Дунъяличиб гьалжана

ГIинцби-хъярбала мягIдан,

ЦIудар тIутIила ВатIан,

Дунъяличиб гьалжана,

Дила хабарла Хайдакь.

Дила дагьрилизир калунтиван гьандуршулра Хайдакьличила далайла дугьби. Гьарли-марли баракатла, гьалжанала анхъличи мешуси гIямзи саби Хайдакьла ванза. Илгъуна хIебиалри, даршдусмала тарихлизиб, азирти балагь-кьадар дяхIярули, илаб адамти хIербиэс бирути ахIенри. Дагъистайзиб гьачамалра хIукумат лебси ахIенри бикIутачил ну кьабулриркули хIерирус – лертири чула хIукмуртира, гIядатунира, дазурбира сарира диштIати улкни. Илдазибад мурхьти дусмала тарихлизиб гьанбуршули, сунечила мухIлили дурибти ахIи, белкIла тарих лебси улка саби Хайдакьла уцмийство.

Хайдакьла уцмийство 1500 дус биъниличила бурулри районна байрам жагабирули чебяхIкахъибси пардавлизиб. Дила пикри хIясибли, Хайдакьла тарихла хIячми иличирра мурхьти сари. Илаб жявхIейчибад халкь хIербирули лебтири, илдани мурталра, чула жан ахIерахIедирули, ВатIан мяхIкамбирусири.

Хайдакьла районна бекI ГIялим Темирбулатовла «Кайтагское уцмийство» бикIуси жуз нуни дигиличил белчIунсири ва иличила дила пикруми дурибси белкI «Замана» газетализиб «ВецIну шура пилра, шуцIали валрира» бикIуси уличил дурабухъунсири. ХIера, ил жузлизир районна бекI ГI.Темирбулатовли чедаахъили сари сунела ванзаличи уркIи-уркIиларадти диги.

Ишди бурхIназиб Хайдакьла район акIубхIейчирад 95 дус дикнила байрам Мажалислизиб бетерхур.

Хайдакьланти байрамличил мубаракбарес бакIилри хIурматла гIяхIли – Дагъиста Халкьла Собраниела Председатель Заур Аскендеров, МяхIячкъала шагьарла бекI Юсуп Умавов, делхъла «Лезгинка» ансамбльлис гьуни чебиахъуси Жамбулат МяхIяммадов ва цархIилтира.

Игитунала аллеялизир, районна анхъла мер-мусаличир, цIуба чятиртала удир мерладиублири Дахадаевла, Гумбетовла, Табасаранна, Къарабудагъкентла районтазибадти вакилтани далкьаахъурти выставкаби. Чула хасти выставкаби гьаладихьилри Хайдакьла районна лерилрара-сера шимала зяхIматчибанира.

Чучи бакIибти гIяхIли хIурматличил хьурабарес «ХIунтIен анкIили дицIибти усурбира, хьурали бакIибти мурдали гьуниббатес хIунтIена анцIилтира» Хайдакьла уцумила мурталра дирутири.

ГIяхIлас уркIи гьаргли гьуниваиб районна бекI ГI.Темирбулатовра. ЦIуба чятиртала уди мерладарибти халкьла някъла устадешла, ванза бузахъантала, мицIираг адилкьантала, цархIилти сархибдешунала майдайчиб, бакIибти гIяхIлира сайра гьарилличи гъамбиуб, илдани хIядурдарибти берклумала тIем багьур, някъла устадеш кьиматладариб, дам-дядла, далайла макьамтауб халкьличил делхъли кабухъун.

Илкьяйдали Республикала БекIла Грант сархибси «Хайдакьанти» бикIуси миллатла центрли далкьаахъурти хIянчурбира хIясибдариб.

«Байрамличир даршдусмала мурхьдешлизирти тарихличилацун ахIенра нуша гъайдикIути, гIергъити 95 дусла тарихличилара бурулра, сунезирра дахъал вайтира гIяхIтира анцIбукьуни кадикибти.

ГIергъити дусмазир Хайдакьла районнизир сагати школаби, дурхIнала унхъри тIашдалтули сари, гьундури къулайдирули сари, шинна турбаби кадирхьули сари, жамигIятуни пайдалабикIути мерани гIяхIси даражаличи диркахъули сари, биштIаси ва ургабси даражала бизнес гьалабяхI башули саби…

Камти ахIен дарибти, амма гьаннала гIергъи дарес гIягIнити гьатIира дахъал сари. Нушала бузери дигути халкьличил, гьатIира жигарчерли бузерилизи ихъехIе…

ЧебяхIси ВатIа дергълизир, 1999 ибил дусла анцIбукьуназир хайдакьлантани жигарла бутIакьяндеш дарибтири, ва игитдеш чедаахъибтири. Гьаннара СВО-лизиб хайдакьланти лебилра улкала халкьличил ца къяйлизиб тIашкабизурли саби. БусягIятла заманализир дузес, гьаладяхI дашес нушаб имканти акIубли сари, ил багьандан сарра нуша СВО-ла мер-мусаличир улкала хъархIерагардеш балтахъули дургъути. Илаб сархибси чедибдеш, лебил Россиялисван, нушабра чараагарли гIягIнили саби…

Районна байрамличил хIуша мубаракдирулрая!» — викIулри ГIялим Темирбулатов, халкьла гьалав гъайулхъули.

Дагъиста Халкьла Собраниела Председатель Заур Аскендеровли цалабикибтала гьалаб республикала БекIла саламтала кагъар белчIун.

«ХIурматла Хайдакьла районна жамигIят! Кьабулбарая хIушала районна байрамличил бархбасунси, уркIи-уркIилабадси дила мубарак! Хайдакьла районна халати тарихла баянтира, букьурли баибси дурхъаси культурала давлара, адам тамашавируси тIабигIятла жагадешра лер. Илди пикридарибхIели нушани иргъулра, се багьандан хайдакьлантани цIакьси гьимиличил, ибкьси жалличил  бургъули, чула ванза секьяйда ахIерабарилил…

БегIлара дурхъаси районна давла илаб хIербирути халкь саби…

МягIничебси саби, гьаннала гIергъира, чула ванзала кьисматлизиб, гьарилла пай лебси биъниличила бални, вегIла ВатIан гIяхIбухъахъес виубсигъуна пай кабирхьули узни. Вирхулра, цадиубли нушани лерилра къияндешуни дяхIяэс дирниличи…

ХIушала гьарилла хъулиб даршудеш, ванадеш, балгундеш диубли дигулра!» — белкIири республикала БекIла кагъарлизиб.

Заур Аскендеровли, Дагъиста БекIла саламтала кагъар, Халкьла Собраниела шайзибад, дахъал дусмазиб дураберкIибси асилси бузери ва жамигIятла гIямрулизи кабирхьуси халаси пай багьандан, Баркаллала кагъар ва республикала БекIли бархьибси, сунела уличилси сягIят ГI.Темирбулатовла някълизи дедиб.

Районна байрамличил цалабикибти халкь мубаракбариб МяхIячкъала шагьарла бекI Юсуп Умавовлира:

«…95 дус — адамтала гIямрулизир камти ахIен. Лебил улкала халкьличил барх Хайдакьла районна халкьлира, колхозуни алкIахънила, ЧебяхIси ВатIа дергъла, «перестройкала», гьаннала заманала экономикаличи шурбулхънила ва цархIилтира къияндешуни дяхIяур. Лебилра тарихлизир адамтани ВатIайчи чула диги дарсхIедариб…

Бурес дигулра, гIергъити дусмазиб хIушала район гьалабяхI башниличила, регионна ва федерацияла программабази каберхурли бузниличила. Районна бекIла жигарчевдешличил, пагьмуличил, чекайзурдешличил диахъубти сари сархибдешуни. Ил багьандан илис баркалла викIулра!»

Юсуп Умавовли ГIялим Темирбулатовлис, шагьарла Администрацияличилси бузери багьандан, шагьарла гIямрулизир мурталра бутIакьяндеш дирни багьандан, ХIурматла Грамота бедиб, МяхIячкъалала жагали барибси суратра савгъатбариб.

Балбуц даимбариб дунъяличир хабардерхурси «Лезгинка» ансамбльли. Илдани вецIал хореографияла композиция чедаахъиб ва хайдакьланти делхъла устадешличи разира, тамашара биахъуб. ХIербикIути, хабарла делхъла устнас, хIебамсурли хъатбикIулри. Байрамлизир гIурра гIяхIцад гIяртистунани бутIакьяндеш дариб.

Байрамла ахирличив «Лезгинка» ансамбльлис гьуни чебиахъуси Жамбулат МяхIяммадов гъайухъун. Дигиличил ансамбльла устадеш кьабулдарнилис хайдакьлантас баркалла багьахъур.

«ТалихI саби нуша Дагъистайзир ЧебяхIси Россиялизир хIердирни…

МягIничебси саби ишдигъунти гьунибаънибани нуша уржахъни, илкьяйдали, челябкьлализиб, район 100 дус биънила байрам, даршуси заклиуб, дураберкIес бетаъни. Ил багьандан нушаб гIягIнили саби СВО-лизиб чедибдеш сархни. Ишар нушала цадалгни дазуличибти бургъантани чебиули, балули саби. НушакIун илдачила гьарил манзиллизир пикридикIулра. Гьайгьайрагу, нушала концертра СВО-ла бургъантас хасбарибси саби.

Халаси баркалла лерилра байрамла бутIакьянчибас, байрам дурабуркIути сиптакарчибас, лерилра хайдакьлантас. ХIушала гIяхIялдеш ва барибси хIурмат дахъал дусмазиб, нушани хъумхIертехIе!» — викIулри байрамла ахирличив Жамбулат МяхIяммадов.

Муъминат Хаттаева