Гьар дус сентябрьла 3-личиб нушала улкализиб, илкьяйдали республикализибра, терроризмалис къаршидеш дирнила БархIи дурабуркIуси саби. Ил вайси балагьла кьурбунти гьанбикахънила сабаб саби рикIаслира, хатIахIериркус.
Лебтасалра гьанбиркули бургар Бесланна школализиб кабикибси кахси хIилла, сунезибра гIяхIцад биштIатала, илдала мугIяллимтала ва бегIтала гIямру къябаибси. Жалладунала ряхIмуагарси баркьудили нушала лебталалра уркIбази гьар дус хIянсавдахъуси дяхъи бетаахъур. Гьайгьайрагу, нуша терроризм бикIуси ил балагьлис къаршидеш дирнилизир мурталра цадирес чебиркур.
ИшбархIи бахъла хъули бекIлил хабарагарли коронавирусла чейхъуси изала абицIули саби, хъулибти зягIипбиркахъули, хъалибаргла паргъатдеш булъахъули саби. 10-15 дус гьалабра Дагъистан Республикализиб жамигIят урехилизиб бихIуси ца «изала» лебри — терроризмла «изала». Ил, гьанна коронавирусван, хабарагарли адамтала хъули абицIулри ва хъалибаргла жагьтигъунти члентала бурги мехIурдирахъулри, хIятта илди гIямрулизибад булан мяхIрумбирахъулри.
Гъармукадешла пикрумани баргибти багьлабиахъес ва илдази хIякьикьатличи хIулби абхьахъес багьандан, гьарли-марти бусурмантас, цIакьла кабизунас, журналистунас, республикала Правительствола хIякимтас ил баркьудиличи дахъал цIакьани дяхIчиаэс чебуркъибсири, цацабехIтас — чула гIямру дедес булан.
Сегъуналра гIяйибагар шайчиб алхунтири республикализибра машгьурбиубти жамигIятла ва политикала хIяракатчиби МяхIяммадсалихI Гусаев, Загьир Арухов, Макьсуд Садикьов, ХIяжи Абашилов, Гьарун Кьурбанов ва цархIилтира, сабира кьаламла кумекличил гъармукабачил бургъули калунти.
Ишдусла июльличир 10 дус дикиб, чузир сегъунтилра адамдеш агарти хIиллакартани хIялалси ва духуси политикала хIяракатчи, халаси хъалибаргла бекI Гьарун Кьурбановла ва илала шофер, хIябал уршила дудеш ИсмягIил ИсмягIиловла гIямру къябаибхIейчирад. Илкьяйда ил мусибатла анцIбукьли урегал дурхIя цIуръабиахъубтири. Иличибра адамлис децIагеси гIур се биэса?
Гьарун Кьурбанов гьануршухIели, ил Россияла ва Дагъистанна гьарли-марси патриот виъниличила бегI гьалаб бурес гIягIнибиркур. Чинав узалра, сегъуна баркьуди балбуцалра, ил, ВатIан ва халкь гьанни, гъирачевли узи ва лебилрара-сера сунела замана ва цIакь хIянчилис харждири. Ил жагьли левалри, амма сунела 49 дусла духIнар дахъал хIянчи дарес бажардиикиб.
Илис нушала республика, ишбархIила тIалабуначи балбикахъили, гьалабяхI башахъес дигулри. Ил багьандан Гь.Кьурбанов дагъистанлантачи урхIла гIядатуни чедилгьутала, республикализир хIи кертIутала цаибил къаршикарри. Баягъи ил мурадлис илини сунела гIямру булан дедиб.
Дагъистанна Дахадаевла районна Кьункьила биштIаси шилизивад дуравхъунси Гьарун Кьурбанов дархьти ва саркъибти гIямрула гIячихъси гIибратли ветаурсири. Багьудичевси ил политикала, гIилмуртала ва журналистикала ахъанайтачи ваибсири: Дагъистанна пачалихъла мединститут таманбариб; философияла гIилмуртала кандидатла ва докторла диссертацияби детерхахъур; «Дагъистан» РГВК акIахъуб; миллатла политикала, багьахънибала ва дуралати бархбасунала министрли узули калун; ДР-ла Президентла багьахънибалашалси политикала ва пресс-службала Управлениелис бекIдеш дариб.
Урусунала ишгъуна бурала леб: «От яблоньки яблочко, а от ели — шишка» (ГIинцла галгаличибад гIинц бирар, ядаличибад — дург).
Гьарун сегъуна ветаур виалра, ил илала бегIтала гьунар саби. Гьарун МяхIяммадовичла бегIти биалли шилизиб халаси хIурмат сархибти адамти саби: дудеш МяхIяммад Кьурбанов философияла гIилмуртала кандидат, ил ахъси даражала жура-журала къуллукъуначив узули калунсири. Гьанна пенсияличив сай. Неш ПатIимат ХIяжиевна дахъал дусмазир школала мугIяллимли рузули калунсири. Илра гьанна пенсияличир сари. МяхIяммадлира ПатIиматлира жагати ва духути урегал дурхIя абикьур: хIябал уршира хIябал рурсира.
Уршбазивад виштIалгъуна Жаруллагьличи узи Гьарунничила гьанбикуни дурахъес дугьаризурра.
«Нуша диштIали лерай булан, ил ца бекIла кьадарцад нушачив ахъли вири: бархьси мягIнализиб бурасра, чехибси мягIнализиб бурасра. Москвализив учIуси ил шагьарланничи нуша Аллагьличиван хIердикIутири. Халаси узичи мешусили ветаэс дигахъаси набра. Гьар се-секIал далуси иличил барх замана буркIесра наб дебали дигахъаси, набцун ахIенри – цархIилтасра.
ДацIти гъай хIейгахъи илис, адамтачи жагали лехIирхъес бали. Баркьудлумазивра дебали адуцалачевси вири. МалхIямси ва уркIи гьаргси виалра, ил цазаманализив хIекьли цIакьсира вири.
ХалакаибхIелира, гьар мурталра пикричевси, хIялани ца шайчир датурли, гIямруличи хIерикIуси, бархьдешцун дигуси вири.
Нушала хъалибарглис «арбитрли» сайси ил, гьанна нуша-ургав агархIели, дебали къиянни саби», — таманбариб буруси илини.
БикIуливан, цIакьси тыл агарли, цалра чедибдеш сархес хIейрар. Илкьяйда бирар хъалибарглизибра: мурул адамла цалра сархибдеш хIебири, эгер хъулир дигуси хьунул агарси риалри. Илгъуна «тылли» ретаур Гьарун МяхIяммадовичлис сунела хIябал дурхIяла неш Разият. Мурул хIянчилавхIели, илини хъалибарглизир алкIути лерилрара-сера масъулти сунени гьунчидурши. СенкIун илини гIяхIил иргъулри, вамсурли хъули чарулхъуси муруйс бамсриахъес гIягIнили биъни. Дигуси хъалибаргличил замана беркIес илала жумягIлизиб гьачамцун бетарулри. Гьанна итди камти бурхIни Разиятлара дурхIналара гьанбикуназирцун тикрардирули сари.
Хъалибаргла ва тухумла пахрули сайси Гьарун МяхIяммадовичла лугIилашал бахъал духути узи-уршира юлдашунира лебри. Илданира юлдаш хъумуртули ахIен.
ГIумаргIусман ХIяжиев: «Ит мусибатла анцIбукь кабикибхIели, нушаб, иличил дарх гьар бархIи дузутас, гьайгьай, дебали кахбизур. Гьар бархIи савли иличил яхши-хуш дарили гIергъи, хIянчиличи гъамдирутири кьалли нуша. Илкьяйда кахбизур арагIеб республикалис булан, сенкIун ил анцIбукь белгиси ца адамличицун бяхIчиси жи ахIенрину, арагIеб политикала кабизличи сабри, республикаличицунра ахIи, лебил улкала политикаличи, хIукуматличи жи сабри». («Дагъистан» РГВК-ли балкьаахъурси «Воспоминание» фильмлизибад касибси пикри).
Ильман ГIялипулатов: «Пергерси ва халахIерхуси ил дагъистанланна лерилра гIяхIти къиликъуназирад нуни имцIали декIардирира адуцалачебдеш ва хIялалдеш. Хала хIякимтала гьалар, сай чеахъес, илдас гIяхIизес багьандан, илала ялавкардеш, ляв-кIучI хIедири. ЖаликIес, бахъал цархIилталайзибад декIарбулхъуси сунела пикри бурес вири».
Мурад ГIяхIмадов: «Сайра учIули, илини цархIилтира бучIахъи. ТIалабкарси ва се-биалра аргъес, суаликIес урузхIекIуси вири. Балбуцибси бетерхахъес ибси гьуцI илала бегIлара бекIлибиубси къиликъ бири. Илизир чедихIяртдеш мурткIал хIедири. СанигIятлизив ахъикIес гъаргъси ил сунела хIянчизартазибадра иличи хIерли вири».
Гьарун Кьурбановла лугIилашал дахъалти белкIаназибадра нушани иргъуливан, илала динничил дархдасунти челукьути масъулти хIедири. Ил, бахъал цархIилтиван, ЧевяхIси Аллагьличи вирхуси вири. Илала хала дудеш Буркьун-Даргазив машгьурси динчи сайри. Амма Гьарунни дин гIялим-философ сайлин кьабулбирусири, илхIелира ишхIелла инсаниятлис чараагарси шартI биъни иргъули. Динна тарихлис хасбарибсири илала гIилмуртала докторла диссертацияра. ХIукуматлара диннара бархбасличила гъайикIалли, ил кIибехIлалра ургала уржибсили биахъес дигуси вири.
БерхIилиуб лебтасалра мер биур, чIянкIли къугъни хIярхIдиахъес, вегIлизирти хIясаддеш гIянддакIес гIягIнибиркур. ЧевяхIсини адамти гIякьлула, рухIла шайчиб декIар-декIартили акIахъубти биъни, иличибли илди цагъунтили биэс хIебиъни аргъес чебиркур.
Ил багьандан цаличи ца сабурчерли хIердирес гIягIнибиркур. ГIягIнибиркур гIяхIдешуна диркьес. Китайла машгьурси философ Конфуцийлира сунела замана буриливан «ГIяхIбаркь кьиматагарли кавлуси ахIен». ГIяхIдешуна диркьеная — Дагъистан чараагарли вавалибирхъур!