Байрамлис гьунидиули

Гьар дус Кавказла бусур­ман­тани лебил дунъяла бусурмантачил барх бекI­ли­диубти байрумтазибад ца — Ха­ла Бар­хIила байрам — «ГIидуль-фитIр» ду­рабуркIу. Ил Рабазан базла дуб­бу­цари таманбиънила байрам саби. Ра­базан — дуббуцарила баз, су­не­зибра бу­сурманти дуббурцули, гIяхI­ти бар­кьуд­луми дурадуркIули ва буна­гьу­на­зибад мяхIкамдеш бируси.

Хала БархIи чидил бархIи сабил якьинни балуси ахIен. Бусурмантала баз бац хIясибли бехIбирхьуси ва таманбируси саби. Бац хIясибси календарь гьар дус вецIал бархIила барсбикIуси саби. Бацличи хIербикIути динна гIялимти бирути саби, ва илдани дуббуцарла баз таманбиъниличила балахъуси саби.
Байрам сабиухIели, бусурмантани чараагарси садакьа закатуль-фитIр бедлугуси саби. Ил хасбарибси саби мискинтас. ИмцIаливан закат анкIиличил бедлугуси саби — 2,5 килограмм адамличибад халбарили.
Ил сабабли, мижитунала азбуртазир ан­кIили дицIибти кьачIни хIядурдарили ди­рар.
Байрам сабаэс гьалаб бусурманти шагьуртазибад шимази арбашар чула тухумтачил байрам дураберкIес ва хала бегIтала хIябрачи баэс багьандан.
Хъулри ункъдарили, жагадиру. Баз ка­бикибмад, дугели ва гIергъила бархIи савли-жявли биштIати хъулрази башули кам­петуни ва цархIилтира муридешуни дур­чу.
Байрамла бархIи, умути ва сагати палтар чегьурли, савли бусурманти мижитунази чукурбиркур Байрамла дехIибала дарес багьандан. ГIур имамли буруси саби секьяйдали байрам дураберкIалли гIяхIсил ва вягIза биру узидешла бархбасуни уржахънилис ва мискинтачила къайгъибирнилис хасбарибси.
Гьарилли хъулир бизити хурегунани даршибти кьумурти хIядурдиру. Лебилра чула гьести гIямрула тухумтачи, гъамти узи-уршиличи баэс къайгъилизиб бирар. Гъамти-тухумтас, бакIибти гIяхIласра дархли савгъатунала кьачIнира дедлуга. ИмцIаливан берк-бержла продуктуни, тIалхIяна, хъулир дузахъути ваяхI цали цалис савгъатдиру. Байрамличил мубаракбирули, «Кьабулдараб хIушала ва нушала» или ирули бирар. Ил ЧевяхIси Аллагьли (гI.т.) дурхъаси Рабазан базлизир дарибти гIяхIдешуни, садакьа ва дуббуцари кьабулдарахъес буруси саби.