Вавнала тилмаж

Хайдакьла хан унхърачила, илаб хIербирутас Аллагьли пеш­кешбарибси дурхъаси ван­за­ли­чи­ла, акIубти пергер адамтачила чум­лира чуйнара белкIунси саби. Илди мер-муса чедаибси адам паргъатли уэс хIейрар. Нунира Хайдакьлис поэма бел­кIун­ра.

Иш гьакIлис, нура, поэзия ва Хайдакьла фольклор дигахъути адамтира, Мажалис ахъили ветахъиркуси мерличиб «Жемчужина» бикIуси тамашала рестораннизи цаладикира. Илис сабабра лебри. Хайдакьлацунра ахIи, Дагъиста ва Россияла поэт, журналист, Россияла писательтала Союзла член Хадижат ХIябибовала шадлихъ сабри. Берхъибси шиниша вацIала дайлабси, хIеркIла чедиб тIашбатурси рестораннизиб Хадижатлис багъишладарибти далуйти зайдикIулри.
Ила цалабикилри Хадижат ручIули калунси рурсбала интернатла бучIанти, поэтуни, гIялимти, илала тухум-агьлу.
Шадлихъ жагали бузахъулри Дагъиста культурала рурибси хIянчизар Зоя Чупановани. Хадижатла поэзиялис кьимат кабалтули гъайбухъун поэт ва гIялим Хизри Юсупов, культурала Юртла директор Зубайдат ХIясанова. Гьарил гъайулхъуси адамлис Хадижатли поэзиялизи, Дагъиста литературализи ва Хайдакьла фольклорлизи кабихьибси халаси пайличила бурес дигулри.
Дигеслири, илаб бахъал гIяртистуни цалабикнира. Хадижатла гъай хIясибли, илдани зайдухъахъунти далуйтани шадлихъ гьатIиралра жагабирулри.
Дагъиста писательтала Союзла ва литературала «Лачин» ва «Гьалмагъдеш» журналтала шайзибад набзи Хадижатлис ХIурматла Грамота бедахъес хъарбариб.
ХIябибова Хадижат МяхIяммадовна акIубси сари 1949 ибил дуслизир Хайдакьла районна Жавгъатла шилизир. Шилизибси школала бехIбихьудла классуни делчIи, Мажалисла школа-интернат таманбариб. Илис гIергъи ДГУ-ла филологияла факультетлизи карерхур ва ункъли илра хъараахъур. Дагъиста обкомла КПСС-ла Марксизм-Ленинизмала университетра таманбариб. Жавгъатла школализир 40 дус дарган мезла, урусла мезла ва литературала мугIяллимли рузули калун. Республика­лизир дурадуркIути конференциябачир, конкурсуначир жигарла бутIакьяндеш диру. Дагъиста гIилму-ахтардила институтлизирра методистла хIянчиличир рузули калун.
2001-ибил дусличирад Россияла писательтала Союзла член сари. Илала назмурти дурадулхъули сари «Хайдакьла зяхIматчи», «Замана» газетабазир, «Гьалмагъдеш» ва «Лачин» журналтазир. Ил лукIули сари дурхIнасра халатасра. ГIяхIцад жузала автор сари ил. Хадижат ХIябибовани халкьла мухIлила пагьму бурчули халаси хIянчи бариб. Нешла мезли къугъали зайдикIути гардла далуйти, масхара-дукелцIила яра дард-шишимтала хIябкубти, пасихIти сипатуначилти хабурти, цалис гIергъи ца мачниван каргьурти пергер айтуби, адам мурхьли пикриулхъахъути фразеологизмаби ва багьираби кадерхахъурли жуз дураиб.
— Илди хIедалули гIергъи, дила гIямрула мягI­ни агарсиван билзи наб риштIахIелил, — рикIули сари Хадижат, сунени дураибси «Хай­дакьла фольклор» жузла гьалагъайлизир. Халкьла мухIлила пагьму, Хайдакьла та­рих гIяхIил дални дагаладиуб поэма-ле­ген­да «Мари — рурси» белкIесра. Илар чедетаахъили делкIи сари Надир Шагьличил кадикибти дургъбачила. Къияндикибси замана Дагъиста халкь цабалги, душмантас бяхъ чегахъес сегъунти-дигара гIямулти ва чула цIакьани ахIер­ахIедарни чебиахъули сари Х.ХIябибовани ил легендализиб. Ха­ди­жат прозализирра сабухъчерли рузули са­ри, илала «Гъаибил даршдусла гьигь» би­кIу­си рагъам «Гьалмагъдеш» журналлизиб 2015 ибил дусличибад гьаб-гIергъили дурабулхъули саби. Илаб 20-ибил даршдусла та­рих чебиахъули саби. Хадижат назмурти лу­кIуси устара сари. ДурхIнас хасбарибси Антологиялизи кадерхахъурли сари «Бир­хау­ди мархIебарра», «Букан жершила цIакь», «Шагь ГIяппасла духуси хьунул», «Ту­сахIярра вацара» ибти диштIати хабурти.
Издательстволизир бусягIятра дуракаэс кIел рукопись лерти сари: прозала ва поэзияла. Поэзияла жузлизи гIергъити дусмазир делкIунти назмурти кадерхахъурли сари. Хайдакьла къугъаси тIабигIят сипатбирути дахъал назмуртира лер «БухъутIа вава», «Жунаб», «Май баз», «ГIебшни», «Ца вава къаршибикиб» ва цархIилтира.
Сунела «Ца санигIятла вегI лукIан вирусив?» бикIуси назмулизиб Хадижатли бурули сари:
— Се санигIята иш? — эс дигулира. Вавнала тилмажра — халкьли ралулра, авлахъла юлдашра — иличил рархра. ВацIала дугIрухъра — гьаман иларра. Ургуба руркъянра. Гьарил кьарла чIиъра сунечила бурес къайгъилизиб саби. Булбулта саринти дирар дучIули, халкьличи илдира диахъис хъярхъли.
Хадижат «Лачин» журналла рахъ­хIи­ла гьалмагъ сари, илала хабуртачи, назмуртачи разили бирар бучIантира.
ГIямру дахъ хъярхъли шалгIердухъун, Хадижатра нура жявхIейчирад гьалмагъуни сарра. Ишдуслизир ил 70 дус риубли сари рикIесра наб гьамадли ахIен. Амма илди дусмазиб берхъиб илала пагьмуртала анхъра. Дусмала лугIиван халабаиб илала жузала лугIира. Нушанира мубаракрирулра Хадижат акIубси бархIиличил ва юбилейличил. Илис гIеркъати, ара-сагъти гIямрура творчестволизир гIуррара дахъал сархибдешунира дулгулра.