Дагъистайзив гIяхIладли

Лебил дунъяличив машгьурси динна гIялим ва вягI­зачи, дурхъаси МяхIяммад Идбагла (с.гI.в.) насаблизивадси МяхIяммад Сакькьаф Россиялизи вакIиб ва гIяхI­ли дигуси Дагъистайзив жу­мягI­цад­хIи калун.

Илала кьам Идбагла (с.гI.в.) рурси Фатимала ХIу­сей­чибад саби. Илди кьялуби тIинтIдиубти сари Йеменнизир, Иракьлизир, Шамлизир ва дахъал цархIилти мераначир. МяхIяммад ас-Сакькьаф акIубси сай Мадинализив 1972 ибил дуслизив, гIур бегIтачил варх Жиддализи гечиуб. Академическая школа таманаиб. Илала дудеш ва хала дудеш муфтийти сабри ва илини имцIаси манзил буркIусири адабчебти динна гIялимтачил. ВиштIахIейчивад илизи иргъахъулри халаси, лебил дунъяла гьалабси жавабкардешличила ва Идбагли (с.гI.в.) нушачи баахъибси лебтачилра баахъес гIягIнили биъниличила. Ил сабаблира бетаур МяхIяммадли гIялимла гьуни чеббикIнилис. Ил машгьурти гIялимтачив учIули калун ва илдазибад Аллагьла (а.т.) гьунчи жибирес ихтияр сасиб: ХIябиб ГIябдулкьадир ибн ГIяхIмад Сакькьаф, ХIябиб ГIяхIмад ибн Таха аль-Хадад, МяхIяммад Аляви Малики ва цархIилтира.
Илини бархьси Аллагьла (а.т.) гьунчи бусурманти жибирули Кения, Америка, Персидский заливла улкни, Йемен, Ливан, Египет, Иордания чедидяхъиб. Гьарил мерличир илини сунела лекцияби, курсани, дурсри дурадуркIутири.
Дагъистайзиб иличи бахъ­хIи хIертири. КъантI­си манзиллизив илини МяхIячкъалала жумягIла мижитлизиб вягIза белчIун, Хасавюртлизив гIялимтала мажлисличи ваиб, Каспийскла «Фатхуль-Ислам»-лизив бусурмантачил гьуниваиб, ЧIиркIейлизи ва Дербентлизи ваиб, ДГИ-ла студентуначил къаршиикиб, хIябал азирцад хьунул адамлис лекция белчIун.
Илаб илини ЧевяхIсини акIахъубси Адам Идбагличила ва илизирад акIахъубси ХIявачила буриб. «Гьаннала манзилра имцIатани ХIявачи гIяйиббирули бирар илини барибси бунагьличибли Алжанализибад дугIаъниличи. Амма ил бархьси ахIен, сенахIенну ил акIахъубсири малхIямсили, назиксили Алжанала рухIнар, лигIматунала, эркиндешла ва баракатла мерлар ва илини Адамлара илбислара ургаб бетаурсиличила балуси ахIенри. Адамлира ХIяванира барибси хатIа – илдани кIилилра барибси хатIа сабри. ЧевяхIсини нушази балахъули саби илди кIилилра беркунси цIедеш багьандан кIелра дураъниличила Алжанализибад. Тавбара илди кIилилра цахIнаб барибсири, Аллагьу ТагIялани илра кьабулбарибсири кIилалра барх. Ишабад аргъес чебиркур мурул-хьунул цализибад ца де­кIарли чебиэс асухIебирар. Гьа­рил адамла сунела хасдешуни лерти сари ва илдачи пик­ри бяхIчииэс гIягIниси са­би…».
Ил чина ваалра, ил чеваэс ва иличи лехIяхъес дигутала ахир аги. Илгъуна машгьурдеш сархули сай илини чинав виалра. Илис сабаб, сунени бурни хIясибли, МяхIяммад Идбагличила (с.гI.в.) ва илала гIямруличила адамтази хIядисуни ва баянти дурухIели. Илди имцIали дигахъу жагьилтас. «Дила ученикуначилси ихтилатлизиб нуни кьасбарира Идбагли (с.гI.в.) дазала секьяйда дирутирил чебаахъес, чедетаахъили, гIягIниси тяхIярли ва ил видеоличи касира. Ил лебтасалра гIяхIбизур. Мисаллис, балуй шайчирад палтар челгьни суннат саби, илкьяйдали уркIецIиличил виралли хя-житаличилра балли Аллагьлис (а.т.) ил дигахъу ва Алжана сархес вирар. Илдани аргъиб Идбаг (с.гI.в.) гIядатла дин тIинтIбируси адамцун хIейъни, ил жагаси хIял-тIабигIятла ва чебяхIси даражала адабдешличилси адам виъни. Иличирад дехIдихьибтири нушала 5 минутла роликуни, чузибра къантIли, чебетаахъили гIягIниси тема гьаргбирути. Илди спутник хIясибли лерилра гIярабла улкназир чедиахъутири.
Нушаб лебтасалра чараагарси саби бяркъ ва нуша руркъути насихIятчиби. Иличи бурсидарира нуша Идбагли (с.гI.в.) ва ил гьуни бурцусири адабчебтанира».
МяхIяммад ас-Сакькьаф гьарил сай чеваэс дигусиличил гьуниваэс хIейуб, ил багьандан ишар нушани къантIли иличила баянти гьаладихьира.