МягIничерти анцIбукьуни

Гьалабван, «Дагъистан» РИА-лизиб «Имам Шамил» бикIуси фондла президент ГIялиасхIяб Хархачаев ва ил фондла вице-президент Тавлу Къазакъбиев журналистуначил гьунибаиб.

Илар ислам дин мяхIкамбарнилизи имам Шамилли кабихьибси пайличила ва ил Калугализи вархьибхIейчивад 160 дус диркниличила гъай детаур.
Саламла дугьбачил дугьаизурли, гьала-гьала ГI.Хархачаевли Калуга 648 дус биънила байрам дураберкIниличила буриб. Илизир Дагъиста вакилтанира бутIакьяндеш дарилри, МяхIячкъала ва Калуга узидешла шагьурти диъни багьандан. Илини бурни хIясибли, Калугализиб хIербирути адамтани дагъистанланти халаси хIурматличил кьабулбарилри. Дунъяличиб цацун лебси имам Шамилла музей-юрт чIянкIли ил шагьарлизиб саби мерлабиубсира.
ГIергъиси замана цацабехI адамтани Интернетла майдунтачир имам Шамилличи кьабулагардешличила дакIу-гьаргти гъай иргъахъули сари. Гьарли-марли кадикибти анцIбукьуни гъарацIдирнили, лебилра гIялимтани, наибтани ва имамтани Шамилличила баянти жагали дяркъур. Миллатла игитличила багьудлуми ахъси даражаличи адикиб. ИтхIели, урехи хIебалуси Шамил, республикала хъархIерагардеш, Дагъиста ва Чечняла цадеш, Дагъистайзиб ислам дин калахъес багьандан урусла пачачил вягIда бигьи, сай гIяхIъулали ясирлизи арякьунсири. Гьалабла манзил гIярмиялизиб къуллукъбарахъес 25 дуслис жибирути буили саби. Шамилла кумекличибли ил балхIебикибдеш убасили, кIел дусла бухIнаб ВатIа гьалабси чебла ахъили гIярмицуни хъули чарбулхъесли барибси саби. Пикриухъалли, илди-декIар камлив илини дарибти? «Гьайгьайрагу, итхIели илала ункъли пикрибарибси баркьудили гьанна нуша хъархIерагарли хIердирахъес имкан гили саби», — викIи ГI.Хархачаев. Илала гъай мардирули адамлис урехила гьалаб ца някъла хункIван халкьани цIацIабарили уржахъибси имам Шамил васвасхIейкIули абзур Дагъиста игит сай викIес вирар.
Дагъиста ва Чечняла халкьла гьавкья имам Шамил 1859 ибил дуслизив Гъуниблизив урусунала гIяскарли алавуцибсири, ва илдачил сунела цIакьани хIедиъничи шакикили, Дагъистайзир даршудеш ва шаласи челябкьла диахъес багьандан, сунела минала мер-мусаличи гIелавяхIли чархIевхъесли, урусла пачачил даршудешла вягIда бигьи, мутIигIвакIибсири. Шамил Петербурглизи арукибсири. Урусунала пача Александр II-ибилли Шамил Калугализи вархьибсири, калунти гIямру деркIахъес. ГIур, Шамиллис гIергъи сунела хъалибаргра арбякьунтири.
Шамилли пачази сай хIяжлизи вархьахъес тиладибарибсири, амма пачали гьаланачиб пурбанбарибси ахIенри. ХIяжлизи вархьахъес ва илавад сай чарулхъниличи пачази умут бихьахъес багьандан, Шамилли Россияла гражданиндеш кьабулбарибсири. Илала гIергъи сабри ил хIяжлизи укьяхъес пачали ихтияр бедибси. Сунела хъалибаргличил варх Шамил хIяж барес дуравхъунсири. Илала кьалли пикри сабри хIяж барили, Россиялизи чарулхъас ибси, амма кьисмат ургIебсили уббухъун. Бусурмантала бекIлибиубсигъуна зиярат — дурхъаси КагIяба алавбарили гIергъи, ил Мадинализи ватихьибсири ва ила ваили гIергъи вебкIибсири. Ил хIяриихьибси сай Мадинализи нушала МяхIяммад Идбагла (с.гI.в.с.) тухумти ва асхIябти хIярибихьибси «Ал-Бакьия» бикIути хIябрази. Иличиблира багьеслигу секьяйда чевяхIси адам уилил имам Шамил.
Калугализиб ва Дагъистайзиб Имам Шамил Калугала мер-мусаличи ваибхIейчирад 160 дус диркнилис хасдарибти далдуцуни дурадеркIес хIядурбикIниличилара гьанбушиб ГI.Хархачаевли.