Аги-кьяйда баяндариб

ГIергъиси замана республикализир Дагъистанна жамигIятла хIяракатчибани Конституциялизи кадурхахъути дарсдешунала хIекьлизибси масъала пикрибирнила черкад тIама-гьама ахъдуциб.

Октябрьла 24-личиб ДР-ла миллатла политикала ва динанала къуллукъунала шайчибси Министерстволизиб жамигIятла организациябала вакилтала бутIакьяндешличил «журуга стол» бетерхур. СанигIятлашалти комитетунала председательтани, депутатунани лерилра суалтас жавабти дедиб, амма сен-биалра жамигIятла цацабехIти хIяракатчибала «гъай-мез» камдирули ахIен. Илала чевкад ДР-ла БекI Сергей Меликов лебилра дагъистанлантачи дугьаизур ва аги-кьяйда баяндариб:
«2020-ибил дусла июльличир нушала улкала БекIлибиубси законнизи дарсдешуни кадерхахъуртири, иличибли Россияла сагабарибси Конституцияличил регионтазирти законодательствола бекIлидиубти кьяйдуртира, ил лугIилизиб – Дагъистанна Конституцияра, цугдикахъес хIяжатдеш акIуб.
ДР-ла Прокуратурали цацадехIти дарсдешуни кадурхахънилис сиптакардеш дакIударили гIергъи, бузерила хIяракат парламентла даражаличиб бехIкабихьибсири.
Дагъистанна БекIли республикала дазурби хIедехъахънилис жавабкардеш дихути ахIен ибси бархьсив? АхIен! Дагъистан Республикала мер-муса ва илала дазурби дихIнилис жавабкардеш дихни нушала Конституциялизир кавлути сари! Ил чебаахъили саби ДР-ла Конституцияла 57 ибил статьялира, сабира бузули лебси: административно-территориальное устройствола масъулти нушани сари ирзути.
57 ибил статьялизиб бурули саби: «Дагъистан Республикала мер-муса цати сари, илала дазурби Дагъистан Республикализир хIердирути лерилра миллатунала халкьла ихтияр агарли (без волеизъявления) дарсдарес хIейрар».
Сен мер-мусала абзурдешла хIекь­ли­зибси статья убкайсуси? Улкала БекI­ли­биубси закон хIясибли, Россияла ва улкала миллатла урехи хIебирахъути объектуназибад цали сабси илала субъектла мер-мусала абзурдеш мяхIкамли дихIнила шайчирти жавабкардеш нушала пачалихъла чевяхIси къуллукъчини – Президентли дихути сари, иличил бархбасахъи, илала къуллукъуни детурхахъути сари духIнарти баркьудлумала Министерстволи, оборонала Министерстволи, Федерацияла урехи хIебирахънила кабизли, миллатла гвардияла гIяскуртала Федеральный кабизли.
Ил багьандан республикала мер-муса дихIнила къуллукъ Дагъистанна БекIличи хъарбируси ДР-ла Конституцияла кьяйда Россияла Конституцияличи къаршили кабилзули саби, сенахIенну Россияла мер-мусала абзурдешла масъала, сунезира илала субъектунала мер-мусара кадурхуси, Россияла Федерацияли къелгIеббикуси саби. Илгъуна балхIебикибдеш законна шайчиб мягIничебси саби ва убкасес чебиркур.
Тикрарбирулра! Ил кьяйда убкаснили бекIлибиубси бетуц барсбирули ахIен: Дагъистанна мер-муса цати сари, илала дазурби дахъал миллатунала халкьла ихтияр агарли дарсдарес хIейрар!
Нушала дазурбас яра мер-мусалис урехи алкIниличила пикрибикIути дагъистанлантала кьакьадеш иргъулра. АхIерси ванзаличи диги – нушала давлумала бекIлибиубси бутIа саби. Дагъистанна цадешла, РФ-ла субъект сабливан илала абзурдеш мяхIкамбирнила челябкьлаличи васвасъала акIахъни, лайикьагарси баркьуди биъниличира кьабуллира. Ил нушала пачалихъдешла хьулчи саби!
Ил багьандан республикалис мягIничебси ил масъалала черкад активистутани гъай-мезлис сабабти акIахъес къайгъни дакIудирниличира разиагардеш балахъулра. Тамаша саби, жамигIятла хIяракатчиби сарра бикIути цацабехIтанира дагъистанланти гъузгъалдибирахъни. Нушала хасси балбуцлизир жигарла бутIакьяндеш дирути уршбани набчи зянкъдяхъили, нуни Дагъистанна мер-мусала абзурдешлис жавабкардеш дихес хIейгни бархьси сабив или хьарбиъниличира бархли анцIбукь бетаили саби. Гьайгьайрагу, илкьяйдали ахIен. Гъабзадешчебти бургъантала – ахIерси ванза балтахъантала кьакьадешра иргъулра.
Дархьти баянти хIедалухIели, лайикьагарти гъай-мез алкIути сари, ил лугIилизир – Дагъистанна БекIла кадрабала шайчирти хIукмуртачилара, хIятта илди ит яра иш кандидатла санигIятлашалти устадеш пайдаладирниличи хъарихъути диалра.
ИшбархIила аги-кьяйда тамай хIергъили ва сабабагарти пикруми дурути лебтазилра аргъахъес дигулра: хIушачи пикри бяхIчиаахъес къайгъимабиридая, дагъистанланти гъузгъалдимабирахъидая.
Вирхулра, дагъистанлантани чучи хасти пасихIдеш, уркIи иргъни ва сабур дакIудирниличи. Илди хIяжатти сари, гьатIиралра уржибтили детаэс ва дарх сагаси заманала къияндешуни чекасес багьандан! Цалра мягIничебси хIукму арагIебли Дагъистанна халкьла ихтияр агарли кьабулбируси ахIен. Иличила белкIи леб нушала БекIлибиубси законна декIарси статьялизиб.
Иличила бурибсири, амма гьачам-гьатIи тикрарбирулра, регионна БекI сайливан, дявила генерал кьяйдали, ва ахирра-ахир, дагъистанлан сайливан, нуни мурталра ахIерси республикала мер-мусала абзурдеш балтахъас, мяхIкамли бихIис».