Ургъанна дудешлис гьамадлив?

Дявила хасси балбуц бехIбихьибхIейчибад, Россияла бургъантачила дахъал къянала хабурти тIинтIдирули, илди уркIецIи-иман агартиван, вайнукьабиван чебиахъули саби. Амма илдала къунбачи чилра вирхарули ахIен. Нуни гIячихъли балусиличила гъайрикIасли, дявила хасси балбуцлизир бутIакьяндеш дирути  Дагъистаннизибадти уршби: бегIлара черикIлати, яхI-ламуслизиб чихъти, къияндешуни дяхIяэс бирути, кьуватчебти, гъабзадешчебти, чула ВатIан дигахъути, уркIецIи-ряхIмула, иманна бегIти, дунъяличиб гIяхIси ибси секIайчи дигили бицIибти саби. 

ХIякьикьатлизирти гIямру илдас дурхъаси савгъат ахIенри. СССР бехъубли гIергъи, хIукуматла шайзибадра жагьилтала гIямру гьунчидушес халаси кумек аги. ХIякимдешла пай хIебикибти, чула къиянничил алкIути, гIядатла бегIтала уршби саби, гьанна ВатIайс марси къуллукъбирули тIашкабизурти. 

Илдани гIямрула гьунира санигIятра чули чердикIили, чебуркъалли къиян чекасес хIядурли, зигаръала агарли, гIярзхIебикIули, хала бегIтала гъабзадешла гьунарти даимдирули, улкалис къуллукъбирули саби.

Илдигъунтазивад ца сай Цугнила шилизив акIубси ва халаваибси гьарли-марси сирхIян урши ХIяжибуттай Хизриевич Рабадановра, ил гIядатла бегIтала урши, кIел рузила узи сай.

  Ил бара жагьилкайзурхIели, илдала хъалибарг Избербаш шагьарлизи хIербиэс гечбиубтири. Дудеш юртани тIашдалтули узулри, неш дурхIнала анхълизир зизи сарри.

ХIяжибуттай 9-ибил класс белчIи гIергъи, Дагъистанна механический техникумлизи учIес керхур. БелчIуди хъараахъурхIели, 2014 ибил дуслизив Избербашла военкоматли ХIяжибуттай гIярмияла къяяназира живариб. ВатIайс къуллукъбарес Дальный Востоклизиб кьадарбиуб. ГIур Россияла гIярмияличил вягIда бигьун ва улкалис къуллукъбирули узес вехIихьиб. Илини, Уссурийсклизиб, бархбасла частьлизиб, тайгала вацIализиб къуллукъбирулри.

«2020-ибил дуслизив Нагорный Карабахлизиб къуллукъбарахъес вархьиб. Камси биалра нушачи гъамли сай или пикридикIутири, 2022 ибил дусла январьличив Белоруссиялизи командировкаличи вархьиб. Чумал баз  иличил бархбас агарли нуша калунра. Дявила хасси балбуц бехIбихьибхIели, гьайгьайрагу, нушаб гьамадли ахIенри, нуша дебали кьакьадикIулри», — викIулри илала дудеш уршиличила хабар бурули.

  «ГIур ил урга-ургади телефоннизивад гъайикIес вехIихьиб. Илала буруси ца гъай сабри, — лерил секIал гIяхIли сари, хIуша пикримадикIудая. Илини имцIаси селра бурули ахIенри, гьаннара дявличила селра бурес дигули ахIен», — уршиличила дахъал дурути дудешлара агара.

ХIяжибуттай Хизриевичла гьунартас илини касибти шабагъатунани бикьридеш дирули сари. Гъабзадешла орденра, Жуковла медальра илала михъирличи даршили сари, «Гъабзадеш багьандан» медальличира гьалаихьили сай, гьанналис шабагъат сунечи баили ахIен.

Илала суратличилти плакатуни халкь имцIали башуси мерличи черяхIкахъили сари, иличибад гIибрат касахъес улкала жагьилти жибирули саби.

ХIяжибуттай сунечила гапикIес хIебалуси, келпатайчил гIябулван ахIи, сунезибад гъай абитIес хIейруси, баркьудлумачил сунела гьунарра игитдешра чедиахъуси ургъан сай.

Дудешлис-декIар гьамадлив, дявилизивси уршила гьунартачила гапикIес?

Цалра дудешлисра, нешлисра, рузбасра уршбала игитдеш, сархибти гьунарти гIягIнити ахIен, лебтасалра чула дурхIни, узби талихIчебтили чебаэс дигахъу.

Наб ХIяжибуттайла неш-дудешличил, бегIлара илди хIулбукIибси замана гъайкарухъес имканбакIиб. Илдала урши, илхIели отпускличи вархьилри. Илди ну чучи гIяхIладли ракIахъес жибикIулри, нуша кьалли дубуртазир унра-шанти сарра ва даршани дусмазир нушала шантала ургар дигила ва ламусла бархбасуни лерти сари. Сепайда, гьаннала заманала хIякьикьатли адамтала ургар диги-гъамдеш детаахъес далтули ахIен. Нуни ихтилат телефонна кумекличил сабри барибси. Биалра, илдала хIулбукIибдеш нуни иргъулра, сенахIенну сентябрь базличив дявила хасси балбуцличи арукибси дила узила уршира ишди бурхIназив отпускличи вархьиб.

Иличил отпускличи бархьилри гIурра гехIцIанну авра барх къуллукъбирути уршира.

Европала ярагъличил украиналантани гьужум цIакьбарибси замана, нушала гIярмияли 84 урши отпускличи бархьес имканти даргниличи ну дебали разириубра.

ШайтIа гьунчибад арбякьунти, лебтачиралра нуша гIяхIтира бикIути миллатчибала пикруми детерхес хIедирни якьинси саби.

Илаб чула уршби бургъутицун ахIи, лебил дунъяла халкьра дявила анцIбукьуни тамандиахъес булгули саби. Илдала балгни кьабулдарили, дявти тамандирниличи хьулрикIулра.

ХIяжибуттай Хизриевич Рабадановлис, илала бегIтас, рузбас чIумаси арадеш, халаси талихI, диубли дигулра.  Гьардизаб хIушала лерилра гIяхIти пикруми.

Муъминат Хаттаева