ГIяхIдеш хIебирути дармунти

Медицина – излуми арадир­ни­лашалси искусство биънила дурабад халаси хайри бихуси бизнесла хIянчилира бетаурли саби. Адамли сунела арадеш ункъбарес багьандан, сецад дурхъаси биалра дарман исули сай.

Гъай биштIатала арадешличила диалли, илини дунъя хъумуртули сай ва виштIаси араварес багьан­дан тухтурти бикIуси ба­рес хIядурли сай. Амма, хIей­геси биалра, нушаб дар­мунти лукIуси тухтурли ил дар­майчила лерилра баянти далули ахIен. Мисаллис, белгиси дармай арадешличи аравирнила асар бирулил хIе­бирулил кабилзахъути тяхIяр-кьяйдаличила тухтурла баянти агара. Лебтанилра ба­луливан, тяхIувяхънила изай­зивад (гриппла) аравиэс багьандан адамли дахъал арц харждирули сай. ИлхIелира нушани ба­лул­ра дарман – муриси витамин хIе­биъниличила, хIятта ил арадешлис урехила биэсра асубирар. ХIебиалли селис гIягIниси чулира ара­деш­личи гIяхIси асарбирни ка­бил­захъути далилти агарти дармунти пайдаладирули, нушала арадеш урехилизи бир­кахъес? Илдигъунти дар­мунтани арадешлис се­гъу­нал­ра гIяхIдеш хIебирули хьал­л­и, вайси асарра хIебиру или дармунти дирантани (фар­мо­кологунани) халкь бир­гIя­бир­гили, чус арц багьандан дацI­ти дармунти дурайули са­би. Гьайгьайрагу, халаси рек­ламара барили сарира илди дармунти дебали гIяхIтиван кадилзахъули сари халкьлис. Арадешлис гIяхIдеш хIебирути дармунтас плацебо бикIар. ЦархIилван буралли, адам сай аравирниличи вирхаал­ли, дарман сецад бацIси биалра ва илини кьар­кьайчи гIяхIси асар хIебаралра, илис ара­виуб­сиван кабилзуси саби.
ХIера, арадешлис асарбирни кахIе­би­захъурти дармунтала лугIи ишгъуна саби:
1. Актовегин, Церебролизин, Солкосерил.
2. Арбидол, Анаферон, Биопарокс, Виферон, Полиоксидоний, Циклоферон, Эрсефурил, Имуномакс, Ликопид, Изопринозин, Примадофилюс, Энгистол, Иму­дон – иммунитет ахъбирахъути дармунти сари, чулара арадешличи асарбирни кахIебизахъурти. ДурадеркIибти хIялумцIлабани чебиахъуливан, Арбидол бикIуси дармай тяхIу­вяхънила излумазивад, грипплизивад мяхIкамвирули ахIен. Дурала улкна­ла хIялумцIантас биалли ил дарман гIяхIхIебизур.
3. Бифидумбактерин, Бифиформ, Линекс, Хилак Форте, Примадофилус – лерилра пробиотикуни (даргмахла бузери ункъбирахъути дармунти) сари. Нушала педиатртани кабалтуси «дисбактериоз» (даргмах вайли дузни) бикIуси изала дунъяличибра лебси ахIен. Дурала улкназиб илгъуна диагноз кабалтуси ахIен. ГьаладяхI ардякьунти улкназиб пробиотикуни пай­дала­дирниличи мяхIкамдешличил хIер­би­кIу­ли бирар.
4. Валидол. Шумерила тIембикIуси кампет саби, сунелара медициналичил сегъуналра бархбас агарси. Илини гьигь­ви­кIахъес кункбирули би­рар. УркIи изес­бя­хIибхIели, адамли лезмилиу нитроглицерин кабихьесила мерлаб валидол кабирхьули вирар. Иличивли ил инфарктличил больницализи виркули сай.
5. Винпоцетин ва Кавинтон. ИшбархIи илди пайдаладирахъес маслигIятдирули ахIен. Цалра хIялумцIлани илдазир бекI­лидиубти асурти белгидарили ахIен. Илдазибси секIал «Vinca minor» бикIуси бухъалала кIапIразибад бируси саби. Ил дарман камли бяркъурси саби. Ил багьандан США-лизиб ва дахъал цархIилти улкназиб БАД-лизи халбируси саби. Япониялизиб биалли ил дарман сунени арадешлис гIяхIдеш хIебирни багьандан бирцуси ахIен.
6. Ноотропил, Парацетам, Фезам, Аминалон, Фенибут, Пантогам, Пикамилон, Инстенон, Милдронат, Циннаризин, Мексидол – арадешлис гIяхI­деш хIебирути дармунти сари.
7. Вобензим. Дарман дурай­ант­а­ла гъай хIясибли, илини адам аравирули сай, илала жагьилдеш ва гIямру ду­хъян­дилтIахъули саби. Ил дарман дурхъаси биъни багьандан гIяхIсилизи халба­рес хIейрар, сенахIенну илала черкад хIя­лумцI­лаби дура­деркIибти ахIен. Фармокомпаниябани даршани миллион доллар харждирути сари белгиси дарман ахтардибарес багьандан, илини арадешличи асарбирниличи баралра бирхауди алкIули биалли. Вобензимла черкад гьаннара хIялумцIлаби сен дурахIедеркIибтил аргъес къиянбулхъули саби. Амма иличи хIер­­хIеили, рекламалис дахъал харжани ди­рули сари.
8. Глицин (аминокислота), Тенатен, Энерион, Гриппол, Полиоксидоний – чулира арадешлис гIяхIдеш бирни ка­хIе­бизахъурти дармунти сари.
9. Эреспал – суненира гриппла изайчи къаршидеш дирни кахIебизахъурси дарман саби. Гъудурмай кьяйдали пай­далабируси Эреспал аллергияла ва гьигь бурцнила из­лумала бегIтас асубируси ахIен.
10. Геделикс. Илинира гьачамлис я биштIатас, я халатас бируси гIяхIдеш кабизахъурли ахIен.
11. Диоксидин биштIатас къадагъабируси саби, сунезир халаси кьадарлизир агъулати секIал лерни сабабли, илини агъулаварес асубирар. ЛихIи изусилира мяхIкамдешличил пайдалабирес гIягIнили саби.
12. Биопарокс, Кудесан. Илдала черкадра илцад-де­кIар дахъал хIялумцIлаби ду­ра­деркIибти ахIен. ИмцIа­ли­ван хIя­лумцI­­лаби вацначир дура­деркIили сари.

