ГIямултарла саби хIурмат

Дила унраличиб хIербирули тамашала хъалибарг бири. Ца шайчивадли хIерикIухIели мурул-хьунул Саламра Салиматра дебали цалис ца дигути ва цала цали хIурматбирути саби или гьанбикеслири.

Илдала дурхIни Салаватра Саидара нешла хасиятуни гIерасибти биъни багьеслири. Салам мурталра юртани лушес вашулри. ЦацахIели гьарахъти мер-мусаличира вашули, ил бузрадли ветихъули вири. Салимат баркьудила адам сарри. Ил Турциялизи, Китайлизи, Хасавюртлизи, Эмиратунази, Москвализи масаначи рашусири ва сари-регIти тукентази илди кадирхьутири. Шимази ва шагьуртази илди дицес рашути манзилтира дири. Иличил дила илцад-декIар бархбасунира хIедири. Илини, бархьаначи буралли, пикрилра бяхIчихIейи я набчи, я цархIилти унрубачи. Ил сунес дигусиван хIеррирулри. Илала арцра лерри хIурматра. Илала масани машиналичир дицес дихули ва ил чина-дигара рикуси ХIямид бикIуси жагьил урши вири. ДурхIни школализибхIели илра Салиматра мурталра хъулиб бирутири. Ил секIайс бикьридеш дирулри Салиматхъала хъа гьала тIашкаибси жагьилла машиналира. Салиматлара ХIямидлара ургар нуни чуйнал ташмишухъести авара чедаирагу, амма илцад пикрира бяхIчихIеира. ЦархIилти унрубани ункъли балули буили саби илдала «романничила». Илдани дурути баянтани ну дебали уркIрухъахъунра.
Ца бархIи серил асес или Салиматхъайчи гьаррикIулрагу, унрубани дурути мардирути авара чедаили, бусягIятал гIеларяхI чарриубра. Салам левхIелира ХIямид илдачи вашулри ва селра хIебиубсиван укули-ужули сунела хъуливван кайрулри. Саламличил Салимат гъайрикIули чераибхIели, ну бекIлил уркIрухъунра. Ил дунъяличир бегIлара «хIялалси ва мурул дигахъуси» сарри. Илцадра хIяяагарли шикькарикIуси унраличи ну хIерризесалра рирули ахIенри. Амма илала хIурмат цархIилтани бархIиличи-бархIи имцIали бирули чебиулри.
Нешла уюнти гIяхIдилзулри Саидасра. 7-ибил класслизи рашули риалра, халараили риъни чебаахъес дигули рииши, уршбачилти бархбасуни имцIадикIахъулри. 9-ибил класслизи вашуси Салаватра мурталра рурсбачил чейулри. Илкьяйдали нешла дурсрани ва арцли кIелра дурхIя чеббалкIахъири. Илдани белчIудиличи сегъуналра пикри бяхIчииули ахIенри. Амма Саламли балуси аги. Наб ил дебали язихъилзулри. Дусла сегъунтилра манзилтачи хIерхIейкIули, ил мурталра стройкабачиври. Сунени илцад къияйчил барибси арцра секьяйда кулпетли харжбирулил балули ахIенри ил пякьирли.
БегIлара наб тамашабилзуси, илдигъунти къунбала къупрачил вяшкабикIни балукъи илди адамти, лебтанилра илдала пачналагъуна хIурматбирулри. ЧIянкIли Салам мучлавируси чилра аги.
Илдачила хъумартахъур больницализи карихьи, тухтуртала авара чедаибхIели. Муслимат бикIуси тухтурла сен илцад хIурмат халасил или пикририкIулригу. ГIур якьинбиуб, ил гIяхIси тухтур сархIели ахIи, бегIлара уряхIси нажас сарлихьар, илгъуна адамлис цархIилти лявбикIули биъни. Илини лебилра сари лерси отделениела хIянчизарти сарцахъулри. Вайси гъай бурули хIериалра, илди илизибадли урухкIулри ва илини ибси барес дуцIбикIулри. ЦацахIели илала дигIянати уюнти чекасес хIебирули бурги, нушази, зягIиптази тухтуртани иличила гьарил секIал дурулри.
Муслиматли зягIиптас дедес хасдарибти гIяхIтигъунти ва бегIлара хIяжатти дармунти больницала мякьлабси сунела аптекализи кадирхьулри, ва зягIиптази илди исахъулри. Илизир дахъал ихтиюрти лерлира урдухъун гIямултачил дикахъибти. Илдачил пайдаларикIухIелира илини хIянчизартала кисализиб «някъ хахамбикIахъули» руилри. Сунела я дагьри, я гьунар агарли хьалли, илини лебилра отделение сунела някълизи кабуцили биъни багьеслири. Ил илцадра гIямултачира къунбачира бурсириублири, цархIилтани селра хIебалули бургар рикIусигъунари. ЦархIилтира сукъурти яра гIянцIти ахIенгу.
ГIямрулизиб имцIали илдигъунти адамти къаршибиркухIели хIябилра децIигули леб. Илдигъунантанигу хIякимдешла тахличи абацIес имканти дургути, илдигу арц лерси мерличи варъаличи мирхъиван цIапIалкути, цархIилти адамти селизилра хIебирули, илдала къиян букули хамбирути…
Илдигъунти бекIбяхъуни халкьла гьалаб цIахбарили, пяхIли бетахъахъесила мерлаб, цацабехIтани илди хIурматличил алавбурцули, илдас лявбикIули ва уктембирахъули саби. Илкьяйдали бегIлара хъярхъти адамти бургар илди или цархIилтанира хIурматбирули саби. Илгъуна бархьагардешлигу гIямрула бетуц агъулабирахъуси, чеалкIуси наслу чеббулкIахъуси…