Пергер адам вири…

«Ва, сунела вегIебш! Ухъна адамла бекI цацахIели бацI тIакьаличи шурбулхъули биэсгу викIулра», – башули бирар дила бекIлизи илгъуна пикрира. Ил бархьсира саби. Илис мисал саби иш дила макьалара. Биалра, гьари, ца халаси хIурматла адамла гъайра илис мисалли леркисра.

2000-ибил дуслизиврив яра 2001-ибиллизиврив, бурес хIейрус, вакIибсири ну МяхIячкъалализи Юсуп Ша­мовличи, 9-ибил класслизив учIуси уршира нура. Бу­хъутIа изайзи викибси урши, районнизибадси направление хIясибли, МяхIячкъалализибси чейхъути излумала больницализи каркьибсири. Ила зягIиптас гIягI­ниси къуллукъ гIеббиахъес багьандан, ДР-ла арадеш бихIнила Министерствола чейхъути излумала шай­чивси бекIливиубси специалист, профессор Юсуп ГIяхI­мадханович Шамов вашуси уилри. Игъбарлисван, дила уршира нура иличи дукьес бикиб, ва камси заманала ухIнав урши, ара-сагъварили, больницализивад дураиб.
Иш яргалис Юсуп ГIяхIмадхановичли дурибти ва ишбархIи нуни лукIусиличи дебали цугдикибти чумал девличила сари дила гъай. Нуша дибгашанти диъни багьурси илини, иш тяхIярли бурибсири: «Дибгашаб нушала дебали гъамти гIяхIли лебти саби – узби Абакаровхъали: Кьасумбек, ГIяли, Сулайбан. Белики, хIушара илдала жинсла дургуда, хIедалули или гIяйиб мабиркьидая: ухънавиухIели, дахъал секIал хъумуртути сари. Нуни буруси пикрилизи касили, гIягIнибикалли, гIурра набчи вакIи».
Гьандикиб наб ишбархIи, «Замана» газетала 100 дусла юбилейлис хасбарили дураибси номер сабирхъухIели, илди Юсуп Шамовла гъай. Газетала цаибил ва шуибил бяхIлизив чеваира нуни дила шан ва юлдаш, писатель, поэт ва журналист МяхIяммад Рабаданов. «ИшдускIун ил 65 дус вирусири, январьличив, — къизбухъун уркIилизи. — Гьай, гIяйиб-гьай, нушани ил сеналра гьанхIевшира. АкIубси бархIи хъумкартурли урдухъунра»
Амма ил вебкIибси бархIи нуни хъум­хIертисра. 2017 ибил дусла сентябрьла 3-личир хъубеш неш ребкIили шилизи аря­кьунси ну муръаначив левай, Мя­хIяч­къа­лализив ТагIе МяхIяммад (дибгашанти илис или бикIутири) вебкIили или хабар бакьиб­сири.
«Сен ил убкIусири? Нуни ил МяхIяч­къа­лализив ара-сагъли ватурсиригу», — ахъли дурадикибтири дугьби, бетаурсиличи вирхаэс хIейгуси дила…
ГIяйибхIебаресгу набчи МяхIяммадла кIелра уршили, ишдус вахъ кьанни гьанушили или чула дигуси дудеш.
МяхIяммад Рабаданов бахъал даргантани валуси адам сайри. Нушала газета бучIантазив гьамадли варгес хIейри илала макьала хIебелчIунси чилра. Илини, сунени бузахъуси корреспондентла хIянчила чеди, лукIули вири назмуртира хабуртира, даргала мезличи шурдалтули вири Кавказла цархIилти миллатунала поэтунала ва писательтала белкIани, амма ЧевяхIсини сунес гибси пагь хIясибли, ил журналист сайри. Гьарли-марси журналист!
МяхIяммад ТагIинович Рабаданов акIуб­сири 1956 ибил дусла январьла 5-личив Дахадаевла районна Дибгашила шилизив. Дибгашила урга даражала школа таманаили гIергъи, ил Москвализив Пачалихъла культурала институтлизи учIес керхур. 1978 ибил дуслизив Дагъистаннизи чарухъун ва культурала Министерстволизив узиб. ГIярмиялизиб къуллукъбирухIели, дявила корреспондентунала ца дусла школара белчIунсири.
1981 ибил дусличивад вехIихьили, «Ленинна байрахъ» газетализив узиб, гьа­ланачив — тилмажли, гIур – отделла ре­дакторли, жавабла секретарьли, корреспондентли. МяхIяммад Рабаданов РФ-ла журналистунала Союзла член сайри (1984 ибил дус). 1999 ибил дуслизив ил ДР-ла культурала урибси хIянчизарла уличи лайикьикиб. Илини касибти сари журналистикала ва литературала премияби. 2015 ибил дуслизиб ингушунала литературала классик СягIид Чахкиевла «Дудешла аманат» бикIуси жуз даргала мезличи шурбатни багьандан, «Замана» газетала корреспондент МяхIяммад Рабаданов Лермонтовский литературный комитетла медальличил шабагъатлаварибсири. Илини Калмыкияла халкьла писатель Алексей Балакаевла хабуртира даргала мезличи шурдатуртири. Даргала мезличи гIягIнидеш хIясибли шурдалти, Дагъистанна цархIилти миллатунала мезаначил лукIути писательти-поэтунала произведениебира.
МяхIяммад Рабадановла ишди назмуртала ва очеркунала жузира дурадухъунти сари: «Гъаршла хатI», «Амин, Адам, Амин», «Неш-ванзала вакилти».
Илини учидяхъили дураибти сари ишди жузира: «Гьарун нушачил сай», «МяхIяммад СалихIовла яхI ва кьисмат», «Ахъанайтачи архIя», «Умуснаубси уркIи», «Адабличил акIубси», «Миллат мицIирбарибси», «Сири», «Дибгаши» ва цархIилтира.
Халаси къайгъибири МяхIяммадли урхIла жузи дураэсра. Ил илини бируси хIянчи илцадра халаси биъни нуни, гьанна кIиэсил жуз дураэс пикрибарибхIели, саби багьурси. Тамашала адам вири дила унра ва юлдаш ТагIе МяхIяммад.
ГIе, нуша диштIахIелира шилизир унруби дирутири. Ишар МяхIячкъалализирра унрубири. Дила виштIал узи СягIидличил дарх деркIиб илини лерилра сунела гIямру. Илдани дуцIрум кигьми арши диршибти сумаличи дуки дикутири. Барх башутири илди вацIализи умхIачил, Кумли-къадани дузанира. Школализиб­ра ца класслизиб бучIутири. Барх Москвализи бучIесра арбякьунтири. Барх калун ишаб МяхIячкъалализибра, гьарилли чула санигIят хIясибли хIянчи бузахъули. СягIид ДР-ла урибси строитель ветаур, МяхIяммад – культурала урибси хIянчизар. СягIид итил дунъяличи вецIал дус гьалав арякьун, МяхIяммад – авал дус гьалав. Вирхусра ну итабра илди кIелра юлдаш барх биъниличи.
Ну тамай МяхIячкъалализи гечиайчи, рахли вакIасри гIяхIладли шагьарлизи, нуни дила Редукторный поселоклизив хIерируси урши Ражабличи МяхIяммад живирусири. БехIбирхьусири нушани балути поэтуни-писательтачила, жузачила, газетабачила ихтилат. Ну иша тамай гечиубхIелира, МяхIяммадли гIеббурили, хIянчила кайибсири, «Замана» газетала редакциялизи. Илини сунес балкьаахъурси кабинет бархли наб гибсири.
ХIера, илгъуна адам сайри дила унра МяхIяммад. Шел дус гьалаб, нушала газета 95 дус биубхIели, МяхIяммадла разити дукелцIили зайбикIахъусири печатьла Юртла гехIъибил дерхIла жаняхI. Газета 100 дус биубхIели, илаб биалли — лехIдеш.