БАДани ва гомеопатия
БАДани – беркайчил гъудурли пайдаладирути биологиялашал жигарчерти секIал ва гомеопатия (камси кьадарлизир дармунти пайдаладирнила тяхIяр) адам аравирути дармунти ахIен.
1. Апилак – сунела асарчебдеш кахIебизахъурси БАД саби.
2.Ново-пассит. Кьарла гъудурмайлис дурхъали кабилзуси багьа саби илала. Ил БАД пикрибарибсини тухтуртачил ва дармунти дирути бекIлибиубти специалистуначил халаси хIян­чи барни багьесли саби. Илини адамлизибси урехи, паргъатагардеш, гьалаквикIни чераркнилизи халбируси саби. Ново-пасситлизи кьаркьайс дармандирути дахъал кьарлизирад дакIахъибти секIал кадурхути сари. Амма илизибси гвайфенезин бикIуси кьарлизибад сабитIунси секIал биалли муколитикунази (ахтури дашахъути хъехI арабирути дармунти) халбируси саби.
3. Омакор – БАД саби.
4. Лактусан – БАД саби.
5. Церебрум композитум, Неврохель, Валерианохель, Гепар-композитум, Траумель, Дискус, Канефрон, Лимфомиозот, Мастодинон, Мукоза, Убихинон, Цель Т, Эхинация, Грипп-хель ва цархIилти гомеопатунази халдирути сари. Илди дармунти ахIен, илдачил аравиэсра вируси ахIен, амма адамлис сай аравирниличи вирхаурхIели, гIяхIдеш бирахъусиван кабилзуси саби.
6. Протаргол – сунезиб арц лебси препарат саби. Арц гъургъашинничил, мышьякличил, мургьи шинничил бархбикибхIели, арадешлис урехиласи секIайзи буйгIуси саби. Бархьаначи буралли, протарголлизибси арцла кьадар дебали камси саби. БиштIатас мангъавтала биубхIели ил пайдалабарес асухIебирар.

ХIядурбарибси— П.Сулайбанова