Гьундурачир бехIемцIуни камдиахъес…

Къалабали шалгIердулхъули гIямрура лер, дуцIли ­адамтира леб. Чина гьалакбикIулира цацабехIти адамти или, ­гьанбиркули бирар. Машинабачиб аркьути ва хьурали башанти ­адамтала ­къалабадешли сецад пашмандешла анцIбукьуни ­кадиркулил ­ дунъяличир? Нушала республикализирра ­камли ахIен ­илдигъунти анцIбукьуни. Гьар бархIи нушани, бехIемцI ­бетаурли, чи-биалра алхниличила хабар бикьулра. ­Камли ахIен ­гьуни байбирхъути адамти, хаслира биштIати дурхIни ­машинали бячIниличила ­хабуртира. ЧевяхIси Аллагьла кьадарра ­бируси саби, амма вегIлара мяхIкамдеш биэс гIягIнисигу. ­Нушала ­пачалихъ гьундурачир бехIемцIуни камли дирахъес гьар бархIи къайгъилизиб саби. Мисаллис кайсехIе гьундурачи ­диршути ­камераби ва цархIилти лишанти. Адамтас илди гIяхIдилзули ахIен, ва бахъалгъунтани вайбаркьлис даршибтази халдирули сари ­. Юх, илкьяйда ахIен. ГьатIира цугбуцалли, гIергъити дусмазир ­гьундурачир кадиркути бехIемцIунала лугIи камбиубли саби.

Республикализир ил шайчир гьар бархIи иргъахънила хIянчи дурадуркIули сари.
ХIера, ноябрьла 26-личиб Дагъистайзиб цаибси, дурхIнала бутIакьяндешличил гьундурачир кадиркути бехIемцIуни ­камдиахъес, МяхIячкъалализиб центр абхьиб. Шел дусла чедибти дурхIни, бегIти ва мугIяллимти илаб ­гьундурачибад бет-садбашнила тяхIяр-кьяйдаличил тянишбирути саби, ва илди хIедулъахъес бурсибирути саби.
БиштIати дурхIнала бутIакьяндешличил гьундурачир ­кадиркути бехIемцIуни камдиахънила шайчиб, 2017 ибил дусличибад бехIбихьили, ГИБДД-ла ва Россияла автостраховщикунала ­союзла сипта хIясибли бузескаибси ил центр, лебил Россияла проектла дазурбазиб акIахъубси саби.
БусягIятла замана илдигъунти центрти Россияла 39 ­регион­низир абхьили сари. ДурхIнас зарал хIебиахъес дурадур­кIути мяхIкамдешла далдуцунала шайчиб центртазиб бедлугуси бяркълизи кадурхули сари жура-журала кьяйдурти руркъяхъни ва хIязани.
ДекIар-декIарти дусмала дурхIнас илдачи хасти ­программаби пикридарили сари. Илди цаладяхъибти сари ­психологияла, ­медицинала ва педагогикала ­экспертунала кумекличил.
2020-ибил дуслизир касибти баянти хIясибли, ­Дагъиста гьундурачир 10 базла духIнар 184 бехIемцI диубли сари, 16 ­дусла удибти дурхIнала бутIакьяндешличил. Илди бехIемцIуназиб 13 дурхIя алхун, 175 дурхIя дяхъи-хъаслабиубли саби.
Пикридухъеная, ил сецад заралласи ва пашманси анцIбукь сабил?
Гьундурачиб бехIемцIунази бикибти адамтас арадешла ва арц­ла шайчиб халаси зарал бирули саби. ГIяйибла вегIличи гIякIа чебирхьу, чи-биалра вебкIили виалли, судлизи ведлуга, заманалис машина бикнила ихтияр кебису. Лерил илди нушани далулра. Ил багьандан, даширая, мяхIкамдешличил вяшдикIехIе.