хIе­би­а­хъес багьандан, жагьси тухтур че­кайзурли вирар. Ризван или сунечи дугьарилзуси ца хала нешлизи хатIарикниличила бурес урузкIули вахъхIи калунсири ил.
— Гьар замана «гьанна кьалли бурисра» или пикриикIира. Белики ну агарси бархIи ракIили, Ризван варгес къяйцIрикIиши? Ишав биалли, илгъуна ула вегI тухтур агара. БегIлара гIергъиси гьакIлизиб наб Зайнудин бикIуси саби или бурибхIели, чевверхахъес тиладирикIудешли «Кашки ну Ризванни кали кьалли» или гьанбикибсири, — викIи ил.
«Уржибдеш» гIяхIбаркьла фондли балахъуливан, Зайнудинни 300-личибра имцIа­ли адамлис матъал кумек гIеббаахъили сай. Иличибад гIибрат касили, бархкьябанира матъал кумек гIеб­биахъули саби. Жагьси тухтур «ГIяхIбаркьла абз» бикIуси хIяракатлизир бутIакьяндеш дарахъес декIар-декIарти бяхIчи­бизунала тухтуртачи вархли тиладиличил дугьаизур.
— ГIямрула къиянти аги-кьяйдализибти адамти дусла, базла, жумягIла бухIнаб ца бархIи матъал кьабулбирес пикрибарая. Нуша, тухтурти, дахъал лерра, кумек хIяжатти адамти биалли, гьатIира бахъал саби. ГIяхIбаркьла абзлизир бутIакьяндеш дарахъес тиладибирулра, сенахIенну, гIяхIдеш чарбулхъухIели. ГIяхIдеш къел-хIерзи агарли бетихъуси ахIен, хIушачи хIебиалра, ил хIушала бегIтачи, дурхIначи, тухумтачи чарбулхъан, — викIи Зайнудин ГIусманов.