Гьундурала кьадри

Нуни чуйнара нушала бухънаби «Гьундури дирусилис халаси кери лебси саби» бикIули бакьира. Мар­лира, илдазибад дигахъуси саби жамигIятла, пачалихъла кабиз, илкьяйдали адамти-ургарти бархбасунира.

ХIушани баладая жявхIелила Римла тарих. Или­ни ит манзилла лерилра улкни чула арилизи ду­циб­тири. Илдани гьарахъти мераначи чябхъинти дура­дуркIутири. Илкьяйдали Рим бегIлара давлачебси па­чалихъра сабри. Сен? СенкIун ил пачалихълизир гIяхI­ти гьундури лертири. Илди дирни ва къулайси аги­личир дихIни — пачалихъла бекIлибиубси мурад сабри.
Ит манзил дарибти гьундури гьаннара Евро­па­лизир пайдаладирули лерал. Азирти дусмазирра илди заядиубли ахIен. Гьарли-марси давлачебси улкали ишбархIира гьундури дирни ва илдачи хIеруди бирни чула бекIлибиубси мурадлизи хал­бирули саби. Лебтанилра вала гъармука Гитлер. Или­зи Германияла пачалихъ бикибхIели, илала экономика дебали палакатлири. ХIера, ил увяхIсилис ца-чумал дусла бухIнаб Германияла экономикала даража ахъбуцес имканбакIиб. СенкIун ил улкала духIнарад аркьути гьундури дирес вехIихьиб. Илис сунела гIяскурти дикес гIяхIси гьуни хIяжатлири. Дунъяличибси чидил улкала тарихличи хIеризаллира, гьундури чула дявила мурадуни детерхахъес ибси пикриличил дирутири.
Нушала улка Россиялара халаси тарих лебси саби. Амма нушала пачалихълизирти гьундурала аги гIяхIси сабри викIес хIейрар. ВацIурбала ва билхI­лала мерличир илди дарес дебали къиянсири. Ил багьандан шими-шагьурти хIуркIбала дублар лу­шу­тири. ХIуркIби сарри Русьлизир бекIлидиубти гьун­дури. Гьундури дирес бехIбихьибтири Киевская Русь да­кIубиубси манзил. Вачар-чакар дузахъес багьандан, жагьси пачалихълис илди дебали хIяжатлири…
Нушала республика биштIаси биалра, ишарра гьундури дирнила хIянчи дебали къияндулхъули сари, тIабигIятла аргъ-бархIи пикрилизи касалли. Нушала ванзала халасигъуна мер дубуртала мер-мусаличиб саби. Гьаб-убла манзил янила замана дахъалгъунти шимази вашес вируси ахIенри. Ца шайчивад пик­риухъалли, илдигъунти аги-кьяйдали адамтас душ­мантазибад берцахъес имкан алкIахъулри. Ле­билра чябхъинти дурадуркIути хIурбуни диркьала мерличирад дикили ардашулри. Дубурла мерличи ласбухъунтас иларти шимачи чябхъин барес дебали къиянбулхъулри. ГъярцIа гьунила дублаб белшунси лацличибти яра къуббаличибти чумал бургъай бахъал адамти тIашаэс бирулри.
ИшбархIи гьундурала кьадри, гьатIира им­цIа­би­убли саби викIаслира, хатIахIеркус. Эко­но­мика гьалабяхI башахъес ­багьандан, гIяхIти гьундури диэс хIяжатти сари. Сецад хIейгеси биалра, нушала ул­кализирти гьундурала аги дебали нукьсанси саби. БекI­лидиубти, федеральный даражала гьундурала аги ­циила гIяхIил биалли, районтала ургарти гьун­дури гIяхIил сари викIес хIейрар. Шимазиртачила гъай­икIесра дебали къиянни саби.
ГIергъити чумал дус Лавашала районна духIнарти ­гьундури дебали къулайдиубли сари. Гьалар лерти са­гадирули сари. ГьатIира сагатира дирули сари. Па­ча­лихъла программаби детурхахъули, районна ад­ми­нистрацияли халаси хIянчи дурабуркIули саби. ­Ил­кьяй­дали шимала духIнарти гьундурира къулай­ди­рули сари.
Октябрьла хIябъибил алхIят бархIи гьундурала хIянчизартала байрамлизи халбируси саби. Ишдус ил октябрьла 18-личиб дурабуркIу. Чула байрамла бар­­хIилис гьалав ну гIяхIладли вякьунра «Лава­ша­ла гьундурачи хIеруди бируси 25 ибил номер­ла предприятиела» гьаргси акционерное об­щест­во­лизи. Ил организацияла бекI инженер Мя­хIям­мад ХIу­сей­нович Ража­бов­личил ихтилатбарес имкан­ба­кIиб.
– МяхIяммад ХIусейнович, хIушала ор­га­ни­за­ция­личила бурили дигахъира. Дагъиста гьундурала уп­равлениеличил (Дагавтодор) сегъуна бархбас лебсив хIушала?
– Нуша, Дагавтодорличил вягIда бигьи, дузутира. Илдани дарес хIяжатти хIянчила хIекьлизиб конкурс балахъуси саби. Нушани, цахIилти предприятиебачил къяйли, илизир бутIакьяндеш дирули дирехIе. Чедибдеш сархес бикалли, хIянчи дурадуркIехIе.
– ХIушала предприятие чум дус бузули?
– Гьалар нуша Дагавтодорла бутIа сарри. 15 дус нуша, акционерное общество акIахъубли, дузутира.
– Гьанна 2020-ибил дус ахирличи биркули саби. Гьарил организацияли дарес хIяжатти хIянчила план бирар. ХIушала цалабяхъли дарес пикридарибти хIянчи детерхахъес имканбакIибу?
– СССР-ла манзиллизиб кьяйдали кабизахъурси план лебси ахIен. Нуша, чедибра буриливан, вягIда хIясибли дузутира. Аукцион дурабуркIуси саби, ва иличиб чили чедибдеш сархусил багьес вируси ахIен. Нушала организацияли дарибти хIянчиличила гъайикIасли, Кумухлизиб, ил Лавашала районна мякьлабси районнизиб саби, кIел-байхъала километрла гьуниличи, къир ва бетон кадихьили, хIядурбарилра. Илис 25 миллион къуруш арцла декIардарибтири. ГьатIира Хажалмахьила шилизи аркьуси гьуниличир 85 миллион къурушла хIянчи дурадеркIилра. Илаб хIускабухъунси (оползень), вайси мер лебсири. Лерилра хIянчи дарили, гьуни барес имканбакIиб. Илкьяйдали нушачи хъардарибти лерилра гьундури къулайси агиличир дихIес имканбикIули саби.
– Лавашала районна администрацияли шимазир гьундури сагадирулра или балахъули саби. ХIушани илди хIянчилизир бутIакьяндеш дирулрав?
– Гьундури дирнила хIянчи цацадехIти шимала духIнар цархIилти организациябани дурадуркIули сари. Нушани илаб къир кабирхьнила хIянчи дирули дирехIе.
– Гьаннала гIергъи сегъунти хIянчи дурадеркIес пикри леба хIушала предприятиела?
– Нушани багьурра Дагавтодорли Ташка­пур­лизибад ЦIудахъарлизи аркьуси гьуни сагабирнила хIянчи дурадеркIахъес багьандан, аукцион барес дигули биъниличила. Илизир бутIакьяндеш дарес пикри леб. Няскентлизибад УллугIяялизи аркьуси урегал километрла гьуни сагабаресра пикри леб илдала. ИмканбакIалли, аукционнизир илди хIянчи дарес багьанданра бутIакьяндеш дарес дигулра.
– Сегъунти къияндешуначи дяхIигулра хIуша хIянчилизир?
– Сегъунтилра агара. Гьанна хIяжатти лерилра харжани заманаличир дурадуркIули сари. Нушачи хъарти хIянчи дарес нушала имканти лер.
– ХIушала байрамличил мубаракдирулра. ХIела шайзибад се бурес дигахъади адамтази, хаслира — гьундурачиб бузути хIянчизартази?
– Нуни лебилра хIянчизарти мубаракбирулра. Адамтас урехиагарти гьундури дулгулра. Сахъдеш биреная.
Нушала редакцияла шайзибадра гьундури далдирути ва сагадирути хIянчизарти чула байрамличил мубаракбирулра.