ГьаргхIебарибси дигIяндеш…

Дагъистан сунела жагати мер-муса­ли­чил лебил дунъя­личиб машгьурси саби. Ахъти дубурти, чяхI-чяхIиби, шараб­ла гIинзурби, жявхIелла ми­жи­туни, хIябри, къалурби ва дахъал цархIилтанира адам хIяйранвирули сай.

Ца­бехI­та­ни ил Дубуртар Улка Швей­ца­рия­­личил цугбурцули би­рар. Мар­лира, Швейцарияра жа­га­си улка саби, нуни ил сура­ту­­на­зибцун саби чебаибси, ам­ма­ вегI акIубси, ахIерси Ва­тIай­зир­ти мер-мусала жа­га­деш­ли­чил се цугбиркура.
Августла ахирличиб Ахъушала районна туристунала ва арадеш ункъбирнила «Варъала шури» бикIуси базала мер-мусаличиб «Ахъушала район – Дагъиста гьаргхIебарибси дигIяндеш» бикIуси мажлис бетерхур. Илала сиптакартили биуб «Ахъушала район» МО-ла администрация ва районна культурала, жагьилтала шайчибси политикала ва туризмала управление.
Мажлис дураберкIибси са­би районна туризмала даража ахъбуцес, дахъал миллатунар Дагъиста халкьла гьалмагъдешла бархбасуни цIакьдарес, туристунала ургар районнизирти маршрутуни тIинтIдарес ибси кьасличил.
Мажлисла бутIакьянчиби ва гIяхI­ли сабри ДР-ла туриз­мала ва халкьла художество­ла­шалти някъ­ла устадешла министрла наси­хIятчи Нур­мя­хIям­мад Мя­хIям­мадов, ДР-ла Халкьла Собраниела депутат Руслан ЯряхI­ма­дов, Дагъиста РАН-ла ДФИЦ-ла председатель Ахъай Муртазаев, ДР-ла миллатла А.Тахо-Годила уличилси музейла директор Пахрудин МяхIяммадов, туроператорти ва цархIилти.
Ахъушала районна бекI МяхIяч ГIябдул­каримовли мажлис ибхьули иб: «Ну разилира нуша­ла жагати гIядатуначил, тарих­ли­чил ва культураличил дав­лачебси ванзаличиб гIяхIли че­баэс. Вирхулра, иш балбуц челябкьлализиб туризмала шайчибси предпринимательство гьа­лабяхI башнилис сабабли бе­тарниличи ва дахъал дарсдешуни нушачи хIерли диъниличи. Нушала проектуни камси за­манала духIнар гIям­ру­лизир детурхниличи вир­хес дигулра». ДР-ла туризмала ва художестволашалти някъла устадешлашалси министрла насихIятчи Н.МяхIяммадовли буриб: «Иш балбуц дебали мягIничебси анцI­букь саби районнисцун ахIенну, лебил Дагъистайсра, сенкIун туризмала шали дебали гьалабяхI аркьуси ва мягIничебси саби. Районнизир тIабигIятла шуртIри лер туризмала декIар-декIарти шалуби гьаладяхI дашахъести: дубурла лыжабала, тарихла, халкьла бекIахъудила, экологияла ва арадеш ункъбирнила шайчирти. Районна художестволашалти някъла устадеш жура-журала регионтала ва республикала конкурсуначиб ва фестивальтачиб гьалабирхьули саби. ИшбархIи нушала бекIлибиубси масъала – туризмала сагаси инфраструктура гьалабяхI арбукни ва иличил туризма хайри лебхуси экономикала шали бетаахъни саби».
Мажлисла дазурбазиб гIяхIли, туроператорти ва турфирмабала вакилти районна тарихличил, гIядатуначил ва культурала хасдешуначил тянишбариб. Мажлисла бутIа­кьян­чибас гьа­ладихьиб Ахъушала район­низир дегI­лара машгьурти ту­рис­тунала маршрутуни – «Ахъуша-ХIямшима», «ХIям­ши­ма-Бал­хъар», «ХIерх-Курки», «ХIям­­­шима-Уллучара». Илар ма­съулти хIердариб дусла манзил хIясибли дурадуркIути ва сагали абхьес вирути маршрутуначила. Илкьяйдали гIяхIлани майдунтачир гьаладихьибти миллатла хурегуни халдариб, гIянжилизирад хъабни, хIям­ши­мала някьиш, кьалтинти, гулбазирад ва балализирад секIал дирнила устадешла дурс­ри гьаладихьиб. БегIлара хъум­хIертеси сабри ахъушантала, усишантала, хIямшимантала, булхъ­рантала, тIантIала, бутрантала, шукьтантала, мухIентала ва сирхIянтала миллатла палтар чедаахъни. Цалабикибтас­ видеофильмра чебаахъиб «Ахъу­шала район – Дагъиста гьарг­хIе­барибси дигIяндеш» ибси уличил, сунезирра районна жагати мер-мусаличила буруси – бегIлара ахъси дубура Шу­ну­даг, ва «Кур­кила къянкъ», гьар-урла ми­житуни, чяхI-чяхIиби, тIа­би­гIят­ла гIинкъурби ва дахъал цар­хIилтира.
ГIур РАН-ла ДФИЦ-ла хIян­чизар Артур Тяймазовли, краеведческий музейла директор Зубалжат Мирзаевани ва палеонтолог ГIямар ХIяписовли археологиялашал дебали мягIничебси – Евразияла мер-мусаличиб гьалаб жявли адамти хIербируси мер районнизиб баргниличила буриб.
ГIяхIлас илкьяйдали экскурсия дураберкIиб ЧебяхI МулебкIи, Гергала къярдлизи.
Гьайгьайрагу, илдигъунти далдуцунани районна тарих ва культура тIинтIли багьахъес ва туризмалашал гьалабяхI арбукес кумекбиру. Нушала район мурталра гIяхIлас разили гьунибиуси саби. Россиялизибад ва дурала улкназибадра бархли гьалабра гIяхIли башутири, гьанна туристунала лугIи гьатIира имцIабирниличи рирхулра.