ХIямшиман хирург

ХIязлис ахIен вегI­ла кьисмат гьала хили багьес хIей­рар бикIути. Илкьяйда бе­таур гьалабван набчилра.
Каспийск шагьарлизибси томогра­фия­лис дахъал дус­мазир бекI­деш ­ди­руси, би­кIу­ливан, дугьаизурси адам му­­рад хIебарили гIелавяхI ча­р­­хIейруси тухтур Жаруллагь Иб­­рагьимовличил гьу­ниваэс че­буркъуб.

Чархла арзу-хIял хIер­да­ри­ли, илини дяхI-дяхIли хьарбаиб:
—ХIези бархьдеш буришав яра?..
— КьутIкьуси биалра, бархьдешла никализи хIебулхъан балкIдеш. Башахъен бархьдеш! — викIулра ну.
— ХIебиалли, гьаввакIи шагьарла Центральная больницала хирург Рабадан ГIя­ма­ровличи. Илала кумек агарли, арадеш къулайбарес хIейруд…
Сунела гIямал буъ, «грыжа» или ируси изай больницала койкаличив вагьаривиахъубра.
КIиэсил бархIи палатализи тухтур ацIиб. Ахъ-ахъси кьаркьа вегI, шиниша шалбар-хIеваличилси, бекI бялгIунси, дягIути дяхIличибад ургиван алтIуси, саркъибси хIерла вегI.
— ХIед, дила узи, операция хIяжатли саби, — иб илини къантIли.
Илкьяйда тянишиэс кьадарбиуб Каспийск шагьарла Центральная больницала хи­рург, Ахъушала районна ХIям­ши­мала шилизивадси тухтур Рабадан ГIямаровличил. Ил сабабли ветаур ХIямшимала ахIмакь адамти – тарихчи-профессор Расул МяхIяммадов, писатель Ильяс ХIясанов ва набчил рарх университетлизир ручIули калунси Биби – гьанбикахънилисра.
Рабадай, шила школара гIяхIти кьиматуначил хъараахъурли, МяхIячкъалала мединститутла хирургический фа­культетлизи гьуни буциб. 1982-1988-ибти дусмазиб ил та­манаиб, гIур биалли Пенза шагьарла больницализиб прак­тика дураберкIес кьадарбиуб.
Гьалар-гьаларти операцияби. Гьарбизуни ва гьар­хIе­бизуни. Жагьил специалистунала илди дирути сари, сена­хIенну гIямрулизир мур­талра талихIла бурхIни хIедирар. Ка­хIейкибсини айзесра хIебала.
ГехIел дус уркIилис дигуси хIянчира барили, санигIят­ла­шалти лайикьти дебшра касили, Рабадан Дагъистаннизи чарухъун. Каспийск шагьарла Центральная больницализиб хIянчи даимбариб.
— Хирургла хIянчи гьарил адамли барес хIейрар. ХIуни сен ил чеббикIибси? – хьарбиулра.
— Дудеш колхозла букIун вири, — викIи Рабадан ГIялие­вич. — Илини ну сунечил варх ду­кицун викуси ахIенри. Кьассабчила хIянчира багьахъур. Кигьа белгьес, архъес, бяхIяхъ барес бурсиварира. Илгъуна хIянчи бирухIели, дигаллира хIейгаллира пик­ри­хIевхъес гIямал аги: «Адамла даргмахра илдигъунти сарира? Илдазивра мицIи­раг­лайзивван халтIикIес виишара?..»
— Хъумуртули хIергуд цаибси операция?
— Марлира, ил гьамадси ахIенри. Бажардиикирив —гьалавяхI вашен! ХIейкирив – санигIятличи някъ хIяртбара! Пенза шагьарла больницализиб цаибси операция сукъур руд убкасни сабри. Игъбарбиуб – гьарбизур.
БекI тухтурли дила хъуцIар­личи хъат кабихьиб ва иб:
— Мубаракирулри, урши, хIезиб хирургла пагьму леб!
Ил ахъси кьимат сабри, гIур пикриухъунра: «Иш хIянчи дила саби. Ну хирург ветарус!»
— 70-цад адамлис хирургияла кумек гIеббиахъес имкан лебу хIушала больницализиб. Бажардииркулрив?
— Ил хIянчи дилацун ахIен. Набчил барх ламус-хIяячебти пергер юлдашуни бузули леб: Руслан ХIясанов, ХIядис Агаев, Айгум Айгумов, Ризван Ризванов. Илдала дурабад, нушаб икьалабирути тухтур рурсби ва уршби лебти саби.
— ХIу имцIаливан вяхIигути операцияби сегъунти дирара?
— Жура-журала: хургьрала, дулекIла, рудала, кьяшми-някъбала ва, тяп хIелагъуна, «грыжалара». Гъайла къантIа, кьаркьайзибси зугIяла убкасес ва арадеш чарбарес кьаслизирра нуша.
— Гьаннала заманала медицинала сагати имканти хIушачира даили дургар?
— Даили сари. Илди дахъал сари. Масала, лапароскопия бикIуси тяхIяр леб, суненира операциялис гIергъи кьаркьайзир дахъал ва халати дяхъи-хъас, хIянби кахIевлахъуси. Илала дурабадра, хирургла гьарил вяшатIала компьютерла техникаличил гIердуцили сари, мониторлизир чедиули сари…
— 33 дус хирургла хIянчи камси ахIен. ХIуни арадеш чарбарибти азирти адамтала баркаллаби хIечи диули сари. Бурес вируду, нуни гIямрулизир дила къел датурра или?
— Дила пикрили, наб кьадин ил секIал бурес бирар кIелра уршили, ГIялини ва Арсенни, сенахIенну илданира тухтурла санигIят, наб гIелабад кьяшлизи кьяш бирхъули, касили саби ва гьанна гъираличил хIянчилизи ахъили саби. Илкьяйда бетаъниличи нуни пахрубирулра…
Марлира, Рабадан ГIяли­е­вич вархьли викIули сай: вегI­ла санигIят вегIла кьамлизиб калахъни, даимбарни пахруцун ахIенну, игъбарра саби.
Больницала жаняхIлав къар­шиикибси хирургияла от­де­ле­ниела халал Руслан ГIяхI­ма­до­вич­ли ишгъуна пикри буриб:
— Хирург Рабадан ГIя­лие­вич чIу­маси тухтур сай. Илини сегъунтилра аги-хIяйзиб зя­гIип­­силизибад умут хIевду, зя­гIипсира гIямруличи умутчев­ви­ру гъабзала гъайли. Нушачир детурхути им­цIа­ти­гъунти операцияби илала сари. Зя­гIип­­тас дигули саби хи­рургла хIе­рудилиу бикес. ХIе­биал­ли, илди Рабадайчи бирхули са­би…
ЗягIипси адам тухтурличи идбагличиван умутличил хIе­ри­кIули вирар. ЦархIилван сен биэса, эгер адамла гIямру цадехI диалли, илди калахъес дигули виалли.
АлхIят бархIи.
ХIера, хирургияла палатализибти зягIипти улкьайлизибад дура хIербикIули саби.
— Рабадан ГIялиевич хIейэс нушачи лявкьуси?
— Чинава?
— ХIера, ит къапулавад айцIули.
— Сай, гьайгьай, ил умутличил кайцIуси ганзли валахъули вирар.
— Бамсриихъуси бархIира ил хъулив калес виубли ахIен кьалли?
— ХIейрар, сенахIенну илала пикрумазиб сунечи хIерти адамти лебхIели.
— Сунела чарх арабаркь!
— Илдигъунти бузерила адам­тани бургар дунъя хIер­би­ру­сира?
—Саби, саби…
— Ил чеибхIели, дила изуси канира ряхIятбиубсиван саби.
— ХIелацун ахIен, дилара.
— ГIяхIдеш биаб!
— Амин, я Аллагь!