Мургьилизир магьигъуна

Дубагар урхьуличиб
ЛутIи мургьила гами,

ЦIуб арцла шинна чедиб
Халкь бикул кьибламари.

Дигахъис наб къяй­ба­рили гьава­личир урцути арцантачи хIе­р­рикIес.
Ахъли урцути арцанти мурталра нуни рухIла давла гьалабяхI башахъути адамтачил цугбурцули рирус. Гьала-гьала вегI дагьрила ва творчествола ахъанайтачи ваили, гIур цархIилтира сунес гIелабад башахъес имканти алкIахъухIели илдани, гьарахъси челябкьла савлила шалдаливан шалабирахъули… Арцанти дусла цацадехIти манзилтазир дебали ахъли урцниличи тамашахIейэсра хIейрар. Илцад диштIати жан лебгIеб игитси баркьудилизи ахъибтиван билзан. СенахIенну илди даршани километртачи ца улкализирадли цархIил улкализи урцули сари. Къяйбарибти арцантала дайлабси ца арцан гьабкьяна биъни аргъесли бирар, сенахIенну ил циила цархIилтас гьалаб саби. Ил гьабкьяни чина дукаллира гIеларти арцанти, илизибадли илдала кьисматра дигусигъуна саби. ХIера, илдигъунти гьабкьяби нушала гIямрула бетуцлизибра лебни нушани игъбарлизи халбарес дирехIе. Тяп илгъуна рухIлашал адамтас жузала тамашала дунъя гьаргбируси хIурхъан чехьериличила саби иш гьакIлис дила белкIра. Ил сари ишбархIи Расул ХIямзатовла уличилси Миллатла библиотекализир краеведческий ва миллатла литературала отделла бекI редакторли рузуси ХIяжиева Салимат МяхIяммадсягIидовна. Илини сунела бузерила цаибти гунзри кацIибтири 1980 ибил дуслизир «Дагъистан» ГТРК-лизир младший редакторли рузули. ГIур ил фильмо-видеотекала заведующаяли шурратурсири. 8 дусла бухIнаб сунечи хъарбарибси хIянчи чебетаибдешличил бузахъусири ил чебяхIси даражала багьудиличил регIриубси дарган рурсили. КIинайс С.ХIяжиева дарган мезличил дурабулхъуси радиовещаниела дурхIнала ва жагьилтала программабала редакциялизир редакторли рузескарииб. ИлхIели Дубуртар Улкала гьарахъти даргала шимази чумра архIя дурадеркIиб илини ва дебали кьадричерти программабала автор ретаур. Рузиб ил ГТРК-ла ФФГУП-ла библиотекарьлира.
Бажардичевси ва чеветаибси ца хIян­чизар даршлизи улхъулира вирар ца­ца­хIели. Салимат ХIяжиеванира сари рузули калунси манзиллизиб «Дагъистан» ГТРК-ла бузериличила суратунала, видеобала, аудиобала, статьяби ва цархIилти белкIани кадерхурси халаси архив цалабяхъиб. ИшбархIи ил музейла хьулчили бетаурли саби телерадиокомпаниялизиб. Мурталра жигарла бутIакьяндеш дирутири илини жамигIятла гIямрулизирра. КъантIли бу­­рал­ли, Салимат МяхIяммадсягIидовна кол­­­лективлизир ралрикибси ва илар дура­дур­­к­Iути лерилра далдуцунала жигарла бу­тIа­кьян­чили рирусири.
2009-ибил дуслизир сарри Салимат Мя­хIям­мадсягIидовна Р.ХIямзатовла уличилси Миллатла библиотекализи ракIибси. Иларра ил цархIилтас гIибратли риубли рузес­карииб ва бусягIятал библиотекала бузери жигарчеббариб. Анхълизирти цIе­дешла галгубира цагъунти хIедирар. Ца­ли дахъал цIедеш луга, цархIилли камти, дирар бекIлил цIедеш хIелугутира. Чи­наб ва сегъуна организациялизиб бузал­лира гь­арил секIайзир гьаркьятазирадси сари Салиматра. Ва илини дар­гала жамигIятлацунра ахIи, цар­хIилти мил­латунала вакилталара хIурмат сархес ба­жар­дирикиб иларра.
Республикала ва районтала творческая интеллигенцияли ункъли ралуси сари Салимат ХIяжиева. Иличи чи дугьаизалра бусягIятал мурад биру ва халаси хIурматличил алавурцу. Камлив гьатIи иличи башути студентуни, школьникуни, гьести гIямрула адамти ва цархIилти жузачил гьалмагъбикибти дарганти. Илдас къуллукъ гIеббурцулицун хIеруар ил. Илини чичиб-дигара ункъли бала даргала поэтунала, писательтала, художникунала ва цархIилти политикунала, гIялимти, жамигIятла хIяракатчибала кьисматуначила ва илдачил чIумаси бархбасра бузахъу. Бахъал саби илини балути адамтира. Писательтала ва журналистунала союзунира цаладяхъили илини мурталра поэтуни-писательтала ва журналистунала юбилейти, шадлихъуни, илдала жузала презентацияби дурадуркIу. Тах шагьарлизибадлицунра ахIи, даргала шелра районтазибадлира илини илди далдуцуначи адамти жибиру ва къугъати гьунибаъниби дурадуркIу. Гъайбулхъутала дурабадли бирар илаб машгьурти далайчиби ва музыкантунира. Илкьяйдали гIергъити дусмазиб, хаслира Миллатла библиотека ди­гуси мерли бетаурли саби даргала жа­ми­гIятла.
Салимат ХIяжиевачи ну мурталра гьар­рикIули рирус ва нуни чебиис илала бузерила мерличибси низам. Азирти жузи илцадра къугъали, бикIуливан, гьарил сунела мерличи кадихьили сари ва «пухIли дицIахъес» имкан лугули ахIен. Илала лер, цархIилти баянтала дурарадли, чинаб сегъуна жуз мерлабарилил хIурпри ва авторти хIясибли хIядурдарибти баянтачил далкьаахъурли карточкабира. Ил библиотекарьла бузери дебали гьамадбирахъуси ва цархIилти библиотекарьтанира гIебасеси сагадеш саби. Жузала, газетабала, журналтала дурарадли илала сари-регIти журналти-газетабира ва декIарти дебали кьиматчерти макьалабира лер. Илини сунела бузерила манзиллизир дахъал мягIничерти баянти ва суратуни цаладирхъули сари чичила-биалра балбуц дурабуркIухIели пайдаладарес вирни балули. Иличил ихтилатрикIасли, наб гьанбиркули бирар ил абзурли мургъила мягIдангъуна адам сари или. СенахIенну илини ишбархIи нушала ургаб агартачила хъумхIертахъести далдуцуни дурадуркIу, чичила-биалра юбилей дураберкIес имканти дургу, даргала шими-шагьуртазиб хIербирути бузерила ветеранти ва гьабкьябачила макьалаби суненира лукIа нушази делкIахъесра маслигIятбиру. Илини назмурти дархли цаладирхъули рирар. Камли ахIен иличила цархIилтани делкIунти назмуртала къугъати тугъира. УркIиличирра дахъал назмурти далути сари илини. ИхтилатрикIухIелира хIяжатси мерличи илдазибадли ца яра кIел тахта мургьилизи магьиван мерладарес бала илини. Бархьаначи буралли, мургьилизир магьиван сарира адамтачил ралкарикибси сари ил.
Илала сабухъчебси бузери улкалира ахъли кьиматлабариб. Ил ДР-ла культурала рурибси хIянчизар сари. Илис дедибти грамотаби, шабагъатуни камли ахIен. Амма илини бегIлара кьиматчебси шабагъатлизи халбирули сари сунени адамти-ургаб сархибси хIурмат ва илдала уркIи-уркIилабадси баркалла.
Майла 27-личиб библиотекала БархIи саби. Илгъуна мягIничебси анцIбукьличил бархбасахъи, Салимат ХIяжиевара уркIи-уркIиларадли мубаракрарес дигулра. Илис, илала хъалибарглис, гъамтас ва барх бузутас гIяшулличибра чIумаси арадеш, шалдаличибра шаласи талихI, зурхIябличибра къугъаси гIямрула гьуни дулгулра. ЧевяхIсини хIед гьатIира дахъал игъбарла дусми кьадардараб, ахIерси Салимат, гьаннала гIергъира даргантас нурла БерхIиван шаларикIахъес ва илди рухIлашал гьалабяхI башахъес. ХIукIун республикала рухIла бегIлара халаси давлала бутIали сабси жузала хазнала халал сарри. ХIечи гьаннала гIергъира сецад адамти дугьабилзанал белгили ахIен, амма илдазивадли цалра хIечи разили ахIи архIешни аргъесли саби. Илгъуна бахълис хIяжатсили ва гьариллис кумекуни гIердиахъусили калаби хIу, хIурхъан исбагьи